Châu Âu rốt ráo chuẩn bị cho nguy cơ mất điện mùa đông

Tạm thời cắt dịch vụ điện thoại di động và internet. Các trường học đóng cửa vì thiếu ánh sáng và nhiệt độ. Ngay cả đèn giao thông cũng có thể bị tắt trong thời gian ngắn. Châu Âu đã dành nhiều tháng để chuẩn bị cho một mùa đông không có khí đốt của Nga, dự trữ nhiên liệu và thúc đẩy các biện pháp tiết kiệm với hy vọng duy trì đủ năng lượng để duy trì hoạt động của lưới điện.

Nhưng khi thời tiết ôn hòa trái mùa nhường chỗ cho nhiệt độ đóng băng, các chính phủ bắt đầu chuẩn bị tinh thần cho người dân về khả năng cắt điện có kiểm soát trong trường hợp nguồn cung cấp năng lượng bị kéo dài — với tác động rộng lớn đến cuộc sống hàng ngày. Chính phủ Pháp đã bắt đầu hướng dẫn các quan chức trên khắp đất nước lập kế hoạch cho các đợt cúp điện có thể xảy ra ngay trong tháng tới.

Nhà điều hành lưới điện quốc gia của Anh đã cảnh báo các hộ gia đình về khả năng mất điện từ 4 giờ chiều đến 7 giờ tối nếu khí dùng để sản xuất điện bị thiếu. Các chủ sở hữu ô tô điện ở Phần Lan được khuyến cáo không nên sưởi ấm phương tiện cắm điện của họ vào những buổi sáng lạnh giá để tránh làm căng lưới điện.

Và ở Đức, quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào khí đốt của Nga, doanh số bán nến đã tăng vọt. Một vài giờ không có điện trong một quán cà phê ở Pháp hoặc trong một siêu thị ở Đức sẽ không đau đớn bằng tình cảnh mà người dân Ukraine phải đối mặt, nơi các vụ đánh bom có hệ thống của Nga vào lưới điện đã khiến hàng triệu người phải đối mặt với mùa đông lạnh giá mà không có điện, nhiệt và nước cung cấp ngày và đêm ở nhiệt độ âm và tuyết.

Tuy nhiên, viễn cảnh các ngôi nhà, trường học, doanh nghiệp và thậm chí cả các đoàn tàu phụ thuộc vào nguồn điện và tín hiệu điện sẽ tắt ngấm, dù chỉ trong thời gian ngắn, sẽ là bài kiểm tra lớn đầu tiên về khả năng phục hồi của châu Âu khi họ quay lưng lại với nhiên liệu của Nga.

Các quan chức châu Âu nhấn mạnh rằng các kế hoạch phân phối chỉ là phương sách cuối cùng, để ngăn chặn tình trạng mất điện không kiểm soát được nếu sản xuất điện trong nước và điện nhập khẩu không đủ để giữ cho hệ thống điện không bị hỏng. Chính phủ cho biết bất kỳ đợt cắt điện theo lịch trình nào ở Pháp sẽ được thông báo trước nhiều ngày và sẽ ảnh hưởng đến các khu vực nhỏ của đất nước vào những thời điểm khác nhau.

Việc cắt giảm, kéo dài hai giờ vào buổi sáng hoặc đầu giờ tối, khi mức sử dụng điện ở mức cao, sẽ không áp dụng cho những địa điểm được gọi là nhạy cảm, bao gồm bệnh viện, viện dưỡng lão, đồn cảnh sát và cứu hỏa cũng như nhà tù. Châu Âu đã nỗ lực phối hợp kể từ khi xảy ra chiến sự Ukraine vào tháng 2 để tránh tình huống xấu nhất bằng cách tăng trữ lượng khí đốt tự nhiên và thậm chí khởi động lại các nhà máy nhiệt điện than để tạo ra điện.

Một lệnh cấm vận gần như hoàn toàn đối với dầu mỏ của Nga đã bắt đầu, một trong nhiều hành động mà khối đã thực hiện để từ chối nguồn thu của Điện Kremlin từ việc bán nhiên liệu hóa thạch và hạn chế khả năng tiến hành chiến tranh ở Ukraine. Thời tiết ấm áp bất thường trong tháng 10 và tháng 11 cho phép các hộ gia đình và doanh nghiệp tiếp tục tắt lò sưởi, giúp dự trữ khí đốt tồn kho lâu hơn dự kiến và kéo giá gas tăng vọt.

Nhưng châu Âu hiện đang phải đối mặt với nhưng đợt lạnh lớn đầu tiên. Các chính phủ đã sử dụng một số nguồn dự trữ khí đốt khẩn cấp, khiến giá khí đốt tự nhiên của châu Âu tăng trở lại mức cao nhất trong sáu tuần. Pháp, từng là nhà xuất khẩu điện lớn nhất châu Âu nhờ có 56 nhà máy điện hạt nhân, đang phải vật lộn để sửa chữa một loạt sự cố khiến gần một nửa đội tàu nguyên tử của họ phải ngừng hoạt động, tước đi nguồn điện quan trọng của các nước láng giềng. Électricité de France, hay EDF, điều hành các nhà máy điện hạt nhân của Pháp, đã thông báo khởi động lại một lò phản ứng khổng lồ ở miền bắc nước Pháp, mặc dù dự kiến sẽ có thêm sự chậm trễ tại các địa điểm hạt nhân khác. Một báo cáo gần đây của Mạng lưới các nhà khai thác hệ thống truyền tải châu Âu cho thấy nguồn cung cấp điện ở Pháp, Thụy Điển và Phần Lan, trong số những quốc gia khác, có nguy cơ bị cúp điện.

Tất cả những điều đó đã thúc đẩy một loạt các tín hiệu để người châu Âu bắt đầu tìm cách giải quyết những gián đoạn đối với cuộc sống có điện của họ. Đức đã đưa ra lời khuyên về những gì có thể xảy ra trong trường hợp mất điện. Văn phòng Bảo vệ Dân sự và Hỗ trợ Thảm họa kêu gọi các hộ gia đình dự trữ đèn pin và nến chạy bằng pin, thậm chí còn đề xuất bếp lửa trại để chuẩn bị bữa ăn nhỏ. Quần áo ấm có thể được sử dụng thay thế cho việc sưởi ấm trong một thời gian nhưng khuyên các hộ gia đình nên nghĩ đến việc lắp đặt các nguồn sưởi ấm thay thế. Như ở Pháp, các quan chức Đức đã nhấn mạnh rằng một cuộc khủng hoảng điện khó có thể xảy ra, nhưng “không thể loại trừ hoàn toàn”.

Tại Thụy Sĩ, từ lâu đã phụ thuộc vào năng lượng hạt nhân của Pháp trong mùa đông, người dân đã được khuyến cáo chuẩn bị cho tình trạng mất điện kéo dài tới vài giờ. Ủy ban Điện lực Liên bang kêu gọi người dân chuẩn bị đủ củi, đèn pin và pin. Ngay cả ô tô điện cũng không tránh khỏi. Nhà điều hành lưới điện của Phần Lan, Fingrid, cảnh báo rằng việc sản xuất điện đang gặp khó khăn do các lệnh trừng phạt của châu Âu đối với Nga và việc chậm mở lò phản ứng điện hạt nhân Olkiluoto 3 của Phần Lan do EDF xây dựng. Ở một quốc gia mà gần một phần ba số phương tiện chạy bằng điện, Fingrid đang kêu gọi các chủ sở hữu từ bỏ thói quen bật máy sưởi ô tô cắm điện để làm tan băng trên cửa sổ vào buổi sáng, khi nhu cầu điện đang ở mức cao nhất.

Chính phủ của Tổng thống Emmanuel Macron ở Pháp đã thiết lập một hệ thống cảnh báo trên toàn quốc để thông báo trước về bất kỳ đợt cắt điện nào. Ba ngày trước khi cắt điện ở bất cứ đâu, các quan chức sẽ đưa ra thông báo công khai và cảnh báo mọi người trên điện thoại di động của họ thông qua một ứng dụng có tên EcoWatt mà các quan chức đã kêu gọi mọi người tải xuống. Chính phủ sẽ xác nhận việc cắt điện lúc 5 giờ chiều ngày trước khi diễn ra.

Thời gian mất điện sẽ không kéo dài quá hai giờ, từ 8 giờ sáng đến 1 giờ chiều, hoặc 6 giờ chiều đến 8 giờ tối. Trong khi các địa điểm khẩn cấp sẽ tiếp tục nhận được điện, nhiều nơi khác sẽ không. Các trường học thì học sinh sẽ được hướng dẫn ở nhà vào buổi sáng khi các lớp học bị hủy vì thiếu nhiệt và ánh sáng, và trở lại vào buổi chiều. Internet cũng không hoạt động, khiến việc học từ xa trở nên khó khăn.

Ngay cả các chuyến tàu cũng có thể bị đình trệ trong vài giờ ở các khu vực bị ảnh hưởng, vì nguồn điện cần thiết để hoạt động tín hiệu sẽ bị ngắt. Chính phủ cho biết họ sẽ cảnh báo các tài xế “hạn chế di chuyển nhiều nhất có thể” vì đèn giao thông có thể “không hoạt động”. Các cột điện thoại di động cũng sẽ ngừng hoạt động ở những khu vực bị tạm dừng cung cấp điện. Christel Heydemann, giám đốc điều hành của Orange, nhà điều hành viễn thông hàng đầu của Pháp, đã cảnh báo rằng các cuộc gọi điện thoại khẩn cấp có thể không thực hiện được nếu mạng di động bị mất điện. Chính phủ cho biết mọi người vẫn có thể quay số 112, số khẩn cấp trên toàn châu Âu.