Cần có cơ chế rõ ràng quản lý hoạt động môi giới bất động sản

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Trần Văn Bình - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cho rằng, cơ chế, chính sách cũng như quản lý môi giới bất động sản hiện nay còn bỏ ngỏ. Từ đó, tạo kẽ hở cho các cá nhân tự cho là môi giới bất động sản tiếp tay cho các công ty bất động sản dàn cảnh để bán dự án “ma”, lừa đảo khách hàng khiến niềm tin của nhà đầu tư bị xói mòn, làm xấu đi hình ảnh môi giới bất động sản chân chính.

Xin ông cho biết, thực trạng của nghề môi giới bất động sản hiện nay?

Ông Trần Văn Bình: Trong nhiều năm qua, Luật Kinh doanh bất động sản 2014 đã ưu ái trao quyền cho các chủ đầu tư dự án bất động sản được tự quyết định phương thức đưa sản phẩm của mình đến với khách hàng. Mỗi năm, các nhà phát triển, chủ đầu tư bất động sản tạo ra hàng trăm ngàn sản phẩm, góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng dịch vụ và nhà ở.

Nhưng cùng với đó, trước đây đã có không ít các công ty bất động sản “nói một đằng, làm một nẻo”, lập ra dự án "ma", đưa ra thị trường những sản phẩm nhập nhèm về điều kiện bán hàng hoặc thiếu các thủ tục pháp lý… rồi sử dụng chiêu bài “chim mồi" và hiệu ứng đám đông để câu khách hàng.

Hậu quả để lại là gây nhiều bất ổn cho thị trường bất động sản Việt Nam với những vụ khách hàng, nhà đầu tư khiếu nại, kiện cáo, tranh chấp, biểu tình.

Sau thời gian chiêu trò này bị phát hiện, hàng loạt dự án "ma” bị xử lý, các cơ quan quản lý nhà nước liên tục đưa ra văn bản cảnh báo. Tỉ lệ khách chịu “lên xe” đi tham quan dự án vơi dần. Tuy nhiên, thời gian gần đây, ngay cả khi thị trường đang khó khăn, vẫn rất nhiều người bị “lùa" vào các hình thức lừa đảo tinh vi hơn. Điển hình mới đây nhất là vụ lừa đảo của Công ty cổ phần đầu tư xây dựng kinh doanh Lộc Phúc.

Để đưa các nhà đầu tư “vào tròng”, doanh nghiệp đã tuyển một lượng lớn nhân sự đóng vai làm môi giới bất động sản, sau đó hướng dẫn họ vào các trang mạng xã hội lấy hình ảnh những căn nhà đẹp, đăng lên website của công ty và các nền tảng khác để giới thiệu bán.

Nhiều người có nhu cầu mua nhà ở sẽ được hẹn gặp tại một địa điểm. Sau đó, được đưa lên xe khách “bịt bùng” chở về một địa điểm hoàn toàn không liên quan tới nơi giới thiệu dự án ban đầu. Lúc này, trên xe được bố trí sẵn những diễn viên quần chúng được thuê giả làm cò mồi lôi kéo, dụ dỗ khách hàng cùng tham gia.

Hầu hết khách hàng bị thao túng bởi những lời tư vấn quá “bùi tai” và các bài chim mồi, đánh vào tâm lý khách hàng như có khách chốt cọc liên tục, khách mua gần hết lô đẹp, chiết khấu giảm giá chỉ trong ngày duy nhất, rút thăm trúng thưởng…

Tuy nhiên, trên thực tế, không phải tất cả nhà đầu tư đều vì hám lợi mà mắc bẫy lao vào những dự án “ma”. Bên cạnh những nhà môi giới vừa có tâm vừa có tầm, một bộ phần không nhỏ "cò" nhà đất hám lợi dụng tận dụng thời cơ để lừa khách hàng, đặc biệt là khách hàng sẵn tiền nhưng kiến thức còn non, không thể chọn lọc được thông tin tiếp nhận.

Nhiều vụ việc kéo dài từ năm này sang năm khác, với phương thức kinh doanh bất động sản “ma” như kiểu đa cấp với số nạn nhân lên đến hàng nghìn… là hệ lụy do thiếu hiểu biết, là thiệt thòi do thị trường và pháp luật hiện hành đang thiếu cơ chế ràng buộc đối với các đối tượng trung gian tư vấn, cung cấp thông tin sản phẩm, dự án bất động sản.

Như vậy, cần làm gì để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư hoặc người mua nhà khi tham gia giao dịch bất động sản, thưa ông?

Ông Trần Văn Bình: Thực tế hiện nay, dù có các quy định xử phạt, môi giới bất động sản vẫn là ngành nghề gần như không có rào cản khi gia nhập hay rút lui. Mọi người, mọi chủ thể, mọi cá nhân đều dễ dàng tham gia.

Theo đó, luật pháp hiện hành đã có các quy định xử phạt môi giới bất động sản không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hoặc không chính xác hồ sơ, thông về bất động sản mình môi giới cũng như kinh doanh dịch vụ môi giới mà không có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hết hạn. Tuy nhiên, mức phạt không nhiều, dao động từ 10-25 triệu đồng. Hơn thế nữa, lại chưa có quy định là cơ quan nào quản lý, nếu phát hiện sai phạm phản ánh ở đâu, với ai, phạt xong thì sao, làm sao dân biết...?

Thông thường, đến thời điểm sốt nóng, lao động từ các ngành nghề khác gia nhập vào làm môi giới với tốc độ tăng trưởng rất nhanh, từ xe ôm, người bán nước tới công chức nhà nước đều có thể tham gia kết nối thực hiện giao dịch.

Thực tế, đây cũng chẳng phải là môi giới bất động sản đúng nghĩa. Các cá nhân này không được đào tạo, không có kiến thức hành nghề, hoạt động mang tính tự phát, không chịu sự quản lý chuyên nghiệp của bất kỳ cơ quan nào. Họ chỉ quan tâm làm sao để giao dịch diễn ra nhanh nhất, lợi dụng thời cơ thổi giá nhà đất để chuộc lợi, ôm hàng, lừa đảo khách hàng gây lũng đoạn thị trường.

Do đó, để bảo vệ bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư hoặc người mua nhà khi tham gia giao dịch, cần có cơ chế pháp luật ràng buộc về vai trò, trách nhiệm của môi giới bất động sản trong việc tư vấn, cung cấp thông tin. Tất cả những người hành nghề tư vấn môi giới cho khách hàng phải hoàn thành đúng, đủ các quy định trước khi hoạt động, trong đó bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề môi giới.

Chứng chỉ này sẽ được mã hóa, số hóa dưới hình thức thẻ hành nghề, hình thành hệ thống thông tin dữ liệu để cơ quan nhà nước quản lý. Người có thẻ sẽ là người giao dịch cuối cùng, xác nhận thông tin cần thiết tư vấn cho khách hàng; mã thẻ sử dụng khi ký hợp đồng sẽ là căn cứ để đánh giá trách nhiệm liên đới khi giao dịch xảy ra vấn đề và như vậy người hành nghề bắt buộc hoạt động nghiêm túc, có uy tín.

PV: Để phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững, theo ông, cần có những cơ chế, chính sách gì trong việc quản lý nghề môi giới bất động sản?

Ông Trần Văn Bình: Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng, sẽ rất khó để thực thi những vấn đề nêu trên nếu chỉ có sự quản lý trực tiếp của nhà nước. Do đó, để hướng đến một thị trường dịch vụ bất động sản chuyên nghiệp, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường bất động sản Việt Nam theo chiều hướng lành mạnh bền vững, cần phải có những giải pháp đồng bộ từ phía chính sách của Nhà nước cùng việc phát huy tối đa vai trò của các tổ chức xã hội nghề nghiệp. Cụ thể là nghề môi giới bất động sản Việt Nam.

Mạnh dạn bổ sung vào Luật Kinh doanh bất động sản các điều khoản cụ thể về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của các tổ chức xã hội nghề nghiệp về bất động sản và môi giới bất động sản. Điều này không chỉ giúp nhà nước trong việc quản lý, giám sát thị trường bất động sản, tiết kiệm ngân sách quốc gia mà còn rất phù hợp với chuẩn mực pháp luật của nhiều quốc gia.

Với chủ trương không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động cũng như vai trò của VARS đối với hội viên, với nghề môi giới, thị trường bất động sản Việt Nam, VARS đã thúc đẩy mạnh số hóa, áp dụng công nghệ mới vào hoạt động của Hội.

Sau thời gian dài thai nghén, vừa qua, VARS đã cho ra đời VARs Connect - hệ sinh thái ứng dụng proptech “ALL IN ONE”. Ngoài việc nâng cao quyền lợi của hội viên VARS, VARs Connect còn kết hợp với việc quản lý hội viên VARS, định danh môi giới, nâng tầm môi giới, chuyên nghiệp hoá các hoạt động nhằm mang đến những trải nghiệm tốt nhất về sản phẩm và dịch vụ.

Hệ sinh thái VARs Connect với hơn 18 phân hệ tính năng còn đáp ứng toàn vẹn nhu cầu của đa số các đối tượng đang hoạt động trong lĩnh vực bất động sản như: chủ đầu tư, sàn giao dịch, môi giới, các nhà đầu tư cá nhân, khách hàng có nhu cầu giao dịch bất động sản, nhân viên tài chính, ngân hàng…

Siêu ứng dụng này sẽ cung cấp cho người dùng về thông tin, nhận định thị trường bất động sản, nguồn dữ liệu các dự án bất động sản, tin tức về quy hoạch tại các tỉnh thành, thông tin các nhà môi giới định danh, các sàn giao dịch bất động sản định danh… hướng đến việc dùng công nghệ để hiện thực hoá sứ mệnh phát triển thị trường bất động sản minh bạch, ổn định và bền vững.

Xin cảm ơn ông!