Cách nào để doanh nghiệp hồi sinh làn sóng "Zombie công sở" đang trở lại?

Theo Báo cáo “Xu hướng nhân tài Việt Nam - 10 năm nhìn lại” vừa được Anphabe công bố, dựa trên mô hình phân bổ nguồn nhân lực từ năm 2016 - 2023 cho thấy sự thay đổi trong tỷ lệ giữa các nhóm nhân lực qua các năm, với sự giảm dần của nhóm “nòng cốt” và sự gia tăng của nhóm “tổn thất” đáng tiếc và nhóm “từ bỏ” (do làn sóng nghỉ việc và sa thải hàng loạt dưới tác động của dịch Covid-19). Sau đó, đến năm 2023 xuất hiện hiện tượng “Zombie trở lại” do một số nhân sự có vẻ đã quay trở lại làm việc, nhưng không còn nỗ lực và gắn bó như trước.

Bước sang năm 2024, dự kiến sẽ đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của "zombie công sở", khi có đến 88% nguồn nhân lực bày tỏ ý định ở lại với doanh nghiệp, cao hơn nhiều so với con số 67% vào thời điểm ‘Zombie trỗi dậy’ năm 2017.

Mặt khác, trên thực tế có đến 45% nhân lực Việt Nam thể hiện sự “rất không gắn kết” hoặc “thờ ơ” với doanh nghiệp, tương ứng mức độ tự nguyện đóng góp của họ chỉ khoảng 11% và 53%, thấp hơn nhiều so với nhóm nhân viên Gắn kết cao. Điều này cho thấy gần một nửa nguồn nhân lực đang làm việc dưới khả năng của mình, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tái gắn kết và phục hồi động lực làm việc cho “zombie công sở” - nhiệm vụ lớn nhất trong quản trị nhân sự mà doanh nghiệp cần quan tâm.

Theo khảo sát, trong thế giới lao động hiện đại, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và HR phải đối mặt với rất nhiều thách thức nghịch lý trong quản trị nhân sự. Cụm từ BANI, được đưa ra bởi nhà nhân chủng học người Mỹ - Jamais Cascio, là một khái niệm mới thay thế VUCA để mô tả môi trường kinh doanh hiện nay, với những thay đổi và bất ổn được gia tăng. BANI đại diện cho Brittle (mong manh), Anxious (lo sợ), Non-linear (phi tuyến tính), và Incomprehensible (khó hiểu) - mô tả một thế giới nơi mà sự thay đổi diễn ra liên tục và không thể lường trước và đầy rẫy những thách thức không thể giải thích được.

Bà Thanh Nguyễn - CEO của Anphabe, đối tác của LinkedIn tại Việt Nam nhận xét: Zombie cùng với trào lưu nghỉ việc thầm lặng hay trạng thái "làm việc cầm chừng" sẽ ảnh hưởng đến các nỗ lực thay đổi của các doanh nghiệp, giết chết năng lượng, mong muốn thay đổi của doanh nghiệp. Nhóm này chiếm tới 30% nhân sự, nên nhiệm vụ của người làm nhân sự, của lãnh đạo doanh nghiệp là phải làm cho những zombie này sống lại.

Cũng theo bà Thanh Nguyễn, đứng ở góc độ người làm nhân sự hay lãnh đạo doanh nghiệp phải có cách nhìn nhân văn với các zombie công sở và những người "nghỉ việc thầm lặng".

Theo đó, cần phải hiểu zombie là trạng thái mà ở đó doanh nghiệp không khơi gợi được tinh thần để họ yêu công việc. Họ đang ở nhóm rất không gắn kết, thờ ơ, cần phải khơi gợi mong muốn cống hiến và hiểu được động lực phát triển của họ là gì.

Có thể dùng công nghệ làm những khảo sát thường xuyên để biết nhóm A, nhóm B này có vấn đề gì để đưa ra chính sách tốt hơn.

Đồng thời, không chỉ người làm nhân sự mà lãnh đạo cũng phải làm tốt công việc nhân sự, biết nhân viên đang tắc ở đâu, đau ở đâu, đưa ra giải pháp, khơi gợi họ cống hiến.