Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nói gì về Quỹ bình ổn giá xăng dầu?

Bộ Tài chính nhận chủ trì các vấn đề liên quan đến định giá

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, chiều 11/11, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội thảo luận ở hội trường dự án Luật Giá (sửa đổi).

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm về Luật Giá (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Bộ Tài chính là cơ quan được Chính phủ giao nhiệm vụ chủ trì để soạn thảo Luật Giá (sửa đổi). Tại thảo luận tổ ngày 7/11 chúng tôi đã có báo cáo giải trình với đại biểu Quốc hội các ý kiến thảo luận.

Tại buổi làm việc hôm nay chúng tôi đã tiếp nhận được 19 ý kiến của đại biểu Quốc hội. "Thay mặt cho cơ quan chủ trì soạn thảo, tôi xin trân trọng tiếp thu tối đa ý kiến của đại biểu để tiếp tục nghiên cứu, tiếp tục thảo luận để hoàn thiện luật và sẽ trình với Quốc hội trong kỳ họp đầu năm của năm 2023" - Bộ trưởng nói.

Về mối quan hệ giữa Luật Giá và các luật khác mà đại biểu Quốc hội có nêu, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay, Luật Giá liên quan đến 21 bộ luật khác đã quy định trong các bộ luật chuyên ngành về giá. Chúng tôi đã đưa ra những quy định để tránh vấn đề chồng chéo, trùng dẫm giữa Luật Giá với các quy định của luật khác và xây dựng theo hướng điều chỉnh một cách toàn diện vấn đề liên quan đến quản lý nhà nước về giá.

"Ở đây chúng tôi thấy các đại biểu có nói đến quy định về vấn đề hướng dẫn xây dựng giá và phạm vi, phương pháp định giá, nếu được Quốc hội thống nhất thì những vấn đề liên quan đến phương pháp, nguyên tắc và phạm vi định giá thì giao cho Bộ Tài chính chủ trì" - Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Ví dụ liên quan đến giá đất, Bộ Tài chính sẽ chủ trì với Bộ Tài nguyên và Môi trường để xác định giá đất, còn hiện nay các giá thì đang còn ở bộ chuyên ngành. Nếu được giao cho Bộ Tài chính nhận trách nhiệm này để đảm bảo không có sự chồng chéo hay có vấn đề sai lệch so với tiêu chuẩn chung.

5 công cụ để điều chỉnh giá xăng dầu

Về tiêu chuẩn giá, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu, hiện nay đã có 13 tiêu chuẩn giá mà Bộ Tài chính ban hành, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện. Liên quan đến vấn đề về danh mục hàng hóa và dịch vụ cụ thể, Bộ xin tiếp thu ý kiến.

Về vấn đề thẩm quyền, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội là nên giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sau khi Chính phủ báo cáo thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ thay mặt Quốc hội quyết định và báo cáo với Quốc hội tại kỳ họp gần nhất, mà nếu xác định danh mục như vậy chắc sẽ kịp thời hơn và chủ động hơn.

"Trên thực tiễn khi chúng ta thực hiện Luật Giá hiện hành thì thấy rằng việc bình ổn giá là mang tính chất thời điểm, khi hàng hóa, dịch vụ có biến động thất thường hoặc ảnh hưởng đến ổn định kinh tế - xã hội, ảnh hưởng đến lợi ích của cá nhân, mặt bằng giá và mục tiêu kiểm soát giá, kiểm soát lạm phát, chúng tôi nghĩ việc này giao cho Thường vụ Quốc hội quyết định" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về Quỹ bình ổn giá xăng dầu, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ đã lấy ý kiến của Bộ Công Thương và các bộ, ngành thì nên giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Bởi vì giá xăng dầu tăng lên ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến kinh tế vĩ mô. Vì vậy, giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu sẽ giảm sốc từ từ.

Hiện nay, công cụ để điều chỉnh giá xăng dầu gồm: Thứ nhất, gói thuế; thứ hai, chi phí định mức; thứ ba, nguồn cung; thứ tư, thông qua cấp phép để xây dựng bộ máy; thứ năm, Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

"Càng nhiều công cụ để đảm bảo điều chỉnh và giảm sốc giá xăng, dầu phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất kinh doanh và cuộc sống của người dân là một điều rất cần thiết" - Bộ trưởng khẳng định.

Nếu chúng ta buông ra cho thị trường thì các hình thái kinh tế đã trải qua nhiều giai đoạn, từ giai đoạn lý thuyết "bàn tay vô hình" đến "lý thuyết bàn tay hữu hình”, “lý thuyết kết hợp giữa bàn tay vô hình và bàn tay hữu hình”. Người ta nói nếu kinh tế thị trường không có “bàn tay” của nhà nước thì giống như “vỗ tay bằng một bàn tay”.

Cơ quan nhà nước là trọng tài trong "hiệp thương giá"

Về vấn đề sách giáo khoa, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, định giá giá tối đa hay giá tối thiểu hay một số mặt bằng khác, chúng tôi cho rằng ý kiến này rất hay. Bây giờ trong tư duy, chúng ta luôn luôn nghĩ đến chuyện làm thế nào để quy định mức giá không cao, nhưng chúng ta lại chưa nghĩ đến làm thế nào để ngăn chặn được giá quá thấp khi các doanh nghiệp có tiềm năng muốn thâu tóm thị trường thì dùng biện pháp hay nói cách khác là dùng thủ đoạn đại hạ giá để đánh bật các đối thủ khác, tạo nên một lợi nhuận độc quyền. Đây cũng là một vấn đề đặt ra trong Luật Giá.

Liên quan đến kê khai giá, người đứng đầu ngành tài chính thông tin, thực ra kê khai giá tập trung vào một số giá cụ thể sẽ sâu hơn, kiểm soát được hơn. Chúng ta có hàng trăm ngàn loại giá, chúng tôi sẽ xem xét, nghiên cứu về vấn đề này, vì nhiều giá quá cũng không đủ lực lượng để xác định kê khai giá.

Kê khai giá nhằm yêu cầu giải trình khi giá cả có sự thay đổi để đảm bảo vấn đề quản lý nhà nước về giá để không tăng đột biến hoặc lợi dụng chính sách về giá để tạo nên giá đột biến. Bộ tiếp thu ý kiến này, tiếp tục nghiên cứu.

Còn về hiệp thương giá, một kinh nghiệm qua luật hiện hành, Luật Giá không xác định phạm vi mà cho doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp nhà nước cùng hợp thức hóa với cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp thì lợi nhuận tối đa, đối với cơ quan nhà nước thì mang tính đại diện, cho nên vấn đề đấu tranh với nhau để đưa đến một mức giá công bằng cũng không được chính xác lắm.

"Vì vậy bây giờ quy định hiệp thương giá chỉ có doanh nghiệp với doanh nghiệp, cơ quan nhà nước là trọng tài" - Bộ trưởng nói, đồng thời dẫn chứng, vừa qua, xảy ra vụ kit test như đại biểu có ý kiến thì kit test đó là trong điều kiện dịch bệnh, qua hiệp thương giá xác định giá tạm thời và sau đó sẽ kiểm tra lại việc hình thành giá thông qua nguyên vật liệu. Sau quá trình thẩm tra về phía Bộ Tài chính đã có ý kiến và hiệp thương giá đó để mua 200.000 kit test, không phải là mua kit test toàn bộ.

"Nhưng sau này, Bộ Y tế đã lấy giá này đưa vào để công khai cho các địa phương mua. Nhưng đối với Cục Giá của Bộ Tài chính cũng có sai sót là đáng ra khi kiểm tra không mua nữa phải có một thông báo, nếu có thông báo đấy thì cán bộ của Bộ Tài chính không bị kỷ luật" - Bộ trưởng chia sẻ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng xin tiếp thu các ý kiến của các quý vị đại biểu hôm nay cùng với các ý kiến tại tổ thảo luận. Đồng thời, sẽ tiếp tục lấy ý kiến của các cơ quan, đơn vị và nhân dân để tiếp tục trình với Quốc hội tại kỳ họp sau.