Bài 1: Hơn 812 hộ nghèo thoát kiếp "lênh đênh"

Thực hiện Chỉ thị số 08-CT/TU, ngày 10/10/2003 của Ban Thường vụ tỉnh ủy khóa XV về đẩy mạnh Cuộc vận động “Toàn dân hỗ trợ, giúp đỡ hộ nghèo chưa có nhà ở, đang ở nhà tạm bợ, dột nát và ổn định đồng bào sinh sống trên sông”, gần 20 năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm, làm tốt công tác an sinh xã hội.
Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã có 812 nhà ở cho đồng bào nghèo sinh sống trên sông ở các huyện Hà Trung, Thường Xuân, Triệu Sơn, Hoằng Hóa. Tuy nhiên, vẫn còn hàng trăm hộ dân sinh sống trên sông mong sớm được lên bờ.

Khát vọng lên bờ thoát kiếp lênh đênh sông nước

Theo số liệu của Văn phòng tỉnh ủy Thanh Hóa, đến nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn còn 324 hộ đồng bào sinh sống trên sông cần được hỗ trợ về đất ở và kinh phí xây dựng nhà ở tại TP. Thanh Hóa và các huyện: Thọ Xuân, Thiệu Hóa, Yên Định, Vĩnh Lộc, Thạch Thành, Cẩm Thủy.

Trong đó, có 308 hộ là đồng bào Công giáo, 53 hộ đã được cấp đất nhưng chưa có điều kiện làm nhà ở, 271 hộ chưa có cả đất ở và nhà ở. Đời sống của các hộ đồng bào sinh sống trên sông còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu là các hộ nghèo, thu nhập thấp; cuộc sống trên sông không ổn định, tiềm ẩn nguy cơ cao rủi do về tính mạng và tài sản.

Nằm nép mình dưới bến sông Chu, xóm thuyền chài thị trấn Thọ Xuân (huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa) đã thở phào nhẹ nhõm khi bão số 2 vừa đi qua. Ông Nguyễn Văn Thanh (SN 1964), trú tại thị trấn Thọ Xuân đã gắn bó với cuộc sống sông nước từ bé. Gia đình ông sinh được 2 người con và cũng đang lay lắt sống qua ngày từ nguồn lợi tự nhiên nay có mai không.

Gia đình ông Nguyễn Văn Thanh nhiều đời sinh sống trên sông nước, mong ước sớm được cấp đất định cư trên bờ

Trải qua nhiều đời gắn bó với cuộc sống trên sông túng thiếu, rủi do, ông Nguyễn Văn Thanh cất lời: “Cuộc sống bấp bênh lắm chú ạ. Hai vợ chồng phải dậy từ tờ mờ sáng đi thu lưới bát quái thả trên sông. Thả 50 chiếc mà có khi mấy ngày vẫn phải về tay không. Tôm, cá ngày một hiếm. Nguồn nước thì bị ô nhiễm và từ ngày có thủy điện thì cá lớn cũng không còn”.

“Hôm nào may lắm kiếm được mớ cá bán lấy mấy chục nghìn mua mớ rau, lạng thịt sống qua bữa. Gắn với sông nước nên mấy đứa con tôi không được học hành gì nhiều, đúng là thiệt thòi cho nó. Giờ chúng lại quẩn quanh trên vệt sông này biết khi nào thoát ra được cảnh cơ hàn. Thôi đời mình coi như đã an bài, mong sao các con, các cháu có thể lật sang trang mới, ổn định hơn” - ông Thanh ngán ngẩm.

Còn chị Nguyễn Thị Hiền cũng lớn lên trên mạn thuyền. Lấy chồng sống lay lắt trên sông, cô gái hơn 20 tuổi mà mặt đã dày đặc nết nhăn. Vừa phải trông cậu anh lớn chạy nhảy linh tinh vừa phải bế con nhỏ. Chỉ cần sơ xẩy một chút là ngã xuống dòng nước xiết. Người lớn còn khó thoát huống gì trẻ nhỏ.

Gia đình nhỏ của chị Nguyễn Thị Hiền khát vọng được lên bờ

Chị Hiền ngước ánh mắt ra xa rồi cất lời: “Nhà 4 miệng ăn chỉ trông chờ vào chồng đi đánh lưới trên sông và nuôi mấy con cá trắm lồng. Mấy năm nay, cá lồng nuôi chậm lớn, hoặc chết giữa chừng không rõ lý do khiến chúng tôi nản lắm”.

“Cũng may Nhà nước hỗ trợ con tôi mới được đi học, biết cái chữ. Mai mốt còn có thể đi học lấy cái nghề, thoát cảnh lênh đênh như bố mẹ nó cho đỡ khổ. Mấy hôm nay, thấy chính quyền địa phương thông báo sẽ thống kê đưa các hộ dân chài lên bờ, được hỗ trợ đất, làm nhà khiến ai cũng mừng. Vui lắm anh ạ, chẳng ngờ có ngày được thoát kiếp lắt lay, quay cuồng cùng con sóng” - chị Hiền phấn khởi.

Còn con trai của chị Hiền tên Nguyễn Tuấn Anh hiện đang học lớp 2 mong ước: “Cháu thích nhất là đi học vì ở đó có các bạn, có thầy cô và nhiều trò chơi. Chơi trên bờ thích nhất, không lo bị ngã xuống sông. Cháu sẽ cố gắng học tập để hôm sau đi làm kiếm tiền chứ không ở trên thuyền đâu”.

Các hộ nghèo trên sông sẽ sớm được bố trí đất ở, hỗ trợ xây nhà

Theo thống kê của UBND huyện Thọ Xuân, trên địa bàn huyện còn 81 hộ đang sinh sống trên sông có nhu cầu và đề nghị cấp đất ở tại 6 xã, thị trấn để các hộ có nơi cư trú ổn định. Về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Thọ Xuân cho biết: Ban Thường vụ huyện ủy Thọ Xuân đã ban hành kế hoạch cấp đất ở và hỗ trợ xây nhà ở cho đồng bào nghèo sinh sống trên sông. Mục tiêu phấn đấu trong 2 năm (2022 - 2023), huyện sẽ hoàn thành việc giao đất ở và hỗ trợ xây dựng nhà ở cho các hộ nghèo sinh sống trên sông có đủ điều kiện để lên bờ định cư, ổn định cuộc sống.

Theo ông Hải, lộ trình của huyện đã đưa ra, trong quý 3/2022, huyện sẽ hoàn thành việc cấp đất ở và hỗ trợ làm nhà ở cho 33 hộ tại các xã Xuân Tín, Phú Xuân, thị trấn Thọ Xuân; quý 4/2022 hoàn thành việc cấp đất ở và hỗ trợ làm nhà ở cho 20 hộ tại xã Xuân Hồng, xã Phú Xuân, thị trấn Thọ Xuân; quý 2/2023 hoàn thành việc cấp đất ở và hỗ trợ làm nhà cho 28 hộ tại xã Xuân Lai, Xuân Thiên.

Nhà thơ Phạm Thanh Phương tặng chuyện, thơ nhi đồng cho các cháu sống trên sông nước

Nói về kế hoạch dài hơi, đảm bảo cuộc sống cho các hộ sinh sống trên sông sau khi được bố trí đất, nhà ở, Phó Chủ tịch UBND huyện Thọ Xuân nhấn mạnh: “Sau khi bố trí được đất tái định cư cho các hộ, việc hỗ trợ làm nhà từ nguồn của tỉnh, chính quyền địa phương, xã hội hóa và nguồn tự có của các hộ dân. Bà con trong xóm thì hỗ trợ công, mỗi ngày giúp một tay.

Về lâu dài, chúng tôi đã thống kê, phân loại cụ thể số lượng người trong từng độ tuổi. Số lượng người trên 40 đa phần là chị em thì có thể đi bán cá, hoa quả tại các điểm chợ. Lao động trẻ thì đi làm công nhân trên địa bàn. Hiện Thọ Xuân đang có nhiều nhà máy may, da giày, sản xuất thủ công, đồ gia dụng… Chính quyền địa phương sẽ đấu mối, đào tạo nghề cho người dân có nhu cầu. Đối với các cháu trong độ tuổi đi học sẽ được miễn, giảm tiền học phí, các khoản khác”.

Để hỗ trợ cho 324 hộ nghèo sinh sống trên sông sớm lên bờ định cư ổn định, Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa - ông Đỗ Trọng Hưng đã có kết luận và được Văn phòng tỉnh ủy Thanh Hóa ra Thông báo số 129-TB/VPTU ngày 18/4/2022: Chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, rà soát, bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để bố trí quỹ đất xây dựng khu tái định cư và giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, việc miễn, giảm tiền sử dụng đất ở cho đồng bào nghèo sinh sống trên sông; chỉ đạo các địa phương còn các hộ nghèo sinh sống trên sông tập trung cao cho công tác lãnh đạo chỉ đạo…

Chỉ đạo của Bí thư tỉnh ủy Thanh Hóa thể hiện sự quyết tâm cao của Đảng bộ, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hóa, sẽ sớm đưa nốt 324 hộ nghèo đang sinh sống trên sông sớm lên bờ định cư ổn định, thoát nghèo bền vững.