Năm 2020, ngân sách nhà nước hỗ trợ hơn 137,6 tỷ đồng cho người tham gia BHXH tự nguyện

Báo cáo Quốc hội đầu phiên họp chiều 22/10, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, mặc dù dịch bệnh Covid-19 diễn ra hết sức phức tạp trong năm 2020, nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền địa phương, kết quả phát triển đối tượng tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp tiếp tục giữ được đà tăng.

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày báo cáo trước Quốc hội

Chậm đóng BHXH tiếp tục tăng

Trình bày Báo cáo tóm tắt về tình hình thực hiện chính sách, chế độ BHXH, quản lý và sử dụng quỹ BHXH năm 2020, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết tính đến hết ngày 31/3/2021, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ đã ban hành 68 văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thực hiện (27 nghị định, 6 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 35 thông tư).

Trong năm 2020, ngân sách nhà nước hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện hơn 137,6 tỷ đồng, tăng 35% so với năm 2019. Đáng chú ý, cơ quan BHXH đã thực hiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4 cho tất cả các thủ tục hành chính (27/27 thủ tục), kết nối, tích hợp và cung cấp 15 dịch vụ công trên cổng dịch vụ công quốc gia. Năm 2020, cơ quan BHXH đã tiếp nhận, giải quyết trên 85 triệu hồ sơ giao dịch điện tử.

Bên cạnh đó, các đơn vị được thanh tra, kiểm tra đã chấp hành truy đóng số tiền 145,5 tỷ đồng (đạt 98%). Sau kết luận thanh tra, kiểm tra, các đơn vị đã khắc phục 831/1.358 tỷ đồng còn phải thực hiện (tương đương 61%); đã thu hồi về Quỹ BHXH 5 tỷ đồng (đạt 96%); thu hồi về quỹ bảo hiểm thất nghiệp 271 triệu đồng (đạt 11%).

Đánh giá kết quả thực hiện chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội năm 2020, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết hết ngày 31/12/2020, số người tham gia BHXH đạt gần 16,2 triệu người, bằng 33,5% lực lượng lao động trong độ tuổi, đạt chỉ tiêu năm 2020. Tuy nhiên, tổng số tiền chậm BHXH bắt buộc hơn 12 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 2.000 tỷ đồng (tương ứng 19,9%) so với năm 2019, chiếm 4,4% số phải thu.

Năm 2020 có hơn 1,1 triệu người tham gia BHXH tự nguyện, tăng gấp 2 lần so với năm 2019, với tổng số tiền thu bảo hiểm xã hội tự nguyện năm 2020 đạt gần 4.000 tỷ đồng. Trong khi đó, số người tham gia bảo hiểm thất nghiệp khoảng 13,3 triệu người, giảm hơn 54.400 người (tương ứng 0,4%) so với năm 2019. Số tiền thu bảo hiểm thất nghiệp khoảng gần 18,7 tỷ đồng, tăng 1.254 tỷ đồng (tương ứng 7,2%) so với năm 2019.

Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, số người được hưởng các chế độ bảo hiểm thất nghiệp tăng dẫn đến tổng tiền chi cho các chế độ bảo hiểm thất nghiệp tăng (hơn 4.500 tỷ đồng, tương ứng 35,7%) so với năm 2019.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, tổng số kết dư đầu tư quỹ BHXH đến 31/12/2020 khoảng 898.000 tỷ đồng (tăng 10,33% so với cùng kỳ năm 2019). Năm 2020, chi phí quản lý BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cắt giảm, tiết kiệm được hơn 1.689 tỷ đồng so với dự toán kinh phí được giao.

“Do ảnh hưởng của dịch bệnh, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh dẫn đến tình trạng chậm đóng, tạm dừng đóng BHXH tăng cao. Nhận thức của một số người lao động và người sử dụng lao động trong việc tham gia bảo hiểm xã hội vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ…”- Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Nhiều chính sách bảo hiểm chưa đi vào cuộc sống

Thẩm tra báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh thông tin, tính đến hết năm 2020, tổng số kết dư quỹ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp ước đạt 953.078 tỷ đồng. Trong số này, kết dư chuyển sang năm 2021 của Quỹ Ốm đau, thai sản là 13.472 tỷ đồng; Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp là 54.089 tỷ đồng; Quỹ hưu trí, tử tuất là 794.920 tỷ đồng; Quỹ bảo hiểm thất nghiệp là 90.597 tỷ đồng.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh trình bày báo cáo thẩm tra

Nêu quan điểm của Uỷ ban, bà Nguyễn Thuý Anh đánh giá, các quỹ có tính chất ngắn hạn về cơ bản đều bảo đảm khả năng chi trả và có kết dư lớn. Cụ thể, Quỹ ốm đau, thai sản có số kết dư chuyển sang năm 2021 bằng 43,14% số chi trong năm 2020.

Tương tự, Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp và Quỹ bảo hiểm thất nghiệm kết dư lớn, số dư hàng năm cao. Tuy nhiên qua nhiều năm thực hiện, cơ quan thẩm tra chỉ ra, còn nhiều chế độ, chính sách liên quan đến các quỹ này chưa đi vào cuộc sống, chưa phát huy được vai trò chủ động của chính sách bảo hiểm thất nghiệp là giá đỡ của thị trường lao động.

Dẫn chứng, Uỷ ban Xã hội chỉ ra, đã sang năm thứ 6 liên tiếp kể từ khi Luật Việc làm được ban hành, chế độ cho người sử dụng lao động hưởng chế độ hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động không thực hiện được. “Có ý kiến cho rằng các quỹ ngắn hạn mà có kết dư lớn sẽ gây gánh nặng cho người sử dụng lao động, ngân sách nhà nước và mất công bằng đối với người thụ hưởng. Đối với Quỹ Bảo hiểm tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp cần tính toán để sửa đổi phù hợp hơn cho đúng tính chất của quỹ ngắn hạn” – bà Nguyễn Thuý Anh nêu.

Bên cạnh đó, Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thực hiện chính sách BHXH, có giải pháp hữu hiệu để hạn chế tối đa tình trạng không chấp hành hoặc chấp hành chưa đầy đủ pháp luật về BHXH, trong đó đặc biệt lưu ý việc thực hiện các kiến nghị của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Chính phủ đẩy mạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật để kịp thời thể chế hóa các nghị quyết của Đảng, khắc phục các tồn tại hạn chế, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ hơn để phát triển lĩnh vực an sinh xã hội. Chính phủ có giải pháp đồng bộ, quyết liệt trong việc phát triển đối tượng tham gia BHXH, đặc biệt lao động ở khu vực phi chính thức, nhóm tham gia BHXH tự nguyện; hạn chế hưởng BHXH một lần.

Ủy ban cũng đề nghị Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội khẩn trương trình Chính phủ quyết định biện pháp xử lý tiền nợ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế tồn đọng kéo dài; ban hành văn bản hướng dẫn việc tham gia và hưởng bảo hiểm tai nạn lao theo hình thức tự nguyện.

Bên cạnh đó, BHXH Việt Nam đẩy mạnh phát triển đối tượng tham gia BHXH, giải quyết, chi trả các chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp chính xác, kịp thời, thuận tiện nhất cho người thụ hưởng; tăng cường thanh tra chuyên ngành đóng BHXH. Đồng thời, đẩy nhanh tiến độ thu hồi các khoản thanh toán chế độ không đúng quy định...