Vì sao “Năm đẩy mạnh thu hút đầu tư 2018” của Đà Nẵng chưa hiệu quả?

Số lượng dự án ít, quy mô nhỏ

Đó là nhận định "đúng và trúng" của đại biểu HĐND TP. Đà Nẵng - Phan Thị Tuyết Nhung - về năm đẩy mạnh thu hút đầu tư Đà Nẵng 2018.

Năm 2018, Đà Nẵng đã cấp quyết định chủ trương đầu tư cho 6 dự án đầu tư trong nước với tổng mức đầu tư 6.340,6 tỷ đồng; cấp mới giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp tăng 8,6% và tăng 6,2% về vốn; thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) được 117 dự án mới với tổng vốn 153,6 triệu USD.

Các dự án FDI đầu tư vào Đà Nẵng trong thời gian gần đây đều có quy mô nhỏ

Mặc dù thu hút FDI 2018 so sánh với năm 2017 tăng gấp 2 lần, nhưng nhìn vào tổng vốn thu hút thì con số này là rất nhỏ.

Nếu so sánh với tổng vốn FDI của 10 năm về trước, tức năm 2008 sẽ có sự tương phản đáng kể. So về số lượng, năm 2018, Đà Nẵng thu hút được 117 dự án FDI, gấp 4 lần so với năm 2008 (26 dự án); nhưng so về vốn thì FDI 2018 (153,6 triệu USD) chỉ bằng 1/4 so với năm 2008 (640 triệu USD).

Còn nếu so với tổng vốn FDI của cả nước thu hút trong năm 2018 thì Đà Nẵng đứng ở Top cuối trong số 59 tỉnh thành thu hút FDI.

Năm 2018, cả nước thu hút trên 35,46 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. Và Đà Nẵng chỉ chiếm 0,43% trong tổng “dòng” vốn FDI đổ vào Việt Nam trong năm qua.

TP. Đà Nẵng từng từ chối một số dự án công nghiệp lớn vì lo ngại nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường, khuyến khích kêu gọi các dự án đầu tư công nghiệp công nghệ cao, công nghệ thông tin, công nghiệp xanh, thân thiện môi trường. Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận lại thì môi trường thu hút đầu tư của Đà Nẵng đã không còn “hấp dẫn” các nhà đầu tư.

Theo lý giải của ông Phan Văn Kha- Giám đốc Sở Công Thương Đà Nẵng, việc chọn lọc dự án đầu tư là hướng đi đúng và tất yếu, nhưng cái vướng lớn nhất là giá đất. Hiện quỹ đất tại TP. Đà Nẵng không còn nhiều. Các chính sách của TP. Đà Nẵng không có hiệu quả trong việc theo dõi và làm chủ biến động thị trường bất động sản. Việc giá đất của TP. Đà Nẵng “leo thang” chóng mặt trong khoảng 1 năm trở lại đây khiến nhà đầu tư “nản lòng” và không “mặn mà” với thành phố này.

Các chương trình, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa thực sự hiệu quả

Hỗ trợ doanh nghiệp đã đi vào “thực chất”?

Đầu tháng 3 năm 2018, Thành ủy, UBND TP. Đà Nẵng tổ chức chương trình “Tọa đàm mùa xuân”, tại đây, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Trương Quang Nghĩa khẳng định: “Đà Nẵng quyết tâm giữ vững ngôi đầu PCI. Bên cạnh đó, Đà Nẵng sẽ nghiên cứu xây dựng cho mình một hệ thống đánh giá chuẩn cao hơn, đảm bảo chắc chắn rằng vị trí cao đó thực sự tạo môi trường kinh doanh và đầu tư thuận lợi nhất cho doanh nghiệp. Trong đó, Đà Nẵng đặc biệt chú trọng tính minh bạch, tính hiệu quả và hiệu lực thực thi chính sách. Năm 2018, việc làm thiết thực đầu tiên là giảm mạnh chi phí không chính thức cho doanh nghiệp. Đà Nẵng sẽ nỗ lực để là “thành phố đáng sống” với người dân, “đáng kinh doanh” với doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước.”

Tuy nhiên, chỉ ít ngày sau buổi tọa đàm, tại buổi công bố xếp hạng PCI cấp tỉnh (22/3), Đà Nẵng đã để tuột mất vị trí quán quân PCI vào tay Quảng Ninh.

Qua theo dõi thì tiếp cận đất đai là vấn đề gây “phiền não” cho nhiều doanh nghiệp hoạt động và kinh doanh trên địa bàn thành phố.

Nổi lên là kiến nghị của các hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp nhỏ và vừa còn đang hoạt động sản xuất trong khu dân cư mong muốn được dời vào hoạt động tại khu, cụm công nghiệp. Việc thành lập các cụm công nghiệp tại TP. Đà Nẵng đã được lãnh đạo Sở Công Thương đề cập từ năm 2016 tại phiên họp HĐND thành phố cuối năm tuy nhiên kết quả triển khai còn chậm.

Đơn cử như Cụm công nghiệp (CCN) Cẩm Lệ đến cuối tháng 12/2018 mới có quyết định thành lập. Một số doanh nghiệp thành phố vì không đợi được CCN thành lập đã chọn Quảng Nam là điểm dừng để đầu tư xây dựng nhà xưởng sản xuất, kinh doanh.

Theo ông Phan Văn Kha, quyết định thành lập đã có và thành phố đã giao cho UBND quận Cẩm Lệ làm đầu mối để hoàn thành các thủ tục như giải phóng mặt bằng, thông báo cho đăng ký vào hoạt động.... tuy nhiên, việc CCN Cẩm Lệ đi vào hoạt động nhanh hay chậm là tùy vào UBND quận Cẩm Lệ, mà ông Kha đặc biệt lưu ý “vấn đề giải phóng mặt bằng là vô cùng khó khăn”.

Ngoài tiếp cận đất đai, nhiều doanh nghiệp Đà Nẵng cho rằng, thủ tục hành chính còn đi đường vòng. Tại chương trình HĐND với cử tri Đà Nẵng mới đây, Trưởng Ban đô thị HĐND TP. Đà Nẵng - Nguyễn Thành Tiến - cho biết, các Sở, ngành tại Đà Nẵng “đẻ” ra nhiều giấy phép con để “hành” doanh nghiệp. “Các doanh nghiệp phản ánh có những loại giấy phép không có trong quy định của pháp luật. Vài trường hợp doanh nghiệp liên hệ thực hiện thủ tục hành chính phải đi lòng vòng từ sở này qua sở nọ, rồi từ sở xuống quận do không tập trung đầu mối xử lý”.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp cho rằng, nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của Đà Nẵng được đưa ra nhưng lại theo kiểu “mạnh sở nào sở đó làm” vì vậy hiệu quả hỗ trợ không cao.

Một trong những lý do Đà Nẵng chọn năm 2018 là “năm đẩy mạnh thu hút đầu tư” vì muốn “Tranh thủ lợi thế thành phố APEC, phát huy những kết quả của Diễn đàn đầu tư Đà Nẵng 2017”. Tuy nhiên, kết thúc năm 2018, cả 27 dự án tại Diễn đàn đầu tư Đà Nẵng vẫn chưa có bước tiến đáng kể.

Những bất cập của quy hoạch khu công nghiệp thành phố trong quá khứ đặt ra cho TP. Đà Nẵng nhiều dấu hỏi về tầm nhìn quy hoạch. Và trước mắt, Đà Nẵng vẫn chưa giải quyết được hậu quả do quy hoạch và thực hiện sai quy hoạch gây ra. Doanh nghiệp, người dân đang là đối tượng chịu tác động, vụ việc 2 nhà máy thép Dana Úc, Dana Ý (Hòa Liên, Hòa Vang) là một ví dụ.

Đà Nẵng sẽ làm gì để năm "Tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư 2019" có hiệu quả?

Chọn năm 2019 là “Năm tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư”

Trước đánh giá của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp về tính chưa hiệu quả của năm “Đẩy mạnh thu hút đầu tư 2018”, cũng như đề xuất tiếp tục chọn năm 2019 là năm thu hút đầu tư vì cho rằng đây là hoạt động, quá trình liên tục và “dài hơi” thay vì chỉ thực hiện theo phong trào chỉ trong 1 năm, Thành ủy Đà Nẵng đã quyết định chọn năm 2019 là “Năm tiếp tục đẩy mạnh thu hút đầu tư”.

Theo chủ trương này, năm 2019 thành phố tiếp tục rà soát, điều chỉnh, ban hành các cơ chế, chính sách cải thiện môi trường đầu tư, tập trung nguồn lực xây dựng cơ sở hạ tầng, tạo quỹ đất phục vụ nhu cầu đầu tư của doanh nghiệp; thu hút các nhà đầu tư có uy tín, năng lực thật sự trong lĩnh vực sản xuất, lắp đặt sản phẩm có hàm lượng giá trị gia tăng cao, thu hút mạnh các tập đoàn kinh tế lớn, chiến lược vào 5 lĩnh vực mũi nhọn. Tập trung xây dựng đồng bộ, hoàn thiện cơ sở hạ tầng phục vụ kêu gọi đầu tư. Tập trung xử lý vướng mắc trong triển khai Kết luận 2852/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ. Đẩy mạnh sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy, cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; tăng cường xã hội hóa đào tạo nguồn nhân lực. Chú trọng công tác đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, không gây ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp.

Nhưng, theo nhiều ý kiến, chừng nào chính quyền TP. Đà Nẵng chưa giải quyết dứt điểm được những tồn đọng kéo dài như đã nói ở trên thì có lẽ dù thêm nhiều năm nữa thu hút FDI Đà Nẵng vẫn sẽ giậm chân tại chỗ, nếu không muốn nói là có thể đi lùi.