Trà sen Tây Hồ: Có tiền cũng chẳng dễ mua!

Kỳ công

Hiên trà Trường Xuân (13 Ngô Tất Tố, gần Văn Miếu- Quốc Tử Giám) là địa chỉ quen thuộc hàng chục năm nay của những người Hà Nội sành thưởng trà. Không chỉ người Việt, khách quốc tế đến Hà Nội khi biết địa chỉ này đều tìm đến để được một lần thưởng thức trà sen Tây Hồ. Đây là “trung tâm” đồ uống về trà và cũng là nơi sản xuất trà sen thủ công của nghệ nhân trà Hoàng Anh Sướng- người có thâm niên về ủ, ướp các loại trà như trà hoa ngâu, trà hoa sói, hoa mộc… Trong đó, trà sen là một trong những thương hiệu nổi tiếng gắn với loài hoa chỉ có ở Hà Nội: Sen Tây Hồ.

Anh Hoàng Anh Sướng- người tiếp nối sự nghiệp của cố nghệ nhân trà Trường Xuân- đang tâm huyết với dự án đưa trà sen Hồ Tây giới thiệu với bạn bè quốc tế về một nghệ thuật thưởng trà tinh tế trong đời sống của người dân Hà Thành nói riêng và Việt Nam nói chung.

Theo anh Sướng, tinh túy của trà sen hồ Tây trước hết ở chính cây sen trồng trong hồ. Với đặc trưng riêng về khí hậu, nguồn nước và thổ nhưỡng, sen hồ Tây có mùi thơm và màu sắc riêng biệt, không giống như bất kỳ một loại sen nào khác mọc trên lãnh thổ Việt Nam. Sen hồ Tây bông to, nhiều gạo. Mùa sen hồ Tây bắt đầu từ tháng 6 kéo dài đến cuối tháng 8. Đây cũng là mùa duy nhất làm trà sen hồ Tây của các nghệ nhân làm trà. Mỗi một mùa sen, Hiên trà Trường Xuân mua cả đầm của các chủ hồ. Sen hồ Tây phải hái từ 5 giờ sáng, trước khi mặt trời mọc, để hoa còn chúm chím, vì nếu sen nở bung sẽ bay hết mùi. Sau khi chọn và chuyển sen về nhà là công đoạn bóc cánh hoa để lấy nhụy, rồi sàng để lấy hạt gạo. Những hạt gạo trắng trong nhụy sen là nguyên liệu chính để ủ, ướp ra thứ trà sen thơm dịu, có cả hương vị đặc trưng của nước và đất hồ Tây… trong mỗi chén trà.

Việc tạo ra được loại trà sen Tây Hồ rất kỳ công. Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng cho biết: “Một kg trà sen phải qua 5- 6 lần ủ. Mỗi lần ủ mất chừng 200 bông sen, trong vòng 2 ngày mới xong một mẻ ủ, sau đó là sao lại chè đến một độ khô nhất định, vừa bảo quản tốt, vừa giữ được mùi sen hồ Tây thấm sâu và lâu trong mỗi cánh trà”. Trà ướp sen cũng phải là các loại trà hảo hạng, do chính anh Sướng lên các vùng trà nổi tiếng của Việt Nam mua về làm nguyên liệu như: Tà Sùa, Tân Cương…

Đắt cũng không dễ mua

Nghệ nhân Hoàng Anh Sướng cho hay: Việt Nam có nhiều loại sen, nhưng không loại sen nào có vị thơm đặc trưng như sen hồ Tây và trà ủ bằng sen hồ Tây là loại trà sen hảo hạng, không vùng nào sánh được.

Mặc dù hồ Tây rất rộng lớn, tuy nhiên, khu vực trồng sen chỉ có một phần rất nhỏ ở một góc hồ bên mạn Quảng An, Quảng Bá. Hồ Tây có khoảng 5 đầm sen, do các chủ thầu lại từ Hợp tác xã nông nghiệp phường Quảng An. Sen lại là hoa theo mùa, đặc tính này khiến những người làm trà sen luôn ở thế… lệ thuộc.

“Bên cạnh đó, những năm gần đây, những người làm trà sen ở Hà Nội còn chịu sức ép từ trào lưu chụp ảnh tạo dáng với sen Tây Hồ khiến vùng nguyên liệu này ngày càng khan hiếm. Nhiều chủ hồ, chủ đầm, thay vì bán sen, đã khai thác luôn những hồ sen để làm du lịch. Chính vì thế, không mấy người bán cả hồ sen cho người làm trà nữa”- anh Sướng chia sẻ.

Chưa hết, nhiều người có những “sáng tạo” đặc biệt, đó là mua hoa sen về, sau đó thả nhúm trà vào bên trong, buộc đầu bông lại ủ trong 1- 2 ngày. Trà đó cũng có mùi vị của sen và họ cho rằng, đó là cách thưởng trà “sạch” nhất vì tự tay mình làm. Các chủ hồ cũng nhanh chóng đón xu thế này. Họ cũng tự sản xuất trà sen theo cách đó, bán với giá 50.000- 80.000 đồng/bông, khiến số lượng sen ngày càng ít.

Với nhiều áp lực như vậy cho người làm trà, cho nên, giá bán 5 triệu đồng/kg trà sen Tây Hồ khiến nhiều người giật mình, vì bằng cả tháng lương của một lao động ở mức thu nhập trung bình hiện nay. Thế nhưng, để làm ra được một kg trà sen, còn có những lý do thuộc về bí kíp.