Tiếp tục phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước

Cùng dự có: Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương Lại Xuân Môn; Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Châu Văn Minh; đại diện lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.

Thay mặt Ban lãnh đạo Viện Hàn lâm, GS. VS. Châu Văn Minh giới thiệu khái quát về quá trình thành lập, xây dựng và phát triển của Viện Hàn lâm gần 50 năm qua. Đến nay, lực lượng cán bộ nghiên cứu của Viện khoảng 3500 cán bộ, trong đó có gần 250 Giáo sư, Phó Giáo sư và gần 1000 Tiến sĩ. Trong gần 50 năm xây dựng và phát triển, các thế hệ lãnh đạo và các nhà khoa học của Viện Hàn lâm đã luôn cố gắng, tích cực triển khai thực hiện các chủ trương đường lối phát triển khoa học và công nghệ của Đảng và Nhà nước, đã đạt được nhiều kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ có giá trị, góp phần quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội và quốc phòng an ninh của đất nước. Nhiều công trình khoa học đã được áp dụng vào thực tiễn đem lại hiệu quả cao và đạt được nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế được áp dụng rộng rãi.

Với chức năng chính là nghiên cứu cơ bản, điều tra cơ bản, phát triển công nghệ, hoạt động của Viện Hàn lâm trải rộng trên khắp các lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ. Từ những tri thức nghiên cứu cơ bản, dữ liệu điều tra cơ bản, các cán bộ, nhà khoa học của Viện đã phát triển được nhiều công nghệ và sản phẩm, ứng dụng trong các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, y dược, quốc phòng an ninh và dân dụng, góp phần phát triển kinh tế xã hội, tư vấn cho Chính phủ trong việc giải quyết các vấn đề phát sinh, cung cấp luận cứ khoa học phục vụ công tác quy hoạch phát triển, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai cho các địa phương trong cả nước.

Trong giai đoạn vừa qua, Viện Hàn lâm đã phát triển được ngành khoa học vũ trụ tại Việt Nam và cũng là đơn vị dẫn đầu cả nước trong lĩnh vực nghiên cứu biển, đánh giá đa dạng sinh học biển, điều tra khảo sát các yếu tố hải văn, địa chất biển. Các dữ liệu khoa học, các chuyến khảo sát, các hoạt động khoa học đã góp phần khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam và xác lập chủ quyền của 47 thực thể ngầm trên biển Đông, được tổ chức Thủy đạc quốc tế công nhận.

Hệ thống mạng trạm của Viện Hàn lâm bao gồm hàng trăm đài trạm phục vụ quan trắc các yếu tố môi trường tự nhiên cung cấp chuỗi số liệu quan trắc sử dụng hợp lý tài nguyên, phòng tránh thiên tai và bảo vệ môi trường là dữ liệu quan trọng phục vụ phát triển kinh tế xã hội của địa phương và đất nước. Trung tâm Giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin đã hoàn thành tốt việc giám định, khớp nối thông tin, xác định danh tính của các liệt sỹ trên cả nước theo Đề án 150 của Chính phủ.

Viện Hàn lâm cũng thực hiện tốt vai trò tư vấn về khoa học công nghệ cho Chính phủ trong các vấn đề lớn phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế và xây dựng các Chiến lược quốc gia về khoa học và công nghệ như Chiến lược quốc gia về cách mạng công nghiệp 4.0; Chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo; Chiến lược quốc gia về phát triển công nghệ vũ trụ,…

Bên cạnh công tác nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, Viện cũng rất chú trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước, đồng thời gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học công nghệ và đào tạo theo tinh thần Nghị quyết của Trung ương 27 về xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Viện Hàn lâm cũng tích cực tham mưu, phối hợp và tham gia với các Ban Đảng trong công tác xây dựng, sơ kết, tổng kết tình hình thực hiện các Nghị quyết của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 45 về “Tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới” của Ban chấp hành Trung ương tại Hội nghị Trung ương VIII, khóa XIII.

Hiện Viện có đối tác chiến lược là liên minh 42 cơ sở giáo dục đại học, tổ chức nghiên cứu của các nước phát triển, thu hút nhiều sinh viên, học viên Việt Nam và các nước trên thế giới đến nghiên cứu và đào tạo. Viện cũng đã ký hợp tác với hơn 40 bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp để ứng dụng các kết quả nghiên cứu, phát triển công nghệ vào sản xuất kinh doanh.

Tại buổi làm việc, đại diện các vụ, viện, đơn vị thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Ban Tuyên giáo Trung ương đã phát biểu xoay quanh các vấn đề như: Công tác quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII tại Viện; những thuận lợi, khó khăn trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Viện; công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức trong Đảng bộ của Viện; việc phối hợp giữa Viện và Ban Tuyên giáo Trung ương…

Phát biểu kết luận tại buổi làm việc, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định: Trải qua chặng đường gần 50 năm xây dựng và phát triển, với những thành tựu vẻ vang, rất đáng tự hào, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam luôn là cánh chim đầu đàn, giữ vị thế dẫn dắt trong công tác nghiên cứu, nhất là nghiên cứu cơ bản, chuyển giao, đào tạo nguồn nhân lực KH&CN phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Hoạt động của Viện gắn liền với tên tuổi của các nhà khoa học được Việt Nam và thế giới ngưỡng mộ như: Cố Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa; Cố Giáo sư Lê Văn Thiêm; Cố Giáo sư, Viện sĩ Nguyễn Văn Hiệu; Cố Giáo sư Hoàng Tụy….

Trước những thời cơ và thách thức của thời kỳ mới, Trưởng ban Tuyên giáo Nguyễn Trọng Nghĩa yêu cầu trong thời gian tới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần tập trung hiện thực hóa mục tiêu phát triển Viện đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Nghị quyết của Đảng và Chiến lược của Chính phủ đã đề ra. Đặc biệt, đồng chí yêu cầu Viện tập trung thực hiện tốt một số nội dung: Quán triệt và triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIII về lĩnh vực KH&CN, đổi mới sáng tạo, xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Thực hiện có hiệu quả Chiến lược Phát triển Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chú trọng nghiên cứu, phát triển, ứng dụng KH&CN vào thực tiễn, tập trung vào các dự án lớn... Nâng cao chất lượng sản phẩm các nhiệm vụ khoa học, công nghệ, các công trình công bố quốc tế.

"Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần quán triệt và triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIII về lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới."- Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh.

Đặc biệt quan tâm đầu tư, ươm mầm, nuôi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực KH&CN chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới. Thực hiện tốt Chương trình thu hút nhà khoa học trẻ trình độ cao, đồng thời phát huy sự cống hiến, trí tuệ của các nhà khoa học đầu ngành đang công tác tại Viện. Tạo cơ chế, điều kiện để các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ, viên chức của Viện toàn tâm, toàn ý cống hiến và sáng tạo.

Tăng cường hợp tác trong nước và quốc tế về KH&CN và đổi mới sáng tạo. Tranh thủ các nguồn lực bên trong và bên ngoài, nhất là nguồn lực quốc tế cho phát triển KH&CN của Việt Nam. Chú trọng tiếp nhận và làm chủ các công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ lõi, công nghệ nguồn, công nghệ mũi nhọn, góp phần nâng cao tiềm lực, năng lực tự chủ của quốc gia.

Tăng cường phối hợp giữa Viện với các cơ quan, ban, ngành, hội liên ngành… nhằm nâng cao năng lực, chất lượng, hiệu quả công tác tư vấn, tham mưu, hiến kế cho Đảng, Nhà nước về KH&CN và đổi mới sáng tạo phục vụ sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc; bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch…

Nhân dịp này, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cùng đoàn công tác của Ban Tuyên giáo Trung ương đã đi thăm Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam