10 sự kiện công nghệ thông tin và truyền thông tiêu biểu nhất năm 2024

Sáng 26/12, tại Hà Nội, Câu lạc bộ Nhà báo Công nghệ thông tin Việt Nam đã chính thức công bố 10 sự kiện công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) tiêu biểu nhất trong năm 2024.

Dưới đây là 10 sự kiện ICT tiêu biểu năm 2024:

1. Tắt sóng 2G đưa 18 triệu thuê bao lên 4G

Theo Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, một trong những mục tiêu quan trọng của Việt Nam là xây dựng xã hội số, thu hẹp khoảng cách số với việc phổ cập dịch vụ mạng di động 4G/5G và điện thoại di động thông minh vào năm 2025, tiến tới phổ cập dịch vụ mạng di động 5G vào năm 2030. 0h ngày 16/10, các nhà mạng tại Việt Nam đã hoàn tất việc tắt sóng 2G, chuyển toàn bộ thiết bị di động hoạt động trên nền 4G.

Theo thống kê, chỉ trong vòng 10 tháng tính từ đầu năm 2024, đã có tới xấp xỉ 18 triệu thuê bao 2G only được chuyển đổi lên 4G, trong số đó có một tỷ lệ lớn chuyển sang sử dụng các thiết bị smartphone - điều kiện cần thiết để người dân có thể triển khai sử dụng các dịch vụ số, trở thành những công dân số mang tính thời đại mới.

Những con số này cho thấy sự thành công trong triển khai Lộ trình tắt sóng 2G của Bộ Thông tin và Truyền thông, các địa phương và các doanh nghiệp viễn thông trong cả nước. Đây là cột mốc quan trọng để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu phổ cập 4G, 5G, thúc đẩy kinh tế số và đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình chuyển đổi số quốc gia.

2. Quốc hội thông qua Luật Dữ liệu

Ngày 30/11/2024, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Dữ liệu với 94,15% đại biểu tán thành; luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Luật này quy định việc thiết lập và vận hành Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia thông qua Trung tâm Dữ liệu quốc gia, đặt dưới sự quản lý của Bộ Công an. Luật cũng quy định về việc chuyển, xử lý dữ liệu xuyên biên giới.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân được tự do chuyển dữ liệu từ nước ngoài về Việt Nam và xử lý dữ liệu của nước ngoài tại Việt Nam, được Nhà nước bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, việc chuyển dữ liệu từ Việt Nam ra nước ngoài, đặc biệt là dữ liệu cốt lõi và dữ liệu quan trọng, sẽ được thắt chặt hơn và cần sự chấp thuận của các cơ quan có thẩm quyền.

Ngoài ra, Luật Dữ liệu còn quy định về việc cung cấp dữ liệu cho cơ quan Nhà nước trong các trường hợp như ứng phó với tình trạng khẩn cấp, thảm họa, phòng chống bạo loạn, khủng bố. Tổ chức, cá nhân phải cung cấp dữ liệu khi có yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền mà không cần sự đồng ý của chủ thể dữ liệu. Luật Dữ liệu được kỳ vọng sẽ thiết lập thị trường dữ liệu, thúc đẩy chuyển đổi số trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế và thay đổi phương thức giao tiếp giữa cơ quan nhà nước với tổ chức, cá nhân trên môi trường số.

3. Chính phủ ban hành Nghị định về việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng

Ngày 9/11/2024, Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng (Nghị định thay thế Nghị định số 72/2013/NĐ-CP và Nghị định 27/2018/NĐ-CP) đã được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.

Nghị định áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có liên quan đến việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, được xây dựng hướng tới mục tiêu khắc phục những vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn sau hơn 10 năm thi hành Nghị định 72/2013/NĐ-CP, phù hợp với xu thế phát triển hội nhập công nghệ số, nội dung số và các dịch vụ internet và kế thừa các quy định còn phù hợp của Nghị định 72/2013/NĐ-CP.

Nghị định đặt ra các quy định chi tiết về quyền, nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân tham gia cung cấp và sử dụng dịch vụ Internet. Đồng thời, nó cũng thiết lập các biện pháp bảo vệ thông tin cá nhân, ngăn chặn thông tin xấu độc và xử lý hành vi vi phạm. Một điểm đáng chú ý là các nền tảng số trong và ngoài nước có trách nhiệm tuân thủ quy định Việt Nam, bao gồm việc lưu trữ dữ liệu và cung cấp thông tin người dùng khi có yêu cầu hợp pháp.

Bên cạnh đó, Nghị định này cũng nhấn mạnh sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc đảm bảo môi trường Internet an toàn, lành mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế số. Việc ban hành nghị định được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, đồng thời tăng cường năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế trong lĩnh vực công nghệ thông tin.

4. Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050

Ngày 21/9/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 1018/QĐ-TTg ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050.

Theo đó, trong giai đoạn 1 (2024 - 2030), Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một trong các trung tâm về nhân lực bán dẫn toàn cầu, hình thành năng lực cơ bản trong tất cả các công đoạn từ nghiên cứu, thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử của công nghiệp bán dẫn. Quy mô doanh thu công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD/năm.

Trong giai đoạn 2 (2030 - 2040), Việt Nam sẽ trở thành một trong các trung tâm về công nghiệp bán dẫn, điện tử toàn cầu; phát triển công nghiệp bán dẫn, điện tử kết hợp giữa tự cường và FDI. Quy mô doanh thu công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đạt trên 50 tỷ USD/năm.

Tới giai đoạn 3 (2040 - 2050), Việt Nam trở thành quốc gia thuộc nhóm các quốc gia đi đầu trên thế giới về công nghiệp bán dẫn, điện tử; làm chủ nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực bán dẫn, điện tử. Đến năm 2050, quy mô doanh thu công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam đạt trên 100 tỷ USD/năm; quy mô doanh thu công nghiệp điện tử tại Việt Nam đạt trên 1.045 tỷ USD/năm.

5. Chính phủ phê duyệt Chiến lược hạ tầng số đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030

Ngày 9/10/2024, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 1132/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược hạ tầng số đến năm 2025 và định hướng đến năm 2030. Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2025 phổ cập cáp quang đến các hộ gia đình; 100% các tỉnh, thành phố và khu công nghệ cao có dịch vụ di động 5G; triển khai tối thiểu 2 tuyến cáp quang biển quốc tế mới; phát triển các trung tâm dữ liệu hỗ trợ Trí tuệ nhân tạo (AI); mỗi người dân sẽ có 1 kết nối IoT và 1 định danh số… Việt Nam sẽ phát triển các nền tảng công nghệ số như IoT, trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối và dữ liệu lớn, đưa vào khai thác tối thiểu hai tuyến cáp quang biển quốc tế mới…

Mục tiêu đến năm 2030, hướng đến việc phủ sóng mạng di động 5G tới 99% dân số, triển khai thử nghiệm mạng 6G, phát triển 6 tuyến cáp quang biển quốc tế mới, nâng dung lượng cáp quang biển đạt tối thiểu 350 Tbps. Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ xây dựng các trung tâm dữ liệu siêu lớn (Hyperscale Data Center) và hỗ trợ phát triển các trung tâm dữ liệu khu vực, đưa số lượng kết nối IoT của Việt Nam đạt mức trung bình cao trên thế giới…

6. Chính thức thương mại hóa 5G

Ngày 15/10, Viettel thương mại hóa 5G, phủ sóng 100% thủ phủ của 63/63 tỉnh, thành phố, các khu công nghiệp, khu du lịch, cảng biển, sân bay, bệnh viện, đại học.

Ngày 20/12, Tập đoàn VNPT đã công bố chính thức cung cấp dịch vụ VinaPhone 5G siêu tốc độ, siêu trải nghiệm và đặt mục tiêu sẽ tiếp tục được phủ sóng rộng hơn nữa trong năm 2025 và sớm phủ sóng 85% dân số trong thời gian tới.

Còn MobiFone cũng đang dự kiến thương mại hóa 5G vào đầu năm 2025 với mục tiêu phủ rộng khắp các tỉnh thành trong cả nước.

Trước đó, tháng 4/2024 Viettel đấu giá thành công và giành quyền sở hữu khối băng tần B1 (2.500 - 2.600 MHz) và VNPT trúng đấu giá khối C2 (3.700 - 3.800 MHz). Tháng 7/2024, MobiFone cũng trúng đấu giá băng tần 3.800 - 3.900 MHz.

Việc thương mại hóa 5G trên toàn quốc giúp cụ thể hóa mục tiêu phổ cập hạ tầng số quốc gia, thúc đẩy phát triển các ứng dụng số và hệ sinh thái dịch vụ số, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế và tăng năng suất lao động.

Các dự báo cho thấy, đến năm 2030, 5G đem lại cho các nhà mạng Việt Nam doanh thu 1,5 tỷ USD. Năm 2025, 5G có khả năng đóng góp vào tăng trưởng GDP của Việt Nam từ 7,3 - 7,4%.

7. Hợp nhất Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Khoa học và Công nghệ để thúc đẩy chuyển đổi số

Việc Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất là một bước hiện thực hóa cuộc cách mạng chuyển đổi số cũng như cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Việc hợp nhất các bộ lần này nhằm hoàn thiện mô hình tổ chức bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực theo yêu cầu đã nêu trong Nghị quyết số 18-NQ/TW của Đảng. Việc hợp nhất cũng nhằm điều chỉnh hợp lý về phân công quản lý nhà nước đối với một số ngành, lĩnh vực, khắc phục chồng chéo, giao thoa về chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ, cơ quan ngang bộ.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, việc hợp nhất 2 bộ tốt cho đất nước và cho ngành. Hai Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Khoa học và Công nghệ nhập vào nhau sẽ thành một bộ máy mạnh hơn, thúc đẩy chuyển đổi số tốt hơn. Với sự cộng hưởng và hợp lực, sau hợp nhất, bộ mới cũng như các sở mới sẽ có vị thế, vai trò tốt hơn, trở thành bộ, sở đa ngành thực sự quan trọng và không thể thiếu của đất nước.

8. Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược dữ liệu quốc gia đến năm 2030

Ngày 2/2/2024, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang ký Quyết định số 142/QĐ-TTg ngày 2/2/2024 phê duyệt Chiến lược dữ liệu quốc gia đến năm 2030. Chiến lược đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% các trung tâm dữ liệu quốc gia; trung tâm dữ liệu vùng, khu vực, trung tâm cấp quốc gia về lưu trữ dữ liệu lớn và tính toán hiệu năng cao trên cả nước được bảo đảm kết nối thành công, tạo thành một mạng lưới chia sẻ năng lực tính toán, xử lý dữ liệu lớn phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa của đất nước.

Các nền tảng điện toán đám mây Chính phủ và các nền tảng ứng dụng trên thiết bị di động Make in Viet Nam đảm bảo sẵn sàng đáp ứng 100% nhu cầu lưu trữ, thu thập, kết nối, chia sẻ dữ liệu của Việt Nam, nhu cầu đảm bảo an toàn thông tin, an ninh mạng và bảo mật thông tin theo cấp độ quy định của Luật An toàn thông tin mạng.

Chiến lược cũng đặt mục tiêu 100% các cơ sở dữ liệu quốc gia trong danh mục cơ sở dữ liệu quốc gia cần ưu tiên triển khai tạo nền tảng phát triển Chính phủ điện tử hoàn thành việc số hóa, cập nhật và đưa vào sử dụng hiệu quả; được kết nối, chia sẻ với kho dữ liệu tổng hợp tại Trung tâm dữ liệu quốc gia và kết nối, chia sẻ trên phạm vi toàn quốc.

9. Các ngân hàng thực hiện sinh trắc học để chống lừa đảo trực tuyến

Năm 2024, xác thực sinh trắc học trở thành “từ khóa chủ chốt” trong toàn ngành ngân hàng khi đây được xác định là giải pháp quan trọng chống lừa đảo online. Sau nửa năm triển khai, kết quả của việc xác thực sinh trắc học là khởi đầu cho chiến lược dài hạn đảm bảo an toàn và bảo mật trong lĩnh vực thanh toán trực tuyến và thẻ ngân hàng.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, từ 1/7/2024, các giao dịch điện tử của cá nhân có giá trị trên 10 triệu đồng hoặc tổng giá trị thanh toán trong ngày vượt 20 triệu đồng phải áp dụng một trong các biện pháp xác thực sinh trắc học.

Thống kê của Ngân hàng Nhà nước ghi nhận, đến đầu tháng 7/2024 có 16,6 triệu tài khoản khách hàng đã được các ngân hàng đối chiếu với dữ liệu sinh trắc học Bộ Công an. Theo báo cáo từ các tổ chức tín dụng, sau hơn 3 tháng triển khai thực hiện xác thực sinh trắc học, số lượng vụ lừa đảo đã giảm đến 50%, số lượng tài khoản nhận tiền lừa đảo cũng giảm trên 70% so với trung bình 7 tháng năm 2024.

Đặc biệt, một số đơn vị đã không phát sinh vụ việc lừa đảo trong tháng 8 và tháng 9. Từ đầu tháng 10-2024, nhiều ngân hàng như Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV, VPBank, Sacombank, SHB, TPBank, Nam A Bank, VietBank, Oceanbank, Eximbank…đã phát đi thông báo yêu cầu khách hàng thực hiện cập nhật thông tin sinh trắc học và giấy tờ tùy thân để đảm bảo tính chính chủ của tài khoản. Một số ngân hàng như còn thông báo mở cửa ngoài giờ hành chính để hỗ trợ việc cập nhật sinh trắc học.

Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, từ 01/01/2025, các chủ tài khoản chưa hoàn tất việc cập nhật thông tin sinh trắc học sẽ không thể thực hiện giao dịch trực tuyến; kể từ ngày 1/1/2025, các tài khoản chưa được xác thực sinh trắc học sẽ chỉ được cung cấp dịch vụ tại quầy, điều này không chỉ đảm bảo tính bảo mật mà còn củng cố sự tin tưởng của khách hàng đối với các giao dịch ngân hàng.

10. Gã khổng lồ chíp bán dẫn NVIDIA mua cổ phần Vinbrain mở 2 trung tâm nghiên cứu AI tại Việt Nam

Ngày 5/12/2024, Tập đoàn NVIDIA đã ký thỏa thuận hợp tác với Chính phủ Việt Nam thành lập Trung tâm nghiên cứu và phát triển (VRDC) và Trung tâm dữ liệu AI tại Việt Nam. VRDC sẽ là một trong 3 trung tâm nghiên cứu phát triển AI lớn trên thế giới, bên cạnh thung lũng Silicon của Mỹ và một trung tâm khác ở Đài Loan (Trung Quốc). Đồng thời, NVIDIA cũng mua lại VinBrain (VinGroup) để phát triển một trung tâm thiết kế tại Việt Nam.

NVIDIA cũng cho biết đã ký thỏa thuận với một số đối tác về việc dịch chuyển chuỗi sản xuất từ các nước khác sang Việt Nam, với cam kết đầu tư từ 4 - 4.5 tỷ USD trong vòng 4 năm tới. Việc này sẽ giúp tạo thêm khoảng 4.000 việc làm trực tiếp và khoảng 40.000 -50.000 việc làm gián tiếp trong những năm tới.

Đây là "cú hích" quan trọng giúp Việt Nam có được bước nhảy vọt về công nghệ trong thời gian tới, có hiệu ứng lan tỏa lớn, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư công nghệ cao khác trên thế giới, đặc biệt trong lĩnh vực AI, bán dẫn đầu tư vào Việt Nam; đồng thời thu hút, giữ chân được nhiều nhân tài trong lĩnh vực bán dẫn và AI.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam hiện có 174 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.