Nỗi lo thiếu khí đốt: Ukraine nắm giữ ‘chìa khóa’ năng lượng châu Âu

Ukraine đã nhiều lần tuyên bố không gia hạn thỏa thuận vận chuyển khí đốt hiện tại sẽ hết hạn vào ngày 31/12/2024. Trong thông báo mới nhất đề cập tới quyết định này đến từ Tổng thống Zelensky, ông cũng nói: “Kiev sẽ không có ai gia hạn thỏa thuận với Nga”.

Tuy nhiên, theo Tổng thống Zelensky, Ukraine sẽ xem xét các yêu cầu từ các công ty châu Âu về việc vận chuyển khí đốt từ các nguồn khác.

Trước động thái của Ukraine, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết, Kiev quyết định không gia hạn thỏa thuận vận chuyển khí đốt, điều này sẽ "gây tổn hại nghiêm trọng đến lợi ích của người tiêu dùng châu Âu, những người vẫn sẵn sàng mua thêm khối lượng khí đốt được đảm bảo và giá cả phải chăng của Nga hơn khí đốt từ các nguồn khác, hầu hết là từ Mỹ".

“Người tiêu dùng châu Âu sẽ phải trả nhiều tiền hơn cho khí đốt, do đó khiến ngành công nghiệp của họ kém cạnh tranh hơn”, ông Peskov nhấn mạnh.

Theo ông, Nga nhìn thấy các tuyến đường thay thế để vận chuyển khí đốt tới châu Âu, bao gồm cả kế hoạch thành lập một trung tâm ở Thổ Nhĩ Kỳ. Các bên đang tiến hành đàm phán về vấn đề này.

Các lệnh trừng phạt liên quan đến Ukraine do EU áp dụng đối với Nga cho đến nay vẫn chưa nhắm vào khí đốt qua đường ống, nhưng nhiều thành viên, bao gồm Ba Lan, Bulgaria, Phần Lan, Hà Lan và Đan Mạch đã tự nguyện dừng nhập khẩu. Tuy nhiên, một số quốc gia EU, bao gồm Áo, Slovakia, Cộng hòa Czech và Italia vẫn đang nhập khẩu khí đốt qua đường ống của Nga.

Hiện tại, Nga chỉ xuất khẩu khí đốt tự nhiên sang châu Âu qua hai tuyến đường là thông qua đường ống do Liên Xô xây dựng chạy qua Ukraine và qua đường ống TurkStream sang Thổ Nhĩ Kỳ chạy dọc theo đáy Biển Đen.

Theo dữ liệu của Gazprom, Nga đã cung cấp tổng cộng khoảng 63,8 tỷ m3 khí đốt cho châu Âu qua các tuyến đường khác nhau vào năm 2022. Khối lượng đó giảm 55,6% xuống còn 28,3 tỷ m3 trong năm 2023.

Tại thời điểm cao nhất vào năm 2018-2019, lưu lượng khí đốt đến khu vực châu Âu đạt khoảng 175-180 tỷ m3 mỗi năm.

Trước đó, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cho hay, Moscow sẵn sàng tiếp tục cung cấp khí đốt cho châu Âu qua tuyến đường ống ở Ukraine sau khi thỏa thuận vận chuyển khí đốt hiện tại hết hạn vào cuối năm 2024.

Theo ông, việc vận chuyển khí đốt tương lai phụ thuộc vào việc Ukraine có muốn tiếp tục thỏa thuận này hay không. Tuy nhiên, Ukraine cho biết, nước này không có kế hoạch kéo dài thỏa thuận 5 năm với Gazprom, công ty độc quyền xuất khẩu khí đốt qua đường ống của Nga, hoặc ký một thỏa thuận khác.