Nhiều bất cập được chỉ ra trong quản lý cây xanh, công viên đô thị

Hội thảo có sự tham dự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Xây dựngNguyễn Tường Văn, cùng đại diện của Văn phòng Chính phủ, một số Bộ, ngành; các Sở Xây dựng khu vực phía Bắc, các Trường, Hiệp hội ngành nghề liên quan cùng một số đơn vị nghiên cứu, một số cục, vụ chức năng, đơn vị thuộc Bộ Xây dựng.

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn, thời gian qua, thông qua đánh giá thực tiễn, Bộ Xây dựng thấy rằng các cấp chính quyền từ Trung ương đến địa phương đã ngày càng quan tâm đến lĩnh vực phát triển cây xanh, công viên đô thị; việc ban hành các chính sách, đề án, chương trình liên quan đến quản lý phát triển cây xanh, công viên đô thị ngày càng được chú trọng. Tuy nhiên, hệ thống công viên, cây xanh ở các đô thị chưa phát triển tương xứng với quy mô đô thị và nhu cầu của người dân đô thị; nguồn lực dành cho phát triển cây xanh, công viên đô thị còn hạn chế.

“Quan điểm của Bộ Xây dựng trong việc xây dựng nội dung dự thảo Nghị định của Chính phủ về quản lý cây xanh, công viên đô thị lần này là nhằm đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp; bảo đảm đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật. Quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý phát triển cây xanh, công viên công cộng đô thị trên phạm vi toàn quốc. Từ đó, có các chính sách, quy định cụ thể để huy động các nguồn lực tham gia vào đầu tư phát triển cây xanh, công viên công cộng đô thị nhằm tăng diện tích không gian xanh công cộng đô thị, góp phần nâng cao chất lượng môi trường đô thị và chất lượng cuộc sống của nhân dân.…”- Thứ trưởng Nguyễn Tường Văn nhấn mạnh.

Góp ý tại hội thảo ông Nguyễn Công Hồng- Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển đô thị TDH Ecoland cho biết: Thực tế chỉ tiêu cây xanh bình quân đầu người rất thấp. Tại hầu hết các đô thị lớn (đô thị loại I, đô thị đặc biệt), chỉ tiêu đất cây xanh bình quân đầu người thực tế thấp hơn rất nhiều so với quy chuẩn hiện hành. Cụ thể, Hà Nội mới đạt hơn 2m²/người, TP. Hồ Chí Minh chưa đạt được 1m²/người, Đà Nẵng đạt 2,4 m²/người, Hải Phòng là 3,41m²/người, trong khi theo quy chuẩn yêu cầu đối với các đô thị loại I, loại đặc biệt đạt tối thiểu từ 6-7m²/người.

Nguyên nhân chính được ông Hồng chỉ ra đó là: “không tạo ra được nguồn lực và không huy động được nguồn lực” để đầu tư xây dựng các công viên theo quy hoạch được duyệt.

Ông Hồng lấy dẫn chứng như trường hợp quận Bình Tân, TP. Hồ Chí Minh. Theo Quy hoạch chung quận Bình Tân được phê duyệt tại Quyết định số 6012/QĐ-UBND ngày 26/11/2012, đến năm 2020, trên địa bàn quận Bình Tân có 05 công viên đô thị với diện tích khoảng 163,5 ha. Tuy nhiên, đến hết năm 2020, chưa có bất kỳ công viên nào.

“Muốn tăng được chi tiêu cây xanh bình quân đầu người tại các đô thị lớn, cần phải tạo ra được nguồn lực và cơ chế để huy động các nguồn lực ngoài ngân sách tham gia đầu tư xây dựng trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, Khoản 18 Điều 2 Nghị định này quy định: “Dự án phát triển cây xanh, công viên đô thị là một loại dự án. được thực hiện bởi Nhà mước hoặc các tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm xây dựng mới hoặc nâng cấp, cải tạo cây xanh, công viên trong đô thị"- ông Hồng nhấn mạnh.

Ông Hồng cũng đề nghị cần có quy định riêng cho các trường hợp đô thị đặc biệt trong công tác quản lý quy hoạch đô thị theo hướng “khuyến khích bố trí đất cây xanh” và “cho phép điều chỉnh các chỉ tiêu quy hoạch đối với từng lô đất xây dựng công trình để tăng diện tích cây xanh đô thị.

Còn theo đại diện Phó Tổng giám đốc Công ty TNHHMTV Công viên Thống Nhất, trong quá trình làm công tác cổ phần hó, doanh nghiệp gặp rất nhiều vướng mắc trong đó đáng chú ý là là công tác định giá. Có nhiều tài sản là cây xanh không thể định giá được. Ví dụ những cây xanh có giá trị lịch sử, những cây xanh được trồng mới… Chưa kể đến là doanh nghiệp công ích, có những nội dung như đèn chiếu sáng đô thị, tại nhiều tuyến đường đêm không có người đi nhưng vẫn phải chiếu sáng…

Trong khi đó, đại diện Sở Xây dựng tỉnh Hà Nam cho biết, căn cứ và các quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết thì chưa có hình thức công viên kinh doanh. Hiện công viên cây xanh trong các quy hoạch đô thị nhằm mục đích công cộng, phục vụ người dân, cộng đồng xã hội.

Đây cũng là vướng mắc mà nhiều địa phương gặp phải khi một số dự án, công viên cây xanh nằm trong khu vực đô thị do doanh nghiệp ngoài công ích đầu tư địa phương muốn bàn giao cho các doanh nghiệp quản lý cũng không có quy định, cơ chế và cả định mức định giá tài sản…

Ở góc độ quản lý nhà nước, ông Tạ Quang Vinh – Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật (Bộ Xây dựng) thừa nhận hiện đang vướng chính là công tác quản lý tài sản, công viên là tài sản công. Vậy quản lý như thế nào?

Ông Vinh lấy dẫn chứng, Công viên Yên Sở, chi phí bảo vệ, vận hành, duy trì khoảng 1,2 tỷ đồng, công viên Ngoại giao đoàn của Tổng Công ty Xây Dựng Hà Nội hiện không bàn giao được về cho Hà Nội. Nguyên nhân làm tăng vốn các công ty Môi trường đô thị. Chưa kể đến thời gian bàn giao thường mất 3-5 năm, vậy ai sẽ định khấu hao các dự án/tài sản đó. Hình thành tài sản trong tương lai, doanh nghiệp công ích muốn ghi thêm vốn vào thì phải được Ủy ban cấp tỉnh phê duyệt.

Tại hội thảo các địa phương cũng đã góp ý về về các nội dung liên quan đến chặt hạ cây, công tác quản lý công viên như thế nào để phát huy hiệu quả? Phân cấp quản lý cây xanh; Công tác tổ chức vận hành công viên đô thị, công tác khai thác tài sản công viên đô thị do Nhà nước quản lý; thiếu cơ chế bàn giao công viên cây xanh trong khu vực đô thị thuộc đất công cho doanh nghiệp tư nhân quản lý…

Trước những vấn đề các Sở Xây dựng, doanh nghiệp nêu, lãnh đạo Bộ Xây dựng đã trao đổi thắng thắn và tiếp thu ý kiến đại biểu nêu. Các ý kiến góp ý của các Sở, doanh nghiệp sẽ được Bộ cân nhắc xem xét, chỉnh sửa, hoàn thiện để trình Bộ Tư pháp thẩm định trước khi trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 10/2024.