Xã cấp sổ đỏ, bước tiến cải cách phục vụ người dân

Người dân bớt đi lại, thủ tục đỡ rườm rà

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thường gọi là sổ đỏ, là một trong những giấy tờ pháp lý quan trọng khẳng định quyền sử dụng đất hợp pháp của người dân và phục vụ cho các giao dịch liên quan đến bất động sản.

Để phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền hai cấp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị phân cấp thêm cho ủy ban nhân dân cấp xã/phường được đảm nhiệm một số thủ tục như cấp sổ đỏ lần đầu cho người dân. Đây là một bước cải cách nhằm giảm tải cho cấp huyện, rút ngắn thời gian xử lý và tăng cường vai trò quản lý của chính quyền cơ sở.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được phân cấp như sau: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền cấp cho các tổ chức, trong khi ủy ban nhân dân cấp huyện chịu trách nhiệm cấp cho hộ gia đình và cá nhân.

Chị Nguyễn Thị Suốt vui mừng khi nghe tin sắp tới có thể xã/phường cấp sổ đỏ lần đầu cho người dân. Ảnh: Minh Khánh

Chị Nguyễn Thị Suốt (Đan Phượng, Hà Nội) cho hay: “Cứ nghe đến việc đi làm sổ đỏ lần đầu là tôi đã thấy mệt vì thủ tục rườm rà, giấy tờ phức tạp. Tôi từng phải đi lại nhiều lần từ xã lên huyện, mất công bổ sung, chỉnh sửa nhiều lần vì một lỗi nhỏ.

Bây giờ nghe tin sắp tới cấp xã có thể trực tiếp cấp sổ đỏ, tôi thực sự rất mừng. Như vậy, người dân đỡ phải chạy vạy, ôm cả đống hồ sơ đi khắp nơi như trước nữa”.

Về đề xuất này, trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Giáo sư Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá: “Theo quy định hiện hành, cấp huyện có thẩm quyền cấp sổ đỏ lần đầu cho người dân dựa vào kết quả xác minh từ phía xã. Nếu giao việc này cho cấp xã, nơi gần dân nhất, toàn bộ quy trình từ nộp hồ sơ, theo dõi, đến nhận kết quả sẽ trở nên thuận tiện hơn. Cấp xã nắm rõ nguồn gốc đất đai, xác minh hồ sơ sẽ nhanh chóng, tránh tình trạng người dân phải xin xác nhận nhiều cấp, đi lại vất vả. Tôi tin rằng, việc này sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian giải quyết thủ tục, tạo thuận lợi cho người dân”.

Theo Giáo sư Đặng Hùng Võ, việc phân cấp cho xã/phường còn là xu hướng tất yếu trong cải cách hành chính, vừa phục vụ người dân tốt hơn, vừa thúc đẩy chính quyền cấp cơ sở nâng cao năng lực quản lý.

Theo Luật Đất đai 2024 (Điều 137, 138, 140), các trường hợp hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có giấy tờ hoặc không có giấy tờ, nhưng đủ điều kiện (không vi phạm, không lấn chiếm...) đều được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Việc đưa thẩm quyền về cấp xã sẽ giúp quá trình này trở nên gần dân, sát thực tế hơn.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Đính - Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam - khi trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với đề xuất giao thẩm quyền cấp sổ đỏ lần đầu cho ủy ban nhân dân cấp xã.

Ông nhận định đây là một hướng đi đúng đắn, góp phần hỗ trợ người dân và doanh nghiệp giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà, nhiều bước vốn là nguyên nhân gây tốn kém thời gian và chi phí.

"Trong bối cảnh các địa phương đang thực hiện việc sáp nhập, tinh gọn bộ máy theo chỉ đạo của Trung ương, thì việc xử lý thủ tục hành chính càng phải bảo đảm tính kế thừa dữ liệu, tránh phát sinh thêm phức tạp cho người dân. Do đó, các chính quyền địa phương sau sáp nhập cần nhanh chóng ban hành bộ quy trình hành chính mới, vừa rõ ràng, thống nhất, vừa thuận tiện trong triển khai", Tiến sĩ Đính nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông cũng lưu ý, nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ tại cấp xã là yếu tố then chốt. Việc đào tạo, tập huấn nghiệp vụ đầy đủ sẽ giúp chính quyền cấp cơ sở thực thi tốt nhiệm vụ mới, đảm bảo hiệu quả và đúng quy định pháp luật.

Cần tăng cường nguồn lực để thực hiện hiệu quả

Một lãnh đạo ủy ban nhân dân phường tại Hà Nội cho biết: “Cấp xã/phường là nơi nắm rõ thông tin các thửa đất, từ nguồn gốc đến hiện trạng sử dụng, có tranh chấp hay không. Nếu được phân quyền, địa phương có thể chủ động xác minh và cấp giấy chứng nhận, từ đó giảm bớt gánh nặng thủ tục hành chính cho người dân”.

Tuy nhiên, vị này cũng thẳng thắn chỉ ra thách thức, nhiều địa phương thiếu nhân sự chuyên môn, nhất là cán bộ địa chính, nên nếu giao thêm nhiệm vụ cấp sổ đỏ sẽ có nguy cơ quá tải. Vì vậy, cần có hướng dẫn pháp lý cụ thể, kèm theo tăng cường nguồn lực, để đảm bảo việc này thực sự hiệu quả và minh bạch.