Làm mới hoạt động giao thương

Tăng chiều sâu hợp tác

Ông Trần Kiến Lâm - Chủ tịch chính quyền nhân dân TP. Đông Hưng (Trung Quốc) - cho rằng, để thúc đẩy thương mại, du lịch khu vực biên giới hợp tác, sáng tạo và phát triển bền vững, cần tăng cường, đi sâu xây dựng trang mới trong hợp tác giữa hai bên.

Theo đó, ông Lâm đề nghị, hai bên cùng thúc đẩy xây dựng nhanh Khu hợp tác kinh tế qua biên giới và Khu hợp tác du lịch qua biên giới. Hiện tại, “Quy hoạch Khu hợp tác du lịch qua biên giới Đông Hưng (Trung Quốc) và Móng Cái (Việt Nam)” đã thông qua đánh giá của các chuyên gia và báo cáo lên cấp có thẩm quyền; hai bên cần tăng cường trao đổi, đối chiếu, thúc đẩy Chính phủ hai nước đưa vào chương trình nghị sự, sớm ký kết hiệp định khung về xây dựng. Hai bên cần phối hợp đẩy nhanh xây dựng cơ sở hạ tầng đồng bộ, để sớm chính thức mở Cửa khẩu cầu Bắc Luân 2.

Tiếp đến, ông Lâm cũng đề nghị cùng nâng cấp cửa khẩu; nâng cấp toàn diện khả năng tiện lợi hóa thông quan thương mại, tích cực hợp tác sâu mô hình “Hai nước một trạm kiểm tra”; thúc đẩy bộ phận kiểm dịch của hai bên cùng nhau xây dựng hệ thống thông tin liên lạc, cùng thực hiện trao đổi thông tin, cùng công nhận giấy chứng nhận kết quả kiểm nghiệm, kiểm dịch của nhau. Đồng thời, tăng cường xúc tiến đầu tư thương mại, giao thông vận tải, tiện lợi hóa nhập khẩu hàng hóa. Nâng cao toàn diện khả năng tiện lợi hóa thông quan cho khách du lịch, cho phép giấy thông hành du lịch biên giới Trung - Việt được đến Vịnh Hạ Long, đồng bộ với hoàn thiện cơ chế phát triển tuyến du lịch thành phố Quế Lâm (Quảng Tây), thành phố Móng Cái và thành phố Hạ Long. Du lịch qua biên giới Trung-Việt được tự do lái xe đến Quế Lâm (Trung Quốc) và Hạ Long (Việt Nam).

Ông Lâm cũng đề xuất, cùng nâng cấp khả năng tiện lợi hóa lưu thông tiền tệ; xây dựng, hoàn thiện cơ chế, gặp gỡ và hội đàm trao đổi thông tin tiền tệ qua biên giới, khuyến khích tổ chức tài chính Trung - Việt thực hiện nghiệp vụ thanh toán, quyết toán bằng nhiều hình thức…Tìm giải pháp gỡ khó

Khu hợp tác kinh tế xuyên biên giới (CBEZ) với mô hình “hai nước một khu, tự do thương mại, vận hành khép kín” là sáng kiến chưa có tiền lệ trên thế giới, được Trung Quốc đề xuất hợp tác với Việt Nam từ năm 2007. Một thập kỷ triển khai, tuy nhiên mô hình CBEZ Việt- Trung nói chung và CBEZ Móng Cái - Đông Hưng nói riêng đang đứng trước bộn bề khó khăn.

Hiện nay, hai tỉnh Quảng Ninh và Quảng Tây có Khu Kinh tế Cửa khẩu Móng Cái (gồm Cửa khẩu Bắc Luân và Cửa khẩu Ka Long), Cửa khẩu quốc tế Bắc Phong Sinh và Cửa khẩu quốc gia Hoành Mô. Vì vậy, việc triển khai xây dựng thành công CBEZ Móng Cái - Đông Hưng có ý nghĩa quan trọng thúc đẩy xây dựng các CBEZ khác trên tuyến biên giới Việt - Trung trong tương lai.

Để CBEZ Móng Cái - Đông Hưng sớm trở thành hiện thực, ông Nguyễn Quốc Trường - đại diện nhóm nghiên cứu của Viện nghiên cứu chiến lược phát triển (Bộ kế hoạch- đầu tư) - kiến nghị: Chính phủ hai nước Việt Nam, Trung Quốc cần sớm thống nhất, ban hành Quyết định phê duyệt Đề án tổng thể chung “Xây dựng các khu hợp tác kinh tế qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc”. Qua đó, làm rõ mục tiêu, quan điểm chỉ đạo; mô hình - nội dung - lĩnh vực hợp tác; cơ cấu, chế độ quản lý, các chính sách ưu đãi khuyến khích đầu tư và kinh doanh. Đặc biệt, làm rõ các chính sách ưu đãi khuyến khích đầu tư và kinh doanh đặc thù, phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Vấn đề tập trung nguồn lực hoàn thiện kết cấu hạ tầng giao thông, thương mại khu vực CBEZ Móng Cái - Đông Hưng cũng cần quan tâm đẩy nhanh. Đồng thời, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất nhập khẩu qua biên giới.

Tập trung phá bỏ rào cản

Theo PGS-TS. Trần Kim Chung - Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, muốn hợp tác thúc đẩy hoạt động thương mại, du lịch qua biên giới Móng Cái- Đông Hưng phát triển bền vững, phải thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, trước hết tập trung phá bỏ các rào cản.

Rào cản đầu tiên là chính sách biên mậu của Việt Nam và Trung Quốc chưa thống nhất, trong khi xuất khẩu của Việt Nam qua cửa khẩu Móng Cái chủ yếu là hàng tạm nhập tái xuất (TNTX) và kho ngoại quan. Do đó, khả năng linh động điều chỉnh chính sách xuất nhập khẩu hàng TNTX của Việt Nam phù hợp với chính sách của Trung Quốc là rất hạn chế. Việc phát triển xuất nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu Móng Cái phụ thuộc nhiều vào chính sách TNTX của Trung Quốc. Điều này tạo nhiều rủi ro trong thực hiện định hướng phát triển thương mại biên giới của Móng Cái với Đông Hưng.

Một hạn chế nữa là Móng Cái chưa phát triển được các sản phẩm thương mại du lịch đặc thù, có giá trị gia tăng cao và bền vững để làm điểm nhấn thu hút khách du lịch. Các sản phẩm thương mại, du lịch của Móng Cái chưa được khai thác tốt, chưa tạo ra điểm nhấn và mang lại giá trị gia tăng cao…

Tiếp đến, khu vực doanh nghiệp của Móng Cái chậm phát triển, Móng Cái chưa thu hút được nhiều doanh nghiệp lớn sản xuất trên địa bàn để tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và hợp tác vùng biên. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn còn ít, chưa có doanh nghiệp lớn (trừ Texhong). Các doanh nghiệp hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực thương mại vận tải, lưu trú và ăn uống.

Vấn đề trong quản lý xuất nhập khẩu hàng hóa giữa 2 biên giới cũng là rào cản trong tăng cường quan hệ hợp tác kinh tế thương mại của Móng Cái và Đông Hưng. Các chính sách về biên mậu thường xuyên điều chỉnh (đặc biệt là phía Trung Quốc) làm doanh nghiệp rơi vào thế bị động, thiệt hại lớn về kinh tế. Đây là những rào cản lớn cần tháo gỡ trong hoạt động giao thương qua biên giới Móng Cái- Đông Hưng.