Kỳ IV: Thời hưng thịnh và suy tàn của chế độ bản vị vàng

Như ở các kỳ trước, chúng ta đã thấy vàng đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình lịch sử loài người và phát triển kinh tế.

Trong kỳ này, chúng ta sẽ xem xét sự phát triển của các hệ thống tiền tệ, đặc biệt là bản vị vàng và khám phá những ưu và nhược điểm của hệ thống này.

Thiết lập tiêu chuẩn mới cho vàng

Bản vị vàng đã trở nên phổ biến vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, với nhiều quốc gia như Mỹ và Anh. Đây đã trở thành một khuôn khổ quốc tế cho thương mại và tiền tệ. Bản vị vàng xuất hiện khi các quốc gia bắt đầu chốt giá trị tiền tệ của họ với một lượng vàng cụ thể.

Theo hệ thống này, các quốc gia đồng ý đổi tiền tệ của họ lấy vàng theo tỷ giá cố định.

Điều này cung cấp một phương tiện ổn định và đáng tin cậy cho thương mại quốc tế, vì các quốc gia có thể dễ dàng chuyển đổi tiền tệ của họ thành vàng và ngược lại.

Ưu điểm lớn nhất của bản vị vàng là tính ổn định. Với hệ thống này các chính phủ có khả năng tạo ra một môi trường ổn định và có thể dự đoán được cho thương mại quốc tế.

Bằng cách ấn định tỷ giá hối đoái giữa các quốc gia tham gia, bản vị vàng làm giảm sự không chắc chắn và tạo điều kiện cho dòng chảy thông suốt của hàng hóa và dịch vụ qua biên giới.

Từ năm 1821 đến 1871 lần lượt các quốc gia Anh, Mỹrồi đến Đức chuyển sang áp dụng bản vị vàng, tạo ra một áp lực cạnh tranh cho các nước khác theo sau.

Vì sao chế độ bản vị vàng sụp đổ?

Tuy nhiên, về sau chính điểm mạnh ổn định lại là nhược điểm chính cướp đi vị thế độc tôn của bản vị vàng. Vì số lượng vàng trong thị trường có hạn nên vàng rất dễ bị thiếu hụt nguồn cung.

Nạn đầu cơ, tích trữ vàng và việc hàng hóa ngày càng tăng giá theo sự phát triển của nền kinh tế, khiến các Chính phủ luôn cần nhiều vàng hơn để đáp ứng nhu cầu giao dịch. Chế độ bản vị vàng vì thế không đủ khả năng để đối phó với suy thoái hoặc các đợt biến động kinh tế lớn.

Từ Thế chiến I đến Đại suy thoái, bản vị vàng phải đối mặt với nhiều thách thức và cuối cùng đã phải dẫn đến một kết cục tất yếu là sự sụp đổ.

Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ đã chứng kiến nhiều quốc gia đình chỉ chế độ bản vị vàng để tài trợ cho các nỗ lực chiến tranh của họ. Việc đình chỉ này làm suy yếu hệ thống và dẫn đến một giai đoạn bất ổn và lạm phát.

Cuộc Đại suy thoái diễn ra sau đó tiếp tục phơi bày những điểm yếu "chí tử" của bản vị vàng khi các quốc gia trên thế giới vật lộn để chống chọi với mối đe dọa sụp đổ nền kinh tế.

Các quốc gia sau đó đã phải chuyển sang các biện pháp bảo hộ và phá giá tiền tệ và cuối cùng phải từ bỏ bản vị vàng để ủng hộ các hệ thống tiền tệ linh hoạt hơn.

Năm 1973 đã là năm ghi lại thời khắc cuối cùng của chế độ bản vị vàng sau nhiều năm thống trị nền kinh tế nhiều quốc gia.

Trong kỳ sau, chúng ta sẽ khám phá vai trò của vàng trong kinh tế và đầu tư hiện đại, bao gồm việc sử dụng nó như một hàng rào chống lại lạm phát, vai trò của nó trong việc đa dạng hóa danh mục đầu tư và các yếu tố ảnh hưởng đến giá vàng.

Kỳ V: Vàng quan trọng như thế nào trong kinh tế và đầu tư hiện đại?