Kinh tế toàn cầu: Tiếp tục đối diện nguy cơ lớn

Gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu thêm trầm trọng

Sự gia tăng căng thẳng địa chính trị đã làm trầm trọng thêm sự gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Với việc giá cả đã tăng và nhu cầu được duy trì tốt ở hầu hết các nền kinh tế lớn cho đến gần đây, các điều kiện đã chín muồi cho sự leo thang của áp lực lạm phát trên toàn thế giới. Tệ hơn nữa, hầu hết các chính phủ và ngân hàng trung ương sẽ gặp khó khăn trong việc thúc đẩy nhu cầu nếu có dấu hiệu bùng phát khi đối mặt với sự gia tăng bất ổn kinh tế và biến động tài chính. Niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng, và điều đó báo hiệu cho nhu cầu của người tiêu dùng và đặc biệt là đối với đầu tư kinh doanh.

Áp lực lạm phát trên toàn cầu làm giảm triển vọng phục hồi kinh tế

Nền kinh tế Mỹ tiếp tục phát triển mạnh mẽ: Số việc làm và thất nghiệp đã trở lại mức trước đại dịch; sản lượng công nghiệp tăng trưởng mạnh; và nhu cầu nội địa nói chung vẫn mạnh, đóng vai trò là động lực chính của tăng trưởng toàn cầu. Tuy nhiên, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ có nguy cơ mất kiểm soát lạm phát, có nghĩa là có thể bị buộc phải thắt chặt tiền tệ thậm chí mạnh hơn những gì đã báo hiệu, làm tăng nguy cơ tăng trưởng chậm lại rõ rệt vào năm 2023. Giá dầu cao, đảo ngược đường cong lợi suất (khi lợi tức của nợ ngắn hạn cao hơn so với nợ dài hạn), và thị trường chứng khoán không ổn định đều chỉ ra và cho thấy cảm giác phổ biến về những khó khăn sắp xảy ra.

Covid-19 gây khó khăn trong lựa chọn chính sách

Ở Trung Quốc, quyết tâm của nước này trong việc thực hiện chiến lược zero-Covid dường như ngày càng không khả thi. Nhu cầu tiêu dùng, đầu tư và sản xuất đều có dấu hiệu suy yếu, điều này có thể gây ra những tác động bên ngoài Trung Quốc. Ở khía cạnh tích cực hơn, giá nhà ở đã chững lại, áp lực tài chính đã giảm và lạm phát giá tiêu dùng vẫn ở mức tương đối vừa phải. Chính phủ và Ngân hàng trung ương Trung Quốc do đó có nhiều khả năng điều động hơn so với các nhà hoạch định chính sách ở các nền kinh tế lớn khác, và do đó có thể sẽ ban hành nhiều biện pháp kích thích hơn để chống lại đà tăng trưởng đang suy yếu. Nhưng cam kết của Chính phủ trong việc hạn chế rủi ro tài chính dài hạn sẽ vẫn là một yếu tố hạn chế.

Về phần mình, các nền kinh tế khu vực đồng Euro đang tham gia vào nhiệm vụ khó khăn là loại bỏ khí đốt tự nhiên của Nga càng nhanh càng tốt. Điều đó có thể gây ảnh hưởng lớn đến một số ngành, mặc dù với mức tăng trưởng tổng thể khiêm tốn và tồn tại trong thời gian ngắn. Nếu nguồn cung cấp năng lượng giảm dần bắt đầu gây ra một con số chính xác, thì sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế Đức sẽ trở nên lung lay hơn nhiều. Tương tự, sự phục hồi do tiêu dùng của Nhật Bản đã bị trật đường ray do tác động gây nhiễu của biến thể Omicron, làm mờ đi triển vọng phục hồi bền vững. Và sau khi phục hồi từ đại dịch, nền kinh tế Vương quốc Anh đang đi vào một giai đoạn khó khăn, với lạm phát gia tăng, thuế cao hơn và sự gián đoạn chuỗi cung ứng cùng với một loạt các sóng gió toàn cầu.

Chính sách cũng đang được thắt chặt đối với nhiều nền kinh tế thị trường mới nổi và đang phát triển vốn đã phải hứng chịu lạm phát toàn cầu tăng cao, đồng USD tăng và các điều kiện tài chính không thuận lợi (hạn chế khả năng tiếp cận với các quỹ nước ngoài). Điều đó cho thấy, các loại tiền tệ chính của thị trường mới nổi nhìn chung có mức tăng giá tốt, phản ánh các yêu cầu khiêm tốn đối với việc tài trợ cho thâm hụt tài khoản vãng lai và nguồn dự trữ ngoại hối lành mạnh. Và giá hàng hóa tăng đột biến là một tin tốt đối với một số nền kinh tế đang phát triển.

Trong khi Ấn Độ đang có sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ, lạm phát cao và giá dầu tăng có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng nếu kéo dài dai dẳng. Brazil cũng đang trải qua một sự phục hồi tăng trưởng khiêm tốn, nhưng với cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 10, nước này vẫn bị bao vây bởi bất ổn chính trị. Và nền kinh tế Nga đã bị tác động bởi sự kết hợp của các biện pháp trừng phạt thương mại và tài chính. Điều này sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng toàn cầu, vì Nga chỉ chiếm 2% GDP toàn cầu; nhưng với tầm quan trọng của nước này với tư cách là một nhà xuất khẩu hàng hóa, cuộc xung đột ở Ukraine sẽ làm tăng thêm áp lực về giá, do đó sẽ hạn chế khả năng điều động của các ngân hàng trung ương khác.

Các nhà hoạch định chính sách có nhiều khó khăn trước mắt. Ở hầu hết các nền kinh tế, chính sách tiền tệ bị hạn chế bởi áp lực lạm phát và chính sách tài khóa bị hạn chế bởi mức nợ công cao. Giữ cho nền kinh tế toàn cầu trên một đà tăng trưởng hợp lý sẽ đòi hỏi phải có hành động phối hợp để khắc phục các vấn đề cơ bản. Ngoài việc hạn chế sự gián đoạn do đại dịch gây ra và quản lý căng thẳng địa chính trị, các nhà hoạch định chính sách sẽ cần xem xét các biện pháp có mục tiêu hơn - chẳng hạn như đầu tư cơ sở hạ tầng - để thúc đẩy năng suất dài hạn thay vì chỉ đơn giản là củng cố nhu cầu ngắn hạn. Điều này sẽ đòi hỏi ý chí chính trị trong nước cùng với tăng cường hợp tác quốc tế.