Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN: Yêu cầu cấp thiết

Đây là lý do để Hội đồng lý luận Trung ương phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN trong bối cảnh mới” nhằm đánh giá những thành tựu, hạn chế, các vấn đề đặt ra, đồng thời đề xuất phương hướng, giải pháp; tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng xây dựng Đề án “Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” trình Hội nghị Trung ương 5 khóa XII tới đây.

Nhìn chung, quá trình chuyển đổi từ mô hình nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng XHCN trong 30 năm qua đã thu được những thành tựu rất to lớn. Nền kinh tế liên tục đạt tốc độ tăng trưởng cao, đói nghèo được đẩy lùi, đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội và kém phát triển, gia nhập vào nhóm các quốc gia có mức thu nhập trung bình trên thế giới... Tuy nhiên, theo GS, TS Nguyễn Quang Thuấn - Chủ tịch Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Việt Nam phát triển nền kinh tế thị trường đi sau thế giới hàng trăm năm. Mô hình nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam là một mô hình hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ, thời gian phát triển còn rất ngắn nên trong quá trình vận hành còn gặp nhiều hạn chế, khó khăn, trở ngại.

Tại hội thảo, các nhà khoa học đã thẳng thắn chỉ ra những yếu kém của nền kinh tế còn đang hiện hữu như: Cơ sở hạ tầng vẫn nhiều bất cập, ổn định kinh tế vĩ mô chưa thực sự vững chắc; Khu vực doanh nghiệp nhà nước phát triển còn yếu kém; Khu vực tư nhân quy mô còn nhỏ bé; nợ xấu trong hệ thống ngân hàng và nợ công trong hệ thống tài chính công vẫn còn ở mức cao; đô thị hóa nhanh nhưng nhiều bất cập về quy hoạch, quản lý… Bên cạnh đó là thách thức đặt ra trong trung, dài hạn về năng lực hấp thụ, áp dụng và bước đầu sáng tạo công nghệ, tiếp thu phương pháp quản trị kinh doanh tiến tiến của doanh nghiệp… GS, TS Nguyễn Quang Thuấn cho rằng, hạn chế nêu trên cùng với những bất cập phát sinh đã khiến lòng tin của doanh nghiệp và người dân bị suy giảm, ảnh hưởng đến hiệu lực của thể chế. Đây là “điểm nghẽn” lớn cản trở tốc độ tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế.

Để khắc phục những yếu kém, bất cập, cần phải tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn, trên cơ sở đó đưa ra phương hướng, giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam.