Gỡ nút thắt tài chính cho khoa học công nghệ
- Để tháo gỡ “nút thắt”, cần xem xét mối quan hệ giữa nhà nước - doanh nghiệp - nhà khoa học, chuyển dần từ mô hình “Nhà nước làm khoa học và công nghệ” sang mô hình “Nhà nước quản lý về khoa học và công nghệ”. Trong cơ chế tài chính, thay vì khoán một phần, nên “khoán chi đến sản phẩm cuối cùng” nhằm khắc phục tình trạng các nhà khoa học phải ký khống để hợp lý hóa thủ tục rút tiền từ ngân sách.
Cơ chế tách bạch giữa cơ quan chuyên môn và cơ quan quản lý tài chính trong việc đầu tư cho khoa học và công nghệ như hiện nay là nguyên nhân tạo nên tính phức tạp, chồng chéo và mâu thuẫn về quy trình và thủ tục tài chính. Việc cấp kinh phí nghiên cứu theo đề tài đăng ký đang tạo ra rất nhiều công trình không sát thực tiễn, sau khi nghiệm thu chỉ lưu trữ trong tủ hồ sơ. Để tránh lãng phí tiền bạc và chất xám trong nghiên cứu khoa học, cần giảm bớt thủ tục hành chính trong đề xuất, phê duyệt, tuyển chọn đề tài. Hướng quản lý hiệu quả là khoán gọn và trả tiền theo kết quả nghiên cứu, được đánh giá bởi Hội đồng Khoa học và công nghệ quốc gia.
Hải Thọ