Điều chỉnh tiêu chí nông thôn mới: Cần tính đến yếu tố tác động

Năm 2011, bắt tay vào xây dựng NTM, huyện Chư Sê có 14 xã thì có tới 10 xã đạt dưới 5 tiêu chí. Nhưng đến cuối năm 2019, bình quân mỗi xã của Chư Sê đã đạt 16,86 tiêu chí. Kết thúc năm 2020, huyện có 11/14 xã đạt chuẩn NTM, vượt 2 xã so với kế hoạch. Trong số này, có những xã đã về đích NTM từ khá sớm như: Ia Blang, Ia Glai, Al Bă (năm 2015), Ia Hlốp, Ia Pal, Dun (năm 2016), Chư Pơng (năm 2017), Ia Tiêm và Bờ Ngoong (năm 2018), Bar Maih (năm 2019)… Năm 2020, xã Kông Htok đã đạt chuẩn NTM, Ia Pal và Ia Hlôp đạt chuẩn NTM nâng cao. Rà soát thực trạng các tiêu chí về huyện NTM, Chư Sê hiện đã đạt 4/9 tiêu chí là: Quy hoạch, thủy lợi, điện, chỉ đạo xây dựng NTM.

Người trồng tiêu ở Chư Sê chịu tác động lớn của thời tiết, dịch bệnh

Về những tồn tại, bất cập của các tiêu chí xây dựng NTM, NTM nâng cao, quá trình thực hiện xây dựng NTM ở Chư Sê cho thấy: Nhiều tiêu chí chưa phù hợp với những xã có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số cao; một số tiêu chí chưa phản ánh đầy đủ những vấn đề thực sự cần quan tâm ở nông thôn; hay thiếu tiêu chí/chỉ tiêu đánh giá vai trò chủ thể của người dân, cộng đồng.

Riêng với Bộ tiêu chí huyện đạt chuẩn NTM, Chư Sê chỉ ra một số quy định chưa đáp ứng được yêu cầu như: Việc quy định bệnh viện huyện đạt tiêu chuẩn hạng 3 đến nay không còn phù hợp, do hầu hết các huyện đã thực hiện chủ trương sáp nhập bệnh viện huyện vào trung tâm y tế huyện; chưa làm rõ sản xuất nông nghiệp theo hướng hình thành vùng nguyên liệu đạt chuẩn, hướng tới an toàn sinh học trong tiêu chí về sản xuất; chưa thấy rõ sự gắn kết giữa xây dựng NTM với đô thị hóa…

Cụ thể, đến nay, Chư Sê vẫn còn 3 xã là Ia Ko, Ayun và HBông đều là những xã có tỷ lệ người dân tộc thiểu số cao đang phấn đấu về đích NTM. Thời gian tới, nếu tiếp tục nâng định mức các tiêu chí thì sẽ khó để các xã này đạt chuẩn, làm giảm động lực phấn đấu, khó đạt mục tiêu chung của các xã đến năm 2025. Theo đó, Chư Sê kiến nghị Trung ương và tỉnh Gia Lai ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã đạt chuẩn NTM giai đoạn 2021-2025, chỉ nên điều chỉnh tăng định mức đạt chuẩn một số tiêu chí theo xu thế và yêu cầu mới, các tiêu chí khác nên duy trì quy định hiện tại và có những điều chỉnh phù hợp với khu vực này.

Bên cạnh đó, tiêu chí quan trọng nhất của xây dựng NTM là thu nhập người dân nông thôn. Vì vậy, việc xác định định mức đạt chuẩn/nâng cao/kiểu mẫu về thu nhập đầu người cần tính đến các yếu tố tác động (lạm phát, thiên tai, biến đổi khí hậu…) để có quy định phù hợp.

Hơn thế, trên địa bàn huyện Chư Sê đến nay vẫn chưa bố trí cán bộ chuyên trách thực hiện xây dựng NTM. Việc thiếu cán bộ cấp huyện, xã đang ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng công tác tham mưu và tổ chức triển khai thực hiện chương trình. Do đó, ngoài việc kiện toàn bộ máy chỉ đạo và giúp việc các cấp, cần thiết phải có cán bộ chuyên trách (không kiêm nhiệm) về xây dựng NTM ở cấp xã, huyện. Nội dung này cần được xem xét bổ sung thành một tiêu chí NTM.