Viện Công nghiệp thực phẩm được thành lập theo Quyết định số 112/CP ngày 21/7/1967 của Thủ tướng Chính phủ (tiền thân từ Viện Công nghiệp nhẹ và thực phẩm).

Viện Công nghiệp thực phẩm là Tổ chức Khoa học và Công nghệ có các chức năng nhiệm vụ (theo đăng ký kinh doanh số 0109000014):

• Xây dựng chiến lược, chính sách, quy hoạch phát triển, định mức kinh tế – kỹ thuật, quy phạm, tiêu chuẩn ngành công nghiệp chế biến thực phẩm;
• Nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ chế biến thực phẩm phục vụ sản xuất công nghiệp, tổ chức cá nhân có nhu cầu;
• Bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, điều hành sản xuất – kinh doanh và chuyên môn cho đội ngũ cán bộ khoa học – công nghệ của Viện, tổ chức đào tạo sau đại học, trên đại học, đào tạo công nhân kỹ thuật phục vụ sản xuất – kinh doanh chuyên ngành.
• Giám định, kiểm định, kiểm tra chất lượng nguyên liệu, bán sản phẩm, sản phẩm vệ sinh an toàn thực phẩm, dây truyền công nghệ, thiết bị, máy, phụ tùng thuộc ngành chế biến thực phẩm;
• Tổ chức hoạt động thông tin khoa học, công nghệ và kinh tế ngành chế biến thực phẩm;
• Hợp tác nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đầu tư trực tiếp, dịch vụ khoa học, công nghệ về lĩnh vực chế biến thực phẩm với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước;
• Tư vấn đầu tư, thiết kế, chế tạo, lắp đặt, bảo trì, bảo dưỡng, vận hành dây truyền công nghệ, chuyển giao công nghệ chế biến thực phẩm và công nghệ sinh học, giống vi sinh vật và các dịch vụ phân tích;
• Sản xuất, kinh doanh các chế phẩm sinh học (trừ sinh phẩm y tế), hóa chất, thiết bị thuộc ngành công nghiệp chế biến thực phẩm.