Chỉ số PCI: Ghi nhận sự cải thiện của địa phương đứng cuối bảng xếp hạng

Sáng 9/5, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã công bố Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2023, để tìm hiểu rõ hơn về những điểm nổi bật trong báo cáo, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI, đồng thời là đại diện nhóm nghiên cứu PCI 2023.

Báo cáo Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) năm 2023 có điểm gì đáng chú ý, thưa ông?

Kết quả điều tra PCI và PGI năm 2023 cho chúng ta một số điểm đáng chú ý. Đó là, chất lượng điều hành của các tỉnh vẫn tiếp tục có xu hướng cải thiện, nhóm các tỉnh xếp hạng phía sau bảng PCI đang có sự cải thiện mạnh mẽ. Ngược lại, nhóm các tỉnh dẫn đầu có xu hướng chững lại, nên khoảng cách giữa tỉnh dẫn đầu và tỉnh xếp cuối bảng xếp hạng PCI có xu hướng gần nhau hơn.

Điều tra PCI 2023 cũng lần đầu tiên cho thấy, điểm số của tỉnh đứng cuối bảng xếp hạng vượt con số 60/100, đây là lần đầu tiên sau 19 năm chúng tôi tiến hành điều tra và công bố PCI ghi nhận điểm số của tỉnh đứng cuối bảng xếp hạng cải thiện như vậy.

Điều tra PCI năm 2023 cũng ghi nhận được tình hình kinh doanh tương đối khó khăn của cộng đồng doanh nghiệp, cả doanh nghiệp tư nhân trong nước lẫn các nhà đầu tư nước ngoài đều cho rằng, năm 2023 là một năm khó khăn. Trong "nhiệt kế doanh nghiệp", khi chúng tôi hỏi về kết quả kinh doanh trong thời gian tới thì kết quả điều tra cho thấy, cả doanh nghiệp tư nhân trong nước và doanh nghiệp nước ngoài đều cho kết quả tương đối thấp, có thể nói thấp nhất trong 19 năm công bố PCI.

Đây là một thông điệp quan trọng cho chính quyền địa phương cũng như các bộ, ban ngành đó là, cần phải có những giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp một cách mạnh mẽ, hiệu quả, thực chất hơn nữa. Vì năm 2024 vẫn được dự báo là một năm khó khăn, điều này thể hiện qua tỷ lệ doanh nghiệp rời khỏi thị trường trong những tháng đầu năm 2024 rất cao, cho thấy bức tranh của môi trường kinh doanh và nền kinh tế là khó khăn.

Có điểm gì đáng chú ý khi tìm hiểu sâu vào các chỉ số thành phần trong Báo cáo PCI năm 2023, thưa ông?

Tôi nhận thấy có 3 điểm đáng chú ý khi tìm hiểu sâu hơn vào các chỉ số thành phần trong Báo cáo PCI 2023.

Thứ nhất, là chi phí thời gian, gia nhập thị trường có xu hướng cải thiện tích cực, xu hướng này đã được thể hiện qua vài năm trở lại đây. Qua đó thể hiện công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong cải cách thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, người dân đang phát huy hiệu quả. Thời gian hay chi phí thực hiện thủ tục hành chính đang có xu hướng giảm;

Thứ hai, chi phí dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp cũng là một điểm sáng trong báo cáo PCI 2023, qua khảo sát dịch vụ doanh nghiệp thì những chi phí như tiếp cận vốn, hay hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường thì được triển khai hiệu quả và được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao;

Thứ ba, đó là chi phí không chính thức có xu hướng cải thiện, và đây là quá trình cải thiện liên tục trong vòng 7 năm vừa qua.

Trong điều tra PCI có một câu hỏi rất quan trọng, đó là các doanh nghiệp có thường xuyên phải chi trả chi phí không chính thức hay không? Với câu hỏi này, nếu điều tra PCI năm 2016 thì cho kết quả hơn 66% doanh nghiệp trả lời thường xuyên, nhưng trong kết quả điều tra năm 2023, tỷ lệ này đã giảm xuống con 33%, tức là giảm gần ½ so so với năm 2016.

Bên cạnh những mặt tích cực, kết quả điều tra PCI năm 2023 cho thấy, có những lĩnh vực nào đang gây cản trở cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, thưa ông?

Bên cạnh những điểm tích cực, trong điều tra PCI năm 2023 có một số vấn đề đáng chú ý, đó là vấn đề tiếp cận đất đai, đang vẫn là một cản trở lớn của các nhà đầu tư, doanh nghiệp. Qua khảo sát ở cả doanh nghiệp trong và ngoài nước thì đây vẫn là một trở ngại, nên chúng tôi hy vọng quá trình thực hiện Luật Đất đai năm 2024 và Nghị định hướng dẫn dự kiến thực hiện vào 1/7 tới đây sẽ giải quyết được vấn đề này.

Ngoài ra, PCI năm 2023 cũng cho thấy vấn đề về tính năng động, tiên phong của chính quyền cấp địa phương cũng đang có dấu hiệu chững lại. Trong điều tra PCI có một chỉ số thành phần là tính năng động, tiên phong của chính quyền địa phương, thì qua khảo sát năm 2023 đang có dấu hiệu đi xuống. Chúng tôi cũng mong có thêm nhiều giải pháp để xốc lại tinh thần này, làm sao cho tinh thần dám nghĩ, dám làm, tính năng động tiên phong trong hỗ trợ doanh nghiệp, tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh minh bạch sẽ được đẩy mạnh hơn trong thời gian tới, bởi đây là vấn đề mà doanh nghiệp đang rất mong chờ trong năm 2024.

Xin cảm ơn ông!