Thủy điện Sông Bung 4 thay thế hệ thống điều khiển và giám sát tổ máy

Hệ thống điều khiển và giám sát trung tâm ban đầu đã bộc lộ nhiều tồn tại

Nằm trong bậc thang thủy điện của hệ thống sông Vu Gia – Thu Bồn, Nhà máy thủy điện Sông Bung 4 đóng chân trên địa bàn xã Tà Pơơ (huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam) có công suất lắp máy 156MW. Hệ thống điều khiển và giám sát trung tâm (DCS) ban đầu của nhà máy được lắp đặt và đưa vào vận hành từ năm 2014, do Công ty HangZhou Huachen Electric Power (Trung Quốc) thiết kế, bao gồm các phân hệ: Điều khiển và giám sát trung tâm, điều khiển tại chỗ các tổ máy, điều khiển thiết bị dùng chung, trạm phân phối, đập tràn và cửa nhận nước.

Phòng điều khiển trung tâm NMTĐ Sông Bung 4 sau khi cải tạo và nâng cao hệ thống điều khiển và giám sát tổ máy (DCS) (Ảnh: Hùng Trinh)

Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ vận hành, hệ thống điều khiển hiện hữu đã bộc lộ nhiều tồn tại nghiêm trọng ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành như: Nhiều thiết bị phần cứng không còn được sản xuất, việc thay thế gặp khó khăn do thời gian đặt hàng kéo dài và chi phí cao; Giao thức truyền thông SCADA IEC 60870-5-101 đã lỗi thời, thường xuyên gặp hiện tượng mất kết nối, tín hiệu trễ khi truyền về các Trung tâm điều độ A0/A3, trong khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang triển khai chuyển đổi giao thức điều độ sang chuẩn IEC 60870-5-104; Phần mềm hệ điều hành và lập trình đã lạc hậu, sử dụng Windows XP Pro SP2 không còn được Microsoft hỗ trợ và không thể cập nhật do yêu cầu an toàn hệ thống; Hư hỏng phần cứng máy chủ và máy tính vận hành có xu hướng gia tăng, trong khi việc thay thế gặp nhiều khó khăn về tương thích.

Thay thế hệ thống DCS để nâng cao hiệu quả vận hành an toàn, tin cậy

Trước thực trạng trên, để nâng cao độ tin cậy và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong công tác điều khiển, vận hành các nhà máy thủy điện, Công ty Thủy điện Sông Bung đã triển khai thay thế hệ thống điều khiển và giám sát trung tâm (DCS) cho Nhà máy Thuỷ điện (NMTĐ) Sông Bung 4.

Giao diện hệ thống điều khiển và giám sát thế hệ cũ trước khi được thay thế tại Nhà máy Thủy điện Sông Bung 4 (Ảnh: Hùng Trinh)

Hệ thống DCS mới được thiết kế lắp đặt và nghiệm thu đưa vào sử dụng vào ngày 26/12/2024 bởi hãng ANDRITZ (Cộng hoà Áo) - một trong những đơn vị hàng đầu thế giới trong lĩnh vực tự động hóa công nghiệp.

Sau một thời gian vận hành, một trong những ưu điểm nổi bật nhất của hệ thống DCS này là đảm bảo tính bảo mật thông tin theo tiêu chuẩn IEC-62351, đáp ứng các yêu cầu cao nhất về an toàn hệ thống mạng trong vận hành Điện lực. Ngoài ra, hệ thống DCS còn mang lại nhiều ưu điểm vượt trội như: Đảm bảo kết nối SCADA ổn định với các Trung tâm điều độ A0/A3 theo giao thức IEC 60870-5-104, phù hợp với các yêu cầu của Quyết định 55/QĐ-ĐTĐL ngày 22/8/2017 của Cục điều tiết Điện lực và các tiêu chuẩn hiện hành; Phần mềm lập trình và vận hành tương thích với các hệ điều hành hiện đại như Windows 11, Windows Server 2019 trở lên; Cấu trúc mở, dễ dàng mở rộng, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các hệ thống điều khiển khác qua các giao thức phổ biến như Modbus RTU, TCP/IP, IEC61850, OPC…; Phần mềm giao diện trực quan, dễ vận hành, hỗ trợ cấu hình, tham số hóa, phân tích sự cố tại chỗ hoặc từ xa; Thiết bị đạt chuẩn công nghiệp, dễ dàng mua sắm thay thế, giảm thiểu vật tư dự phòng và chi phí bảo trì; Sẵn sàng cho các dự án chuyển đổi số của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, với khả năng mở rộng kết nối theo chuẩn IEC 60870-5-101/103/104, IEC 61850, OPC...

Giao điện điều khiển máy tính trung tâm được nâng cấp tại Phòng Điều khiển trung tâm Nhà máy Thủy điện Sông Bung 4 (Ảnh: Hùng Trinh)

Việc thay thế hệ thống DCS tại NMTĐ Sông Bung 4 không chỉ là một hoạt động kỹ thuật đơn thuần mà còn là bước tiến mạnh mẽ của Công ty Thủy điện Sông Bung trong lộ trình hiện đại hóa công tác quản lý, vận hành, không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà máy mà còn thể hiện quyết tâm của Công ty trong việc bắt nhịp với xu thế công nghệ, đảm bảo an toàn, ổn định lưới điện và góp phần thực hiện chuyển đổi số trong ngành Điện theo định hướng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam.