Bong bóng du lịch Châu Á Thái Bình Dương trong “bệnh cảnh” COVID-19

Trước đại dịch, người ta khó có thể tưởng tượng được sự suy giảm tối đa trong việc di chuyển của con người trên toàn cầu. Ảnh hưởng của Covid-19 đối với hoạt động di chuyển quốc tế có thể được mô tả như một “bệnh cảnh” nơi dịch bệnh tràn qua biên giới dễ dàng như tiền, tin tức, con người và ý tưởng.

Khu vực châu Á - Thái Bình Dương là khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi việc ngừng hoạt động du lịch, lượng khách quốc tế giảm 84% từ 360 triệu năm 2019 xuống còn 57 triệu vào năm 2020. Covid-19 đã đưa ngành du lịch trở lại thời điểm của ba thập kỷ trước khi chỉ người giàu mới có thể đi du lịch, phần lớn không bao gồm người châu Á.

Vào đầu thế kỷ 20, người châu Á với thu nhập khả dụng ngày càng tăng mới thực hiện du lịch quốc tế. Kể từ năm 2012, khách du lịch từ Trung Quốc đại lục đã nổi lên như một nhóm quốc gia lớn nhất về du lịch quốc tế.

Việc đóng cửa biên giới liên quan đến đại dịch đã ngăn chặn điều này. Đã có một số giải pháp tạm thời để thúc đẩy lấy lại đà tăng trưởng của du lịch nhưng vẫn còn khó khăn. Một số nơi dễ tiếp cận nhưng ngược lại nhiều nơi khác vẫn bị đóng cửa. Chỉ những cá nhân giàu có từ các quốc gia có "rủi ro thấp" mới được phép di chuyển. Điều này sẽ dẫn đến một hệ thống phân cấp di động mới, đan xen phức tạp các cơ quan nhà nước, an ninh quốc gia và an ninh y tế, làm phức tạp quản trị xuyên biên giới và chính trị khu vực.

Tỷ lệ lây nhiễm tương đối thấp ở nhiều nước châu Á - Thái Bình Dương khiến "bong bóng" du lịch trở thành một giải pháp hợp lý. Nhưng các kế hoạch thường bị hoãn lại hoặc rút ngắn khi các trường hợp Covid-19 gia tăng.

Singapore từng là một trong những nước tích cực nhất ở châu Á trong việc tạo ra bong bóng du lịch một chiều và hai chiều, đặc biệt là do Diễn đàn Kinh tế thế giới ban đầu dự kiến diễn ra vào tháng 8/2021. Họ đã cố gắng thực hiện bong bóng du lịch với Hồng Kông vào tháng 11/2020 nhưng điều này đã bị ngừng lại do sự biến động trong các trường hợp Covid-19. Singapore cuối cùng đã thông báo bong bóng sẽ mở cửa vào cuối tháng 5/2021 với chỉ 200 chỗ ngồi mỗi ngày trên mỗi chiều. Giá vé máy bay ngay lập tức tăng vọt 500%. Bong bóng du lịch Hong Kong - Singapore đầu tiên này có thể sẽ lại bị hoãn lại do sự bùng phát của Covid tại sân bay Changi ở Singapore. Hồng Kông cũng đã áp dụng việc tiêm phòng bắt buộc đối với du khách Hồng Kông trước khi khởi hành, nhưng không yêu cầu tiêm vaccine tương tự đối với du khách Singapore đến. Yêu cầu bong bóng du lịch tự áp đặt và bất bình đẳng này đã thu hút nhiều chỉ trích từ công chúng Hồng Kông.

Tình hình ở các nước châu Á khác rất phức tạp. Nhật Bản đã quyết định tổ chức Thế vận hội Olympic bị trì hoãn trên cơ sở đóng kín cửa trước bối cảnh phản ứng dữ dội của dư luận. Thái Lan đã tạo ra một bong bóng du lịch rất hạn chế bằng cách cung cấp các khu nghỉ dưỡng ở Phuket làm 'trung tâm cách ly' để thu hút khách du lịch ở lại dài ngày. Việt Nam đã cố gắng tạo bong bóng du lịch với Nhật Bản vào tháng 11/2020, nhưng những hạn chế nghiêm trọng cuối cùng đã cản trở nỗ lực này. Đài Loan thu xếp bong bóng du lịch đầu tiên với hòn đảo nhỏ Palau vào tháng 4/2021.

Trung Quốc đã cho thấy khả năng kiểm soát Covid-19 hiệu quả, tuy nhiên nỗ lực triển khai bong bóng du lịch của nước này cũng diễn ra chậm chạp và nhẹ. Một số yêu cầu giảm bớt về kiểm dịch đã được đưa ra vào cuối năm 2020, nhưng chỉ áp dụng cho các chuyến bay từ thành phố đến thành phố cụ thể giữa Trung Quốc và Hàn Quốc. Australia và New Zealand đã áp dụng các chính sách khóa chặt nội bộ nghiêm ngặt và thận trọng về việc mở lại biên giới. Chỉ đến tháng 4/2021, bong bóng du lịch xuyên Tasman đã được thảo luận từ lâu mới chính thức được thông qua.

Mặc dù tất cả các sáng kiến ​​bong bóng du lịch ở châu Á và Thái Bình Dương đều quan trọng, nhưng kết quả cho đến nay là rất ít du lịch. Các quốc gia kiểm soát Covid-19 tốt nhất và ở vị trí tốt nhất để phát triển bong bóng du lịch với nhau cũng là những quốc gia có rủi ro bất lợi nhất và duy trì kiểm soát Covid-19. Ngay cả khi bong bóng du lịch vẫn còn nhỏ, chúng cho thấy sự suy giảm tính lưu động quốc tế từ một tập hợp các quy tắc toàn cầu được chia sẻ rộng rãi sang các quy tắc cụ thể giữa các quốc gia riêng lẻ. Mỗi quốc gia đều có cơ hội để xem xét lại các quy định của mình trong việc cho phép mọi người nhập cảnh và các điều kiện cho công dân xuất cảnh.

Đại dịch đã tạo ra một khoảng dừng trên toàn cầu cho sự phản ánh của quốc gia về sự di chuyển quốc tế. Gói bong bóng du lịch phần lớn được coi là một cách quản lý an ninh y tế thông qua giấy chứng nhận sức khỏe, kết quả xét nghiệm Covid-19, hồ sơ tiêm chủng chính thức và lịch sử du lịch. Nhưng chúng cũng có thể phục vụ các mục đích địa chính trị khác không liên quan đến sức khỏe. Trung Quốc và Australia khó có thể mở ra bong bóng du lịch trong ngắn hạn vì căng thẳng ngoại giao, mặc dù rủi ro về sức khỏe là tương đối nhỏ. “Bệnh cảnh” mới được định hình bởi Covid-19 đã làm gián đoạn hoạt động du lịch toàn cầu. Nó sẽ tiếp tục đan xen với các hình thức khác - ý tưởng, tiền bạc, truyền thông, chính trị và tội phạm - ở cả cấp độ quốc gia và toàn cầu. Những thỏa thuận mới như bong bóng du lịch đã sắp xếp lại địa cầu thành những khối cầu có thể di chuyển được và tác động như thế nào đến nền kinh tế chính trị toàn cầu và nền chính trị quyền lực toàn cầu vẫn còn phải xem xét.