Bắc Hà phát triển cây chè Shan tuyết chủ lực giảm nghèo bền vững

Nâng cao giá trị chè Shan tuyết hữu cơ Bản Liền

Thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp, đặc biệt là thực hiện Nghị quyết 10 của Tỉnh uỷ về phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hoá, huyện Bắc Hà đã định hướng phát triển các cây trồng chủ lực, trong đó chú trọng cải tạo, trồng mới, trồng dặm bổ sung diện tích bị mất khoảng phát triển vùng chè Shan tuyết, định hướng đến năm 2025 và năm 2030, phấn đấu diện tích 1.300ha tại các xã Bản Liền, Tả Củ Tỷ, trong đó diện tích được chứng nhận hữu cơ 1.144ha.

Tính đến hết tháng 7 năm 2023, tổng diện tích chè Shan tuyết trên địa bàn huyện Bắc Hà đạt 1.036ha tại 02 xã Bản Liền (873ha) và Tả Củ Tỷ (163ha). Trong đó, gần 700ha tại xã Bản Liền chứng nhận đạt chuẩn hữu cơ EU, Canada, Hoa Kỳ,... chứng nhận của Cục An toàn thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA); chứng nhận Thương mại công bằng Fairtrade (FloCert CHLB Đức).

Đây được coi là chuỗi sản xuất giá trị sản xuất nông nghiệp hoàn chỉnh, tiêu biểu, bền vững, gắn kết mật thiết giữa người nông dân với doanh nghiệp và thị trường tiêu thụ từ năm 2004 đến nay. Vùng sản xuất chè hữu cơ đã tạo công ăn việc làm và thu nhập thường xuyên, ổn định cho trên 300 hộ với hơn 1.500 lao động tại 04 thôn (08 nhóm) người dân tộc Tày của xã Bản Liền.

Năm 2022, giá thu mua chè búp tươi trung bình 17.000 đồng/kg, giá trị sản phẩm chè thu hoạch/ha trên đạt 96 triệu đồng. Doanh thu từ cây chè Shan tuyết đạt trên 63,5 tỷ đồng, chiếm 5,3% tổng giá trị ngành nông nghiệp. Năm 2023, giá thu mua chè tươi 6 tháng đầu năm tăng 2.000 đồng/kg nâng giá chè búp tươi lên 19.000 đồng/kg, giá trị sản phẩm chè thu hoạch/ha trên đạt 107 triệu đồng. Giá trị thu nhập đạt trên 94 tỷ đồng, chiếm 7,1% tổng giá trị ngành nông nghiệp.

Nằm cách trung tâm huyện Bắc Hà gần 30km, xã Bản Liền có khí hậu, thổ nhưỡng, đất đai thích hợp để trồng chè. Cây chè Bản Liền được trồng lâu đời nay ở các thôn Đội 1,2,3,4 trong vùng chè với tổng diện tích cây chè hiện có là 753ha, trong đó đã có 700ha chè hữu cơ.

Chè Shan ở Bản Liền có nước, màu nước xanh đẹp, vị ngọt hậu và hương thơm tự nhiên, được người tiêu dùng ưa chuộng. Shan tuyết nơi đây đã được công nhận là sản phẩm Ocop 5 sao đầu tiên ở Lào Cai từ năm 2019.

Nông dân vùng cao Bắc Hà giảm nghèo bền vững từ cây chè Shan tuyết

Ông Vàng A Sự, Phó Chủ tịch UBND xã Bản Liền cho biết để nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây chè, năm 2022, xã Bản Liền đã phối hợp với hợp tác xã chè hữu cơ Bản Liền tiến hành cải tạo, nâng cao chất lượng cây chè, xúc tiến xây dựng sản phẩm chè Shan tuyết hữu cơ đối với diện tích gần 100ha chè còn lại, vận động nhân dân trồng dặm xong 35ha cây chè, áp dụng khoa học kỹ thuật sản xuất chè hữu cơ theo đúng quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật.

Trong 6 tháng năm 2023, xã tập chung chỉ đạo, vận động nhân dân thực hiện làm cỏ, bón phân vi sinh cho diện tích chè, thực hiện trồng dặm chè (hạt chè) trên diện tích chè bị mất khoảnh được 20ha. Ngay cuối năm 2022, đầu năm 2023, UBND xã đã chỉ đạo các hộ trồng chè tập trung chăm sóc, đốn tỉa nhằm giúp sản phẩm chè xuân có chất lượng cao; chủ động ký cam kết bao tiêu với hợp tác xã chè Shan hữu cơ, tiêu thụ sản phẩm chè búp tươi cho các hộ dân với giá cao, ổn định. Nhờ đó vụ chè năm 2023 đến thời điểm đầu tháng 8/2023 vẫn được giá cao, ổn định, đã đem lại niềm vui, tăng thêm thu nhập cho bà con nông dân.

Đưa chúng tôi thăm xưởng chế biến, anh Phạm Quang Thận - Giám đốc Hợp tác xã chè hữu cơ Bản Liền - cho biết: Hợp tác xã đã ký cam kết bao tiêu sản phẩm với giá cao, ổn định cho người dân và xúc tiến đề nghị chính quyền địa phương mở rộng diện tích chè hữu cơ, quy mô sản xuất, thường xuyên tập huấn, hướng dẫn người dân quy trình sản xuất hữu cơ và năm 2023 mới đầu tư trang bị thêm máy móc hiện đại, nâng cao công xuất chế biến, bảo đảm chất lượng. Hiện Hợp tác xã vẫn có đầu ra ổn định, được thị trường trong nước và quốc tế đánh giá cao, nhất là thị trường Tây Âu.

Gia đình chị Vàng Thị Cân, sinh năm 1986, dân tộc Tày, ở thôn Đội 3, xã Bản Liền - là tổ viên trồng nhiều chè của Hợp tác xã chè hữu cơ Bản Liền. Chị Cân cho biết gia đình và các hộ trồng chè được hỗ trợ giống, phân bón hữu cơ, kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái sản phẩm và bao tiêu sản phẩm với giá thành ổn định. Với 5ha đồi chè, nhà mình đã cải tạo, đốn tỉa, trồng mới và tuân thủ đúng quy định chăm sóc, thu hái, sản xuất chè hữu cơ. Mấy năm gần đây ngoài bán cho Hợp tác xã, nhà mình chế biến chè đen, chè ống lam phục vụ khách du lịch đến với gia đình. Nhờ dự án khuyến nông, trồng chè hữu cơ gắn với làm mô hình du lịch cộng đồng homestay, nhà mình và bà con đã có cuộc sống ổn định.

Trong 6 tháng đầu năm 2023, huyện Bắc Hà đã thu hoạch được 2.048 tấn chè búp tươi đạt 41,2% kế hoạch, tăng 126,5% so với cùng kỳ, tương đương 393,8 tấn chè khô, giá chè búp tươi thu mua ổn định, tăng nhẹ, giá trị ước đạt trên 34 tỷ đồng. Đồng thời, huyện Bắc Hà cũng đã triển khai trồng mới 156ha/215ha đạt 72,6% kế hoạch năm 2023 và trồng dặm các diện tích chè bị mất khoảng, chủ yếu tập trung tại 02 vùng chuyên canh chè Shan tuyết nổi tiếng trong nước và thế giới; Bản Liền và Tả Củ Tỷ. 6 tháng cuối năm 2023, huyện phấn đấu trồng mới thêm 59ha chè Shan tuyết, đạt 100% kế hoạch trồng mới 215ha, nâng tổng diện tích chè toàn huyện đạt 1.175ha, sản lượng ước đạt 4.970 tấn, giá trị ước đạt 84,490 tỷ đồng chiếm 6,4% tổng giá trị ngành nông nghiệp, tăng 20,8% giá trị so với năm 2022.

Ông Nguyễn Xuân Giang - Trưởng phòng nông nghiệp huyện cho biết, thực hiện chủ trương cơ cấu lại ngành nông nghiệp, đặc biệt là thực hiện Nghị quyết 10 của Tỉnh uỷ về phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hoá, huyện Bắc Hà đã định hướng phát triển các cây trồng chủ lực, trong đó chú trọng cải tạo, trồng mới, trồng dặm bổ sung diện tích bị mất khoảng phát triển vùng chè Shan tuyết, cụ thể phấn đấu đến năm 2025, thực hiện lồng ghép các nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất từ các Chương trình mục tiêu Quốc giá để cải tạo, trồng mới, trồng dặm và chăm sóc diện tích chè mất khoảng đảm bảo mật độ nhằm tăng năng suất, chất lượng cây chè với diện tích 1.300ha tại các xã Bản Liền, Tả Củ Tỷ, trong đó diện tích được chứng nhận hữu cơ 1.144ha.

Đến năm 2030, tập trung thâm canh, chăm sóc và duy trì diện tích chè hiện có. Chú trọng phát triển sản xuất chế biến sâu, đa dạng hoá các sản phẩm từ chè theo hướng xuất khẩu. Bắc Hà chú trọng giữ gìn, phát triển vùng chè Shan tuyết Bản Liền, Tả Củ Tỷ và Hoàng Thu Phố đã và đang đem lại lợi ích kép khi đã thu hút đông đảo du khách đến với Bắc Hà, tạo động lực phát triển du lịch nông nghiệp bền vững.

Đặc biệt ngày 28/6/2023, Hội đồng Cây Di sản Việt Nam đã họp, xét duyệt hồ sơ và kết luận công nhận quần thể 105 cây chè Shan tuyết tại thôn Chồ Chải, xã Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai là Cây Di sản Việt Nam. Đây thực sự là niềm vui, mở ra cơ hội mới bảo tồn, phát triển cây chè Shan tuyết gắn với du lịch nông nghiệp bền vững, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Nhờ chú trọng phát triển vùng chè Shan tuyết hữu cơ Bản Liền, nâng cao chất lượng chè ở các xã khác như Thải Giàng Phố, Tả Củ Tỷ, Nậm Khánh, Tả Văn Chư... các xã chủ động ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm với Hợp tác xã chè hữu cơ Bản Liền, thị trường tiêu thụ thuận lợi, giá thu mua chè cao, ổn định, đặc biệt thị trường trong và ngoài nước nhất là thị trường châu Âu có nhu cầu tiêu thụ cao sản phẩm Hồng Trà, hợp tác xã chè Bản Liền tăng cường thu mua búp chè tươi có chất lượng tốt để chế biến xuất khẩu. Đây thực sự là tín hiệu vui tạo điều kiện phát triển vùng nguyên liệu chè địa phương, giúp bà con nông dân vùng cao Bắc Hà yên tâm gắn bó với cây chè Shan tuyết./.