Xuất khẩu xi măng: Lo chuyện đường dài

Xuất khẩu vẫn manh mún

Ông Lê Văn Tới- Vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) - cho biết, năm 2014, tổng sản lượng tiêu thụ XM là 70,58 triệu tấn, tăng 15% so với năm 2013, trong đó tiêu thụ nội địa đạt 50,9 triệu tấn, tăng 10%. Riêng xuất khẩu được 19,68 triệu tấn, tăng 30% so năm 2013. Những con số này cho thấy, xuất khẩu XM đã dần trở thành một trong những kênh tiêu thụ quan trọng của ngành XM Việt Nam.

Theo ông Bùi Hồng Minh- Phó Tổng giám đốc Tổng công ty XM Việt Nam, sở dĩ xuất khẩu XM của Việt Nam tăng cao trong năm 2014 vì nhu cầu tiêu thụ XM của thế giới tăng nhưng một số quốc gia xuất khẩu XM như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia… không tăng nguồn cung.

Mặc dù nỗ lực cũng như cố gắng của các DN trong xuất khẩu XM rất đáng ghi nhận nhưng thực tế xuất khẩu XM của Việt Nam còn bộn bề khó khăn. Phân tích thực tế, ông Lê Văn Tới đánh giá, DN xuất khẩu XM còn phân tán nhỏ, lẻ, quy mô và mức độ tập trung thấp. Ngoài ra, phải bán hàng qua khâu trung gian, DN chưa ký được hợp đồng dài hạn mà phần lớn là những hợp đồng ngắn hạn, nên việc xuất khẩu XM không được bền vững.

Mặt khác, việc vận chuyển XM xuất khẩu còn khó khăn do chúng ta chưa có cảng nước sâu chuyên dụng để xuất trực tiếp XM mà vẫn phải trung chuyển từ tàu bé ra tàu lớn ngoài khơi.

Còn bản thân các DN xuất khẩu XM lại tỏ ra lo lắng khi nguồn cung XM toàn cầu như XM ở Thái Lan, Trung Quốc… sẽ tăng lên trong năm 2015 và xuất khẩu XM của Việt Nam chắc chắn sẽ khó khăn hơn năm 2014.

Cần chiến lược dài hạn

Để nâng cao hơn nữa hoạt động xuất khẩu XM thì vẫn còn nhiều việc phải làm, ông Lê Văn Tới đề xuất, trong tư duy, nhà nước và DN không nên xem xuất khẩu XM là giải pháp tình thế mà cần tính đến chuyện lâu dài để bảo đảm có hiệu quả cao.

Ông Tới nhấn mạnh, cạnh tranh không lành mạnh cũng là một “yếu điểm” trong hoạt động xuất khẩu XM nói chung. Để có thể nâng được giá bán XM, ngoài việc DN phải cố gắng tối đa nâng cao chất lượng thì cần có sự vào cuộc của Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Hiệp hội Vật liệu Xây dựng và một số ban, ngành khác. Mục tiêu đặt ra là tạo được sự đồng thuận của các nhà sản xuất, đơn vị xuất khẩu dưới sự “điều tiết” của cơ quan quản lý để thống nhất một đầu mối liên hệ nhập khẩu XM và tránh được hiện tượng “dìm” giá giữa các DN trong nước.

Ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch Hiệp hội XM Việt Nam - chia sẻ, xuất khẩu XM cần một chiến lược dài hạn và bài bản. Theo đó, các khu vực sản xuất hàng hóa được tham gia xuất khẩu nên được hoạch định vùng, phân định rõ nơi sản xuất đó là phục vụ cho xuất khẩu. Với mặt hàng XM thì điều này lại càng cần thiết. Theo ông Cung, với các nhà máy XM ở gần cảng biển, có nguồn nguyên liệu tốt, đã được đầu tư công suất lớn, công nghệ cao thì nên ưu tiên xuất khẩu. Còn nếu xuất hàng qua đường vận tải biển mà lại chọn những nhà máy cách xa cảng thì lộ trình không hợp lý, chi phí phát sinh tăng, giá cũng vì thế đội lên nên kém hiệu quả hơn.