Việt Nam đề xuất ASEAN-Hoa Kỳ thúc đẩy hợp tác khoa học công nghệ, công nghiệp bán dẫn

Tiếp tục chương trình làm việc của các Hội nghị Cấp cao ASEAN, sáng 11/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 12.

Tham dự hội nghị cùng Thủ tướng Chính phủ còn có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cùng đại diện các bộ, ngành liên quan...

Đại diện cho Tổng thống Hoa Kỳ tham dự Hội nghị, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Anthony Blinken khẳng định coi trọng ASEAN giữ vị trí trung tâm trong tầm nhìn Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương rộng mở, an ninh và thịnh vượng, đánh giá cao tầm quan trọng của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ, thúc đẩy kết nối các cơ hội hợp tác kinh tế, công nghệ đổi mới sáng tạo, tạo thêm công ăn việc làm, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho 1 tỷ người dân hai bên.

Hội nghị đánh giá cao Hoa Kỳ cam kết mạnh mẽ, lâu dài đối với ASEAN và khu vực thời gian qua, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, tích cực tham gia đối thoại xây dựng, hợp tác và xây dựng lòng tin ở khu vực, đồng thời hoan nghênh Hoa Kỳ tiếp tục tích cực hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, hội nhập, kết nối, phát triển tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển và ứng phó với các thách thức, bao gồm thông qua khuôn khổ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ (MUSP).

Các nước hoan nghênh những tiến triển tích cực trong hợp tác thời gian qua. Kế hoạch Hành động ASEAN-Hoa Kỳ giai đoạn 2021-2025 được triển khai tích cực với tỉ lệ hoàn thành đạt 98.37%. Năm 2023, Hoa Kỳ là đối tác đầu tư lớn nhất của ASEAN, có hơn 6.200 doanh nghiệp Hoa Kỳ hoạt động tại ASEAN, với tổng số vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 74,3 tỷ USD, đồng thời là đối tác thương mại lớn thứ 2 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 395,9 tỷ USD. Các sáng kiến kinh tế như Thỏa thuận Khung về thương mại và đầu tư ASEAN-Hoa Kỳ (TIFA) và Sáng kiến Mở rộng Hợp tác Kinh tế (E3) tạo cơ sở thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực như kinh tế số, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (MSMEs), tạo thuận lợi thương mại.

Thời gian tới, hai bên nhất trí tiếp tục thúc đẩy hợp tác thực chất, hiệu quả, tương xứng với tầm mức quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện, ưu tiên đẩy mạnh trao đổi thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, quản trị trí tuệ nhân tạo (AI), y tế, năng lượng, môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, … đóng góp vào phát triển nhanh, bền vững và lâu dài của khu vực.

Tại Hội nghị, Việt Nam đánh giá cao tầm quan trọng của quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện ASEAN-Hoa Kỳ, trông đợi Hoa Kỳ tiếp tục tham gia sâu rộng và tích cực với khu vực, cam kết trách nhiệm, lâu dài đối với ASEAN, ủng hộ ASEAN xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò trung tâm trong định hình cấu trúc khu vực mở, bao trùm, minh bạch và đề cao luật pháp quốc tế.

Định hướng tương lai phát triển quan hệ, Việt Nam đề xuất hai bên tăng cường hợp tác cùng kiến tạo tương lai phát triển phồn vinh thịnh vượng và bền vững. Theo đó, hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư sẽ là trọng tâm và động lực, cần được đẩy mạnh theo hướng hiệu quả, hài hòa và bền vững, mở cửa hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu, và sẵn sàng chào đón thêm nhiều nhà đầu tư đến từ Hoa Kỳ. Đồng thời, cần đẩy mạnh hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu, nâng cao khả năng chống chịu trước thiên tai, thảm họa. Việt Nam hoan nghênh Hoa Kỳ tiếp tục hỗ trợ phát triển tiểu vùng Mekong thông qua khuôn khổ Đối tác Mekong-Hoa Kỳ, trong đó có việc tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu tại đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam đề nghị cần tăng cường nỗ lực và dành nguồn lực thích đáng để đưa hợp tác khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành trụ cột mới trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và ASEAN, mở ra không gian phát triển mới, tạo đột phá thúc đẩy Đối tác Chiến lược Toàn diện hai bên phát triển nhanh, bền vững. Theo đó, hoan nghênh các cơ hội hợp tác với các tập đoàn, công ty công nghệ của Hoa Kỳ, nhất là lĩnh vực công nghiệp bán dẫn và AI.

Đồng thời, Việt Nam đề nghị ASEAN và Hoa Kỳ cần tăng cường phối hợp cùng đóng góp nhiều hơn nữa cho hòa bình, an ninh và ổn định tại khu vực. Theo đó, đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ lập trường chung của ASEAN về Biển Đông, phối hợp bảo đảm hoà bình, an ninh và ổn định tại khu vực, trong đó có Biển Đông, ủng hộ nỗ lực sớm đạt được Bộ Quy tắc COC hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982, góp phần xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững.

Kết thúc Hội nghị, các Lãnh đạo thông qua Tuyên bố Lãnh đạo ASEAN-Hoa Kỳ về Thúc đẩy trí tuệ nhân tạo an toàn, bảo mật và đáng tin cậy.

Liên quan đến hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, theo số liệu của Cục Thống kê Hoa Kỳ (US Census of Bureau), tính đến hết tháng 7 năm 2024: Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 9 (cùng kỳ năm ngoái Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 11) của Hoa Kỳ với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 81,2 tỷ USD tăng 18,7% so với năm 2023 và chiếm tỷ trọng 2,7% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Hoa Kỳ. Xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 73,9 tỷ USD (chiếm 3,98% tổng nhập khẩu của Hoa Kỳ, tăng 17,7%); nhập khẩu từ Hoa Kỳ đạt 7,3 tỷ USD, tăng 29,98% so với cùng kỳ năm 2023.

Đồng thời, tính đến hết tháng 7/2024, kim ngạch xuất nhập khẩu của Hoa Kỳ với Thế giới đạt 3050,9 tỷ USD, tăng 3,9 % so với cùng kỳ; trong đó nhập khẩu của Hoa Kỳ từ thế giới là 1855,6 tỷ USD (tăng 4,6% so với cùng kỳ năm 2023) và xuất khẩu của Hoa Kỳ đi thế giới là 1195,2 tỷ USD (tăng 2,7% so với cùng kỳ 2023).

Cùng với đó, Việt Nam xuất siêu sang Hoa Kỳ 66,6 tỷ USD và xếp thứ 3 trong số các nước có thặng dư thương mại lớn nhất với Hoa Kỳ (sau Trung Quốc với 157,8 tỷ USD và Mexico với 95,9 tỷ USD).

Nhìn chung, theo đánh giá so với cùng thời điểm của năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã khởi sắc rõ rệt, và dần quay lại đà tăng trưởng ổn định như năm 2022. Nếu như năm 2023, hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam (top 15 nhóm hàng) đều có tốc độ tăng trưởng âm (12/15 nhóm hàng: đồ gỗ nội thất, giày dép, quần áo, máy móc thiết bị điện tử thu âm, thu hình..), thì 7 tháng đầu tiên năm 2024, số mặt hàng có tăng trưởng âm đã giảm rõ rệt (chỉ còn 5/15 nhóm hàng). Một số mặt hàng trong top 15 xuất khẩu có kim ngạch tăng trưởng dương là: đồ gỗ nội thất (21,98%; đạt giá trị 7,2 tỷ USD); máy móc, thiết bị quang học, đo lường y tế (11,8%; đạt giá trị 879,8 triệu USD); và máy xử lý dữ liệu tự động, mã hóa; các loại máy văn phòng, máy in; dụng cụ thiết bị cầm tay, khí nén thủy lực...(82,01%; đạt giá trị 15,3 tỷ USD); giày dép (13,4%, đạt giá trị 4,9 tỷ USD); cao su và sản phẩm cao su (32,3%; đạt giá trị 960 triệu USD); nhựa và sản phẩm nhựa (34,7%; đạt giá trị 1,87 tỷ USD); gỗ và sản phẩm gỗ (34,1%; đạt giá trị 560,6 triệu).

Một số mặt hàng nhập khẩu có tốc độ tăng trưởng dương như: máy móc, thiết bị điện tử (2,48 tỷ USD; 198,0%); Thức ăn gia súc, phế phẩm thực phẩm (409,7 triệu USD; 47,8%); (3) Nhựa và sản phẩm nhựa (439,6 triệu USD; 22,5%); (4) Quả và quả hạch ăn được, họ cam (199,5 triệu USD; 10,4%); Máy xử lý dữ liệu tự động, mã hóa; các loại máy văn phòng, máy in; dụng cụ thiết bị cầm tay, khí nén thủy lực...(16,1%; đạt giá trị 308,8 triệu USD); Gỗ và sản phẩm gỗ (42,1%; đạt giá trị 208,3 triệu USD).

Cũng theo số liệu của Hải quan Việt Nam tính đến hết tháng 7 năm 2024: Tổng kim ngạch trao đổi thương mại song phương đạt khoảng 74,9 tỷ USD (tăng 22,4% so với cùng kỳ 2023), trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ 66,4 tỷ USD (tăng 25,1% so với cùng kỳ 2023; chiếm tỷ trọng 29,2% tổng xuất khẩu); nhập khẩu từ Hoa Kỳ 8,45 tỷ USD (tăng 5,0 % so với cùng kỳ 2023, chiếm tỷ trọng 3,97% tổng NK). Thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với Việt Nam là 57,9 tỷ USD (tăng 28,7% so với cùng kỳ 2023).