Vì sao trí tuệ nhân tạo AI chưa thể thay thế nhà báo trong sản xuất tin bài?

Tại Hội thảo chuyên đề “Tương lai của Báo chí và Trí tuệ nhân tạo” diễn ra tại Hà Nội vào chiều ngày 13/3, các chuyên gia trong lĩnh vực báo chí và truyền thông đã khái quát những lợi ích từ AI trong hoạt động báo chí. Theo đó, bên cạnh những mặt tích cực, AI cũng có thể mang đến những rủi ro đối với hoạt động báo chí.

Cụ thể, theo ông Lê Quốc Minh – Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam – Tổng Biên tập Báo Nhân dân: Trí tuệ nhân tạo (AI) hiện được dùng vào rất nhiều lĩnh vực từ việc tạo ra những tóm tắt, câu hỏi, câu trả lời, dịch văn bản, thậm chí cả hình ảnh đang được ứng dụng nhiều trong báo chí.

Có ý kiến cho rằng, công nghệ hiện là đồng minh để tạo ra báo chí chất lượng cao, ngay cả những cơ quan báo chí ở những quốc gia nhỏ cũng được lợi nhiều vào việc này. Theo đó, nhiều cơ quan báo chí cho rằng, đầu tư vào AI vẫn là lĩnh vực được ưu tiên và quan trọng trong thời gian tới.

Nêu thực trạng ứng dụng AI trong hoạt động báo chí tại Việt Nam hiện nay, Phó Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus Nguyễn Hoàng Nhật, cho biết các tòa soạn đã tự động hóa các khâu sản xuất tin tức; dùng AI để hiểu độc giả; dùng AI để sản xuất podcast, video và các sản phẩm đa phương tiện khác.

Về những lợi ích của AI đối với hoạt động báo chí, ông Nguyễn Hoàng Nhật cho rằng: Ở khía cạnh nào đó, AI giúp cho các toà soạn rút ngắn được một số công đoạn hoặc nâng cao công suất hoạt động. Nếu biết tận dụng thì nhiều ứng dụng của AI sẽ tốt cho toà soạn, ví dụ điển hình là ứng dụng vẽ công cụ minh hoạ cho các bài viết.

Ông Nguyễn Hoàng Nhật cũng cho rằng, hiện các toà soạn Việt Nam mới chỉ “đặt một chân” vào lĩnh vực AI và còn nhiều bỡ ngỡ. Với những lợi ích mà AI mang lại, theo ông Nguyễn Hoàng Nhật, các toà soạn đừng để lỡ “chuyến tàu trí tuệ nhân tạo” thêm một lần nữa.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, ông Lê Quốc Minh cũng cho rằng AI cũng mang lại những rủi ro cho hoạt động báo chí, điển hình như trong việc tạo ra nội dung. Cụ thể, một trang thông tin chuyên về công nghệ thời gian gần đây đã âm thầm sử dụng AI để tạo ra nội dung và phát hiện 40% nội dung trên là sai, hay AI có thể dẫn ra những câu rất thuyết phục nhưng lại hoàn toàn giả mạo.

“Nên nếu không biết cách sử dụng, AI có thể tạo ra rất nhiều rủi ro” – ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh và cho biết: Nhiều toà soạn cho rằng rất muốn sử dụng AI nhưng sẽ có tác động tiêu cực đối với niềm tin của công chúng đối với tin tức. Khi tiếp cận được thông tin mà chứa đựng nội dung đọc lên rất thuyết phục nhưng nếu phát hiện ra sai thì người ta sẽ rất thiếu niềm tin và giảm niềm tin vào hoạt động báo chí.

“Chúng ta không thể phủ nhận vai trò quan trọng của công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo nói riêng trong thế giới thông tin hiện đại. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc về các vấn đề nhân văn và đạo đức” – ông Lê Quốc Minh khẳng định.

Đồng tình với quan điểm cho rằng AI có thể mang lại những rủi ro cho hoạt động báo chí, song ông Francesco Guarascio - Trưởng Đại diện Hãng tin Reuters tại Việt Nam lại cho rằng: Con người vẫn phải chịu trách nhiệm cho tất cả những gì chúng ta sản xuất ra, chúng ta có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo nhưng vẫn cần người giám sát những gì Al làm, ví thế không thể tự động xuất bản những gì Al làm mà cần có sự kiểm tra, kiểm chứng. Và cơ quan báo chí vẫn phải chịu trách nhiệm về lỗi lầm và những bài viết phiến diện.

Đặc biệt, trả lời cho câu hỏi liệu sự phát triển của AI có làm mất đi công việc của con người trong các cơ quan báo chí, ông Francesco Guarascio cho rằng: Reuters là tổ chức truyền thông lớn trên thế giới với 200 điểm trên toàn cầu, nhưng chưa có sự thay đổi tức thì trong công việc khi xuất hiện Al mà chỉ thay đổi về đầu việc. Điều đó càng cho thấy, Al chưa thể thay thế được con người trong hoạt động báo chí.