Vì sao có đề xuất hoán đổi năm đóng bảo hiểm xã hội?
Tại hội thảo góp ý Dự thảo luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi mới đây, bà Nguyễn Thị Thúy Hà, Phó chủ tịch Liên đoàn lao động tỉnh Vĩnh Phúc cho hay, nhiều công nhân đi làm từ tuổi đôi mươi, nay thừa năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng tối đa 75% lương hưu, nhưng lại thiếu tuổi hưu nên nhận mức lương rất thấp.
Trước thực tế này, nhiều lao động mong muốn được bù đắp năm đóng bảo hiểm xã hội thừa cho số năm thiếu tuổi để hưởng mức cao nhất. Nhưng, do luật hiện hành quy định lao động nam đóng đủ 35 năm bảo hiểm xã hội, nữ 30 năm và đủ tuổi nghỉ hưu mới được hưởng tỷ lệ tối đa 75%.
Phó chủ tịch Liên đoàn lao động tỉnh Quảng Ninh Đặng Thị Kim Chung cũng cho hay, đánh giá tuổi hưu tăng theo lộ trình khiến ngày càng nhiều lao động thừa năm đóng bảo hiểm xã hội nhưng thiếu tuổi nghỉ hưu. Trước đây lao động chỉ bị trừ 1% lương hưu cho mỗi năm nghỉ trước tuổi, sau tăng lên 2% trong khi số năm đóng bảo hiểm xã hội tăng thêm 5 năm khiến họ rất thiệt thòi.
Đại diện Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - ông Lê Đình Quảng Phó trưởng Ban chính sách, pháp luận nhìn nhận, nhiều trường hợp lao động nữ có thời gian tham gia bảo hiểm xã hội 30 năm, nam 35 năm được hưởng lương hưu 75%, song lại bị trừ phần trăm lương hưu vì tuổi đời chưa đủ để nghỉ hưu.
Theo ông Lê Đình Quảng, vấn đề này trước đây chưa được đề cập trong các chính sách, nhưng qua thực tiễn lấy ý kiến của người lao động đã thể hiện có những bất cập. "Trong thời gian tới chúng ta sẽ phải đưa ra xem xét, đánh giá bởi đó là nguyện vọng chính đáng của người lao động, để đảm bảo quyền lợi cho họ"- ông Quảng nêu.
Trước các ý kiến, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm xã hội, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, cho biết, đây là vấn đề khó khi làm sao để cân đối hài hòa giữa việc người lao động vừa muốn nghỉ hưu sớm nhưng không bị trừ tỷ lệ hưởng hương hưu hằng tháng. Theo ông, những vấn đề phát sinh từ thực tiễn, ban soạn thảo sẽ tiếp thu trên nhiều góc độ để hoàn thiện trước khi báo cáo các cơ quan có thẩm quyền
Theo quy định người lao động đủ tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc bình thường, đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu. Mức hưởng bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội và tương ứng với số năm đóng. Muốn hưởng mức tối đa, lao động đóng 30-35 năm bảo hiểm xã hội.
Ngoài ra, từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của lao động nam là 60 tuổi 3 tháng, nữ là 55 tuổi 4 tháng. Sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và 4 tháng đối với lao động nữ đến khi đủ 60 tuổi vào năm 2035. Với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi, lao động bị trừ 2% mức hưởng. Ngược lại, lao động nam đóng bảo hiểm xã hội hơn 35 năm và nữ đóng trên 30 năm thì ngoài lương hưu tối đa sẽ nhận trợ cấp một lần cho số năm thừa.
Hiện, Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi được lấy ý kiến đến tháng 4, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 6, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10/2023 và thông qua tại kỳ họp giữa năm 2024. Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan, Phó trưởng Ban soạn thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) khẳng định, đây là dự án Luật có tác động rộng lớn và cũng nhận được sự quan tâm của đông đảo người dân và doanh nghiệp.