Vi phạm pháp luật trong kinh doanh sản phẩm LPG: Xử lý hình sự chỉ chiếm 4%

Thống kê của Bộ Công Thương cho thấy, thị trường tiêu thụ sản phẩm khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) tại Việt Nam gồm các cơ sở công nghiệp và trong giao thông vận tải chiếm khoảng 35%, cơ sở thương mại, dịch vụ và hộ tiêu thụ dân dụng chiếm khoảng 65%. Nhu cầu tiêu thụ theo vùng thì thị trường miền Nam là thị trường có nhu cầu tiêu thụ cao nhất, chiếm khoảng 60% nhu cầu của cả nước, tiếp đến là miền Bắc khoảng 35% (đến Đà Nẵng) và miền Trung chiếm khoảng 5%.

Hiện nay, việc cung cấp LPG cho nhu cầu tiêu dùng tại địa phương cơ bản đáp ứng yêu cầu, không xảy ra thiếu hụt nguồn cung và giá cả không có biến động lớn. Tuy nhiên, nhiều năm nay lĩnh vực kinh doanh LPG diễn ra sự cạnh tranh quyết liệt của các doanh nghiệp đầu mối tranh giành thị trường bằng nhiều thủ đoạn khác nhau rất khó kiểm soát, quản lý theo quy định hiện hành dẫn đến có những thời điểm thị trường không ổn định, tạo dư luận không tốt, cơ quan quản lý nhà nước bị động trong quản lý.

Tại Hội nghị sơ kết 6 tháng thực hiện Chỉ thị số 13/CT – BCT về tăng cường kiểm tra xử lý vi phạm pháp luật trong kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng diễn ra ngày 24/4, ông Nguyễn Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương - cho biết, trong 6 tháng triển khai thực hiện Chỉ thị số 13/CT-BCt công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh khí dầu mỏ hóa lỏng đã đạt được kết quả. Nhiều vụ việc vi phạm về san chiết trái phép đã được xử lý. Tình trạng san chiết trái phép, chiếm dụng chai LPG không còn diễn ra tại nhiều địa phương. Qua kiểm tra cho thấy, các doanh nghiệp chấp hành tốt các quy định của pháp luật về điều kiện kinh doanh LPG, quy chế đại lý, giá LPG. Các cửa hàng gas của hộ kinh doanh và của hệ thống tổng đại lý, đại lý thì đại đa số đều chấp hành tốt về điều kiện hoạt động kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ theo quy định.

Công tác kiểm tra, kiểm soát được kết hợp với công tác tuyên truyền, giáo dục góp phần chuyển biến tích cực về nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Theo báo cáo của Cục Quản lý thị trường, từ khi triển khai thực hiện Chỉ thị số 13/2017/CT-BCT, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã thực hiện kiểm tra 2.359 vụ, xử lý 643 vụ, thu giữ 1.781 chai LPG và LPG chai, 15.546 chai LPG mini, xử phạt vi phạm hành chính hơn 4 tỷ đồng, đình chỉ hoạt động 10 cửa hàng, thu giữ 2 xe bồn và 1 xe ôtô tải, 8 xe máy là phương tiện vân chuyển chai LPG và chuyển cơ quan công an xử lý hình sự 1 vụ (1 vụ Chi cục Quản lý thị trường Bắc Ninh thu giữ 24.518 vỏ chai LPG đang xử lý).

Tuy nhiên, ông Bình cũng nhận định, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn tồn tại nhiều bất cập như: Tình trạng các tổ chức, cá nhân kinh doanh LPG cạnh tranh không lành mạnh bằng cách chiếm giữ, trao đổi, mua bán các loại chai LPG không thuộc quyền sở hữu, gây mất ổn định thị trường, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng và các tổ chức, cá nhân kinh doanh chân chính. Hành vi này trước hết ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng, chất lượng của các bình gas bị chiếm dụng khi đã bị cắt tai mài vỏ là không an toàn, nguy cơ cháy nổ cao. Một số cơ sở kinh doanh LPG sau khi được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh nhưng không đảm bảo duy trì các điều kiện theo quy định, các thủ tục hành chính, con người, cơ sở vật chất, trang thiết bị.

Đặc biệt, các đối tượng san chiết gas trái phép ngày càng sử dụng thủ đoạn tinh vi hơn, nhằm qua mặt lực lượng chức năng như: Tận dụng bãi đổ xe trống trải cách xa khu dân cư, các khu nhà trọ, bãi đất trống... để tiến hành sang chiết gas trực tiếp từ xe bồn chứa LPG vào bình gas loại 12kg một cách nhanh chóng, tiện lợi thu gọn hiện trường hoặc sang chiết gas mini trái phép. Mặt khác, việc sang chiết được thực hiện lén lút, ngoài giờ, thay đổi địa điểm thường xuyên nên rất khó phát hiện, gây khó khăn trong công tác kiểm tra và xử lý.

Thiếu tá Nguyễn Văn Thực - đại diện Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về buôn lậu (C74) Bộ Công an - đánh giá, dù kinh doanh khí hóa lỏng là lĩnh vực đặc thù tiềm ẩn nhiều rủi ro cho xã hội, nhưng việc quản lý vẫn chưa theo cơ chế đặc thù như kinh doanh xăng dầu nên còn bất cập.

Đáng chú ý, tỷ lệ xử lý hình sự còn thấp (chỉ 4%) trên tổng số các vụ việc mà đơn vị này xử lý, chưa nhiều những sự việc lớn, có phạm vi rộng bị xử lý… mà nguyên nhân chính là do các văn bản pháp luật trong lĩnh vực này còn chồng chéo, hơn nữa chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe và đảm bảo phòng ngừa loại tội phạm này.

Do vậy, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này, xem xét tăng mức xử phạt, thậm chí là thu hồi giấy phép vĩnh viễn các cơ sở nhiều lần vi phạm, qua đó làm lành mạnh thị trường.

Đại diện Hiệp hội Gas Việt Nam cũng thừa nhận, nguyên nhân của tình trạng bất ổn này do các quy định quản lý nhà nước về kinh doanh gas còn nhiều vướng mắc. Cùng đó là những thủ đoạn nhằm cạnh tranh quyết liệt của các doanh nghiệp đầu mối tranh giành thị trường cũng dẫn đến nhiều bất ổn và tạo dư luận không tốt.

Chẳng hạn như việc trả lại bình gas cho chủ sở hữu ngay trong các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan kiểm tra xử lý vi phạm, các địa hương còn hiểu khác nhau, dẫn đến xử lý khác nhau nên đã hạn chế hiệu quả, hiệu lực của pháp luật trong hoạt động kinh doanh gas hiện nay.

Phát biểu chỉ đạo, ghi nhận những cố gắng và đóng góp của lực lượng quản lý thị trường cả nước, nhưng Trưởng Ban Chỉ đạo 389 Bộ Công Thương, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng thẳng thắn chỉ ra nhiều khó khăn, tồn tại trong quá trình xử lý.

Để kiểm soát tốt tình hình hiện nay, Thứ trưởng giao nhiệm vụ cho lực lượng Quản lý thị trường toàn quốc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, quán triệt thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Công Thương, của cấp ủy và chính quyền địa phương về công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường nói chung, đặc biệt tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị 13 của Bộ Công Thương;

Hai là, chủ động hơn trong công tác theo dõi diễn biến thị trường LPG, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, giám sát và đặc biệt là công tác tham mưu, đề xuất xử lý các vấn đề nổi cộm, phức tạp trong kinh doanh LPG trên thị trường; Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật để ngăn ngừa vi phạm;

Ba là, tiếp tục rà soát, phát hiện những bất cập trong cơ chế chính sách để kiến nghị với Chính phủ, với Bộ, ngành liên quan, xem xét cho phù hợp với thực tiễn công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, trong đó tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến, phối hợp với các cơ quan liên quan để hoàn thiện Nghị định về kinh doanh khí thay thế Nghị định số 19, trình Thủ tướng Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 67...

Bốn là, tăng cường công tác phối hợp giữa lực lượng quản lý thị trường các tỉnh, với các lực lượng chức năng như công an, thanh tra chuyên ngành và các lực lượng khác; nhằm xử lý nghiêm những hành vi vi phạm; kiên quyết xóa bỏ tình trạng sang chiết gas trái phép, gây mất an toàn, phòng chống cháy nổ, đe dọa đến tính mạng của người sử dụng;

Năm là, nghiêm túc thực hiện Chỉ thị 14 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về xây dựng lực lượng Quản lý thị trường trong sạch, vững mạnh, không tham nhũng, tiêu cực...

Sáu là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, đào tạo, tổ chức cho các cơ sở kinh doanh ký cam kết, đồng thời đẩy mạnh kiểm tra, giám sát sau khi đã ký cam kết...

Nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực khí dầu mỏ hóa lỏng, ông Trịnh Văn Ngọc - Cục trưởng Cục Quản lý thị trường - đề nghị các cơ quan chức năng sớm hoàn thiện Nghị định về kinh doanh khí thay thế Nghị định số 19/2016/NĐ-CP.

Cùng đó, ông Trịnh Văn Ngọc cũng đề xuất việc trình Thủ tướng Chính phủ Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 67/2017/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí dầu mỏ hóa lỏng.

Riêng với lực lượng Quản lý thị trường các tỉnh thành phố, ông Trịnh Văn Ngọc yêu cầu tăng cường quản lý địa bàn, chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, kiểm soát đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh, sang chiết mặt hàng khí dầu mỏ hóa lỏng.