Rượu, bia, thuốc lá được đề xuất tăng thuế từ năm 2027

Sáng 9/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Một trong những nội dung đáng chú ý là lộ trình điều chỉnh thuế đối với mặt hàng rượu, bia, thuốc lá. Dự thảo mới lựa chọn phương án nhẹ hơn so với đề xuất ban đầu, áp dụng từ năm 2027.

Sáng 9/5/2025, Quốc hội nghe trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Ảnh: VPQH

Tại Kỳ họp thứ 8, phương án hai từng được đề xuất với mức tăng thuế triệt để nhằm tác động mạnh đến giá bán, qua đó giảm tiêu dùng các sản phẩm có hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn, cùng với mục tiêu tăng trưởng 8 phần trăm trở lên, Chính phủ đề xuất phương án một với mức thuế thấp hơn và lộ trình giãn dần nhằm bảo đảm sự ổn định của thị trường và hỗ trợ hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng thuận với phương án mà Chính phủ đề xuất, cho rằng đây là bước điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, vừa kiểm soát hành vi tiêu dùng gây hại, vừa không tạo áp lực lớn về giá trong bối cảnh phục hồi kinh tế. Nội dung này được thể hiện tại Điều 8 dự thảo Luật.

Hàng loạt điểm mới đáng chú ý

Ngoài nhóm hàng truyền thống, dự thảo mở rộng diện chịu thuế với một số mặt hàng tiêu dùng mới như điều hòa nhiệt độ và nước giải khát có đường. Cụ thể, điều hòa có công suất từ 18000 đến 90000 BTU được đưa vào diện chịu thuế. Đây là bước đi nhằm thúc đẩy tiêu dùng tiết kiệm năng lượng, phù hợp với chiến lược tăng trưởng xanh. Các thiết bị có công suất nhỏ hơn 18000 BTU và lớn hơn 90000 BTU tiếp tục không chịu thuế nhằm hỗ trợ người tiêu dùng phổ thông và nhóm sử dụng công nghiệp.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: VPQH

Nước giải khát có đường sẽ bắt đầu chịu thuế từ năm 2027 với mức 8 phần trăm, tăng lên 10 phần trăm từ năm 2028. Mục tiêu nhằm góp phần điều chỉnh hành vi tiêu dùng, phòng chống các bệnh không lây nhiễm do thừa đường. Dự thảo cũng mở hướng để Chính phủ tiếp tục nghiên cứu, cân nhắc bổ sung thêm các sản phẩm khác có chứa đường vào danh mục hàng hóa chịu thuế.

Với xe ô tô bán tải, thay vì tăng thuế ngay lên 60 phần trăm như đề xuất trước, dự thảo quy định tăng dần 3 phần trăm mỗi năm bắt đầu từ năm 2027. Quy định này nhằm bảo đảm sự ổn định trong sản xuất kinh doanh và tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh kế hoạch.

Chống đánh thuế hai lần, bảo đảm công bằng trong thực thi

Một điểm mới được đánh giá cao là quy định không áp thuế hai lần đối với hàng hóa xuất khẩu bị trả lại. Theo đó, nếu hàng hóa đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt khi xuất khẩu thì khi bị trả lại và nhập khẩu về Việt Nam sẽ không bị đánh thuế lại. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp, tránh gây thiệt hại không đáng có.

Ngoài ra, dự thảo cũng sửa đổi quy định liên quan đến hàng hóa đưa vào kho ngoại quan để trung chuyển hoặc tái xuất. Theo đó, hàng hóa từ nước ngoài nhập khẩu vào kho ngoại quan sau đó xuất khẩu sang nước khác sẽ không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Quy định này bảo đảm thống nhất với nguyên tắc thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ áp dụng đối với hàng hóa tiêu dùng trong nội địa.

Về thẩm quyền sửa đổi, bổ sung danh mục hàng hóa chịu thuế, dự thảo quy định Chính phủ phải trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và tổng hợp báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Quy định này nhằm bảo đảm tính minh bạch, tăng cường giám sát và không tạo ra các quyết định hành pháp đơn phương trong lĩnh vực thuế.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh các nội dung trong dự thảo đã được rà soát kỹ lưỡng, tiếp thu tối đa ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, điều chỉnh về cả nội dung và kỹ thuật lập pháp để bảo đảm tính khả thi, thống nhất và đồng bộ. Dự thảo lần này thể hiện nỗ lực hoàn thiện chính sách thuế theo hướng vừa điều tiết tiêu dùng hiệu quả, vừa tạo dư địa cho tăng trưởng kinh tế trong trung và dài hạn.

Ngày sau khi Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Quốc hội đã tiến hành Thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).