Triển vọng thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư Việt Nam - Australia

Hai nước Việt Nam - Australia thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1973. Sau hơn nửa thế kỷ, hai nước đã đạt được sự hợp tác ngày càng toàn diện, sâu sắc; quan hệ hợp tác trên nhiều lĩnh vực quan trọng đã và đang phát triển tốt đẹp. Đặc biệt, từ năm 2018 trở lại đây khi hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược, quan hệ hợp tác đã chuyển sang một giai đoạn mới toàn diện và thực chất hơn, đạt một số thành tựu nổi bật.

Trong những năm gần đây, quy mô thương mại song phương Australia - Việt Nam tiếp tục gia tăng mạnh mẽ nhờ khai thác một số hiệp định thương mại đa phương. Năm 2022, thương mại song phương 2 nước đạt 15,7 tỷ USD, tăng 26,9% so với năm 2021. Năm 2023, theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa 2 chiều đạt gần 14 tỷ USD, giảm 12% so với năm 2022. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đến Australia đạt 5,2 tỷ USD, giảm 5,3% so với cùng kỳ năm 2022. Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Australia đạt 8,5 tỷ USD, giảm 15,7% so với cùng kỳ năm 2022. Nhập siêu của Việt Nam từ Australia có giá trị 3,3 tỷ USD, giảm 28,1% so với cùng kỳ năm 2022.

Đại diện Vụ Thị trường châu Á - châu Phi(Bộ Công Thương) cho biết, với những số liệu trên, năm 2023 Australia là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Việt Nam (đứng thứ 13 về xuất khẩu và đứng thứ 9 về nhập khẩu). Ở chiều ngược lại, Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Australia (đứng thứ 10 về xuất khẩu sang Australia và đứng thứ 10 về nhập khẩu từ Australia).

Đặc biệt, hiện nay Australia là thị trường cung cấp nguyên liệu đầu vào quan trọng cho một số ngành ngành công nghiệp và năng lượng của Việt Nam như than đá (chiếm 45,77% tổng kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này từ thế giới), quặng và các loại khoáng sản (chiếm 44,78%) năm 2023.

Về đầu tư, tính đến hết tháng 1/2024, Australia cũng là nhà đầu tư FDI lớn thứ 20 tại Việt Nam với 630 dự án, tổng vốn FDI trị giá hơn 2 tỷ USD.

Ông Nguyễn Phú Hòa - Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Australianhận định, thương mại song phương Việt Nam và Australia trong tháng 1/2024 có sự phục hồi và tăng trưởng rất tích cực. Tổng kim ngạch thương mại hàng hoá giữa Việt Nam và Australia trong tháng 1/2024 đạt 1,25 tỷ USD, tăng 43,4% so với cùng kỳ 2023.

Các sản phẩm hàng hoá Việt Nam xuất sang Australia tương đối đa dạng, trong đó tỷ trọng lớn nhất là các sản phẩm điện thoại và linh kiện, máy móc, linh kiện điện tử, máy vi tính, dầu thô, dệt may, giày dép, thuỷ hải sản… Ở chiều ngược lại, Việt Nam nhập khẩu chủ yếu từ Australia các sản phẩm than đá, quặng sắt, bông, lúa mì, kim loại, rau quả…

Đặc biệt, trong tháng 1/2024 nhiều mặt hàng là thế mạnh của Việt Nam dù kim ngạch xuất sang Australia còn khiêm tốn song đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ như: Cà phê (+483,3%), sắt thép các loại (+386,7%), giấy và các sản phẩm từ giấy (+165,9%), gạo (+84,9%)…

Có thể nói, đạt được những kết quả trên là nhờ Chính phủ hai nước đều quan tâm, coi kinh tế - thương mại là một trong ba trụ cột, và là trụ cột số 1 trong Chương trình hành động đối tác chiến lược giai đoạn 2020 - 2023. Theo đó, trên nền tảng ba hiệp định mậu dịch tự do đa phương mà hai nước đều là thành viên (AANZFTA, CPTPP và RCEP), lần đầu tiên hai bên thống nhất và công bố Kế hoạch triển khai Chiến lược tăng cường hợp tác kinh tế (EEES) do Thủ tướng hai nước công bố hồi tháng 11/2021 với các biện pháp cụ thể, có thời hạn rõ ràng đến năm 2025. Các biện pháp này được gọi là những sáng kiến then chốt, vừa có cơ sở thực tiễn, vừa có nguồn lực thực hiện và sẽ được rà soát thường xuyên.

Ngoài ra, có thể khẳng định các cơ quan đại diện Việt Nam tại Australia đã đóng vai trò hỗ trợ hiệu quả cho các hoạt động giao lưu kinh tế - thương mại giữa hai nước.

Trên cơ sở những kết quả hợp tác thương mại mà hai nước đạt được trong thời gian qua, chúng ta có cơ sở để lạc quan về triển vọng hợp tác kinh tế - thương mại. Hai nền kinh tế có sự bổ sung cao, trong đó Việt Nam mạnh về đồ điện tử, máy móc, dệt may, giày dép; Australia có nhiều tài nguyên, nhiên liệu chất lượng cao.

“Sản phẩm hàng hoá của Việt Nam phong phú, đa dạng; một số sản phẩm Việt Nam đã tiếp cận được thị trường và khẳng định được thương hiệu, chất lượng (như: Thuỷ sản, hạt tiêu, dệt may, đồ da giầy…). Bên cạnh đó, nhiều mặt hàng đang ghi nhận mức kim ngạch tăng trưởng mạnh những năm gần đây và có tiềm năng lớn để đẩy mạnh xuất khẩu sang Australia trong thời gian tới như bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc (+89%), gạo (+19,1%), clanke và xi măng (+119,7%)...” ông Nguyễn Phú Hòa nhận định.

Năm 2024, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương Việt Nam - Australia, Thương vụ Việt Nam tại Australia khẳng định, sẽ tiếp tục chủ động các công tác nắm bắt cập nhật thông tin thị trường, triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tối đa lợi thế của các Hiệp định thương mại tự do (AANZFTA, CPTPP, RCEP) thúc đẩy xuất khẩu.

Đồng thời, triển khai các giải pháp phối hợp Cục Xúc tiến Thương mại và các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương triển khai các hoạt động hợp tác với đối tác của Australia, đặc biệt Cơ quan Thương mại và Đầu tư Chính phủ Australia (Austrade), tổ chức các chương trình làm việc, trao đổi, qua đó xây dựng các cơ chế hợp tác song phương, góp phần củng cố và thúc đẩy hợp tác thương mại.

Về phía doanh nghiệp, Thương vụ khuyến cáo, cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu trong nước cần nghiên cứu kỹ các thông tin về thị trường, tập trung vào nắm bắt nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng, pháp luật nước sở tại... đối với các sản phẩm doanh nghiệp có ý định xuất khẩu.

Cùng đó, chú trọng hơn nữa về bao bì sản phẩm, đảm bảo chất lượng hàng hóa, nhất là các quy định về thành phần hóa chất, chất bảo quản; quan tâm chú ý về các thủ tục hải quan, đóng gói để đảm bảo tốt nhất thời gian vận chuyển giúp hàng hóa bảo quản tốt.

Riêng đối với lĩnh vực nông nghiệp, Thương vụ khuyến nghị doanh nghiệp cần tăng cường kiểm soát chất lượng vùng trồng, vùng nuôi; hoàn thiện hệ thống đăng ký, đánh giá cấp mã vùng trồng, vùng nuôi, cơ sở đóng gói, sơ chế, chế biến; thúc đẩy chuyển đổi số trong sản xuất, thương mại nông sản. Mặt khác, tăng cường công tác quản lý chất lượng sản phẩm, đầu tư phát triển nâng cao năng lực cho doanh nghiệp trên các khía cạnh công nghệ, nhân sự, nhất là nhân sự chuyên môn về Marketing và thị trường.

Với sự đồng hành của Cơ quan Thương vụ Việt Nam cũng như các cơ quan đại diện khác của Việt Nam tại Australia cùng sự nỗ lực, chủ động của các doanh nghiệp xuất khẩu trong nước tin rằng, năm 2024 quan hệ hợp tác kinh tế - thương mại, địa phương và doanh nghiệp hai nước Việt Nam - Australia sẽ có thêm nhiều đột phá.