Biểu hiện lâm sàng:
Sốt cao đột ngột, liên tục từ 2-7 ngày và có ít nhất 2 trong các dấu hiệu sau thì nghi mắc sốt xuất huyết:
- Biểu hiện xuất huyết có thể như nghiệm pháp dây thắt dương tính, chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu cam.
- Nhức đầu, chán ăn, buồn nôn.
- Da xung huyết, phát ban.
- Đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt.
Xét nghiệm:
- Hematocrit bình thường (không có biểu hiện cô đặc máu).
- Số lượng tiểu cầu bình thường hoặc giảm.
- Số lượng bạch cầu thường giảm.
Các dấu hiệu cảnh báo:
Bao gồm các triệu chứng lâm sàng của sốt xuất huyết, kèm theo các dấu hiệu cảnh báo sau:
- Vật vã, lừ đừ, li bì.
- Đau bụng vùng gan hoặc ấn đau vùng gan.
- Gan to > 2 cm.
- Nôn nhiều.
- Xuất huyết niêm mạc.
- Tiểu ít.
- Xét nghiệm máu:
+ Hematocrit tăng cao.
+ Tiểu cầu giảm nhanh chóng.
Sốt xuất huyết Dengue nặng:
Khi người bệnh có một trong các biểu hiện sau:
- Suy tuần hoàn cấp, thường xảy ra vào ngày thứ 3-7 của bệnh, biểu hiện bởi các triệu chứng như vật vã; bứt rứt hoặc li bì; lạnh đầu chi, da lạnh ẩm; mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt (hiệu số huyết áp tối đa và tối thiểu ≤ 20 mmHg) hoặc tụt huyết áp hoặc không đo được huyết áp; tiểu ít.
- Chảy máu cam nặng (cần nhét gạc vách mũi), rong kinh nặng, xuất huyết trong cơ và phần mềm, xuất huyết đường tiêu hóa và nội tạng, đông máu nội mạch nặng.
- Xuất huyết nặng cũng có thể xảy ra ở người bệnh dùng các thuốc kháng viêm như acetylsalicylic acid (aspirin), ibuprofen hoặc dùng corticoid, tiền sử loét dạ dày, tá tràng, viêm gan mạn.
Suy tạng nặng:
- Suy gan cấp: (AST, ALT ≥ 1000 U/L), prothrombin < 75%, Albumin < 35 g/l
- Suy thận cấp: thiểu niệu, vô niêu; Ure, Creatinine máu tăng, K+ máu tăng
- Rối loạn tri giác (Sốt xuất huyết thể não).
- Viêm cơ tim, suy tim, hoặc suy chức năng các cơ quan khác.
Điều trị bệnh sốt xuất huyết tại nhà
Nguyên tắc điều trị khi bệnh nhân chưa đến bệnh viện:
- Bổ xung dịch sớm, đủ bằng đường uống, uống đủ và đúng: oresol; cháo/súp; hoặc nước cháo loãng với muối; nước trái cây (nước dừa, cam, chanh, …).
- Nếu sốt cao ≥ 38,50C, cho thuốc hạ nhiệt, nới lỏng quần áo, lau mát bằng nước ấm. Paracetamol đơn chất, liều dùng từ 10 - 15 mg/kg cân nặng/lần, cách nhau mỗi 4-6 giờ. Tổng liều paracetamol không quá 60mg/kg cân nặng/24h.
- Không dùng nhóm salicylate (aspirin) và analgin, ibuprofen để điều trị vì có thể gây xuất huyết, toan máu.
Khi nào cần khám và theo dõi bệnh nhân tại cơ sở y tế?
- Tất cả mọi bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế gần nhất (nếu có thể) để xác định chẩn đoán và hướng dẫn điều trị ngoại trú.
- Khi bệnh nhân có dấu hiệu cảnh báo như trên, hoặc người cao tuổi, người có các bệnh nền: đái tháo đường, đặt stend mạch vành, suy thận, tăng huyết áp…
Phòng bệnh
- Tránh muỗi đốt: ngủ màn, mặc quần áo dài, đi tất…
- Ngăn chặn vec tơ truyền bệnh: phun thuốc chống muỗi, hạn chế muỗi sinh sản, phát triển: các vật dụng chứa nước trong nhà cần được đậy kín, tránh để muỗi đẻ trứng sinh bọ gậy, loại bỏ các đồ vật chứa nước đọng, phát quang bụi cây ở xung quanh nhà; khơi thông cống rãnh.
Khi nào không để muỗi đốt, khi đó không mắc sốt xuất huyết!
