Thực thi hiệu quả EVFTA, tạo xung lực mới trong hợp tác kinh tế Việt Nam - Italia

Chú trọng thực thi EVFTA

Việt Nam và Italia chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 23/3/1973. Cột mốc mới trong quan hệ Việt Nam - Italia được đánh dấu vào tháng 1/2013 khi hai nước ký Tuyên bố chung thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược nhân chuyến thăm Italia cấp Nhà nước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Năm 2023 vừa qua hai nước kỷ niệm 50 năm Thiết lập quan hệ ngoại giao (1973 - 2023) và 10 năm Đối tác chiến lược (2013 - 2023).

Italia là một trong những nước Tây Âu đầu tiên tích cực ủng hộ việc tăng cường hợp tác giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu trên các diễn đàn quốc tế lớn cũng như việc bình thường hoá quan hệ giữa Việt Nam và các tổ chức tài chính, thương mại, tiền tệ quốc tế đầu những năm 90. Trong các cuộc tiếp xúc, Lãnh đạo cấp cao Italia đã khẳng định quyết tâm thúc đẩy quan hệ hợp tác nhiều mặt với Việt Nam, coi Việt Nam là nước ưu tiên phát triển quan hệ ở khu vực Đông Nam Á.

Theo báo cáo của Thương vụ Việt Nam tại Italia, Italia hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong Liên minh châu Âu. Chiều ngược lại, Việt Nam cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Italia trong khối ASEAN với kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng tích cực. Đáng chú ý, kể từ khi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) chính thức có hiệu lực đã tạo ra bước ngoặt to lớn và quan trọng thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam - EU nói chung và Việt Nam - Italia nói riêng.

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, giai đoạn 2017 - 2023, trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Italia ghi nhận tăng trưởng tích cực; đặc biệt là tốc độ xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Italia đạt bình quân 9%/năm, thặng dư thương mại của Việt Nam với Italia liên tục tăng trong thời gian qua.

Trong 5 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Italia đạt 2,85 tỷ USD, tăng 9,2% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó, xuất khẩu sang Italia đạt 2,14 tỷ USD, tăng 10,3%; nhập khẩu từ Italia đạt 0,71 tỷ USD, tăng 6,0%. Thặng dư thương mại với Italia đạt 1,43 tỷ USD, cao hơn mức 1,27 tỷ USD của cùng kỳ năm 2023. Hai nước đang phấn đấu sớm đưa kim ngạch hai chiều lên 7 tỷ USD.

Về hợp tác đầu tư, số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cũng cho thấy, tính đến tháng 5/2024, Italia hiện đứng thứ 33 trong số 146 nước và vùng lãnh thổ đầu tư tại Việt Nam với 153 dự án có tổng số vốn hơn 536 triệu USD.

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực, song trong buổi làm việc giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Đại sứ Cộng hòa Italia tại Việt Nam Marcro della Seta diễn ra vào tháng 3/2024 vừa qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, đây là con số còn khiêm tốn đối với tiềm năng của hai nước. Hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa các lĩnh vực hợp tác thế mạnh, đặc biệt cần triển khai thực thi Hiệp định EVFTA bằng những chương trình hành động cụ thể, để tạo ra những xung lực mới trong hợp tác kinh tế thương mại hai nước.

Bổ sung thêm thông tin, Tham tán Thương mại Thương vụ Việt Nam tại Italia Dương Phương Thảo phân tích, Italia với hơn 4 triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ và xuất khẩu đóng góp gần 40% GDP quốc gia. Vì vậy, Italia quan tâm tới vấn đề quốc tế hóa và cạnh tranh bình đẳng.

“Ngày càng có nhiều doanh nghiệp Italia tìm đến Việt Nam để cung ứng hàng hóa cũng như đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất. Nhiều thương hiệu nổi tiếng của Italia đầu tư thành công tại Việt Nam như: ENI, Fincantieri, Piaggio, Bonfiglioli, Datalogic, Ariston... và họ đang có ý định mở rộng đầu tư hơn nữa” - Tham tán Dương Phương Thảo thông tin và khuyến cáo, doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu để tiếp cận công nghệ, máy móc thiết bị, hàng hóa phục vụ sản xuất của Italia.

Chú trọng công tác thông tin thị trường, tháo gỡ rào cản thương mại

Việt Nam và Italia có những điểm tương đồng về cơ cấu kinh tế khi có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, nền kinh tế hai nước cũng có sự bổ trợ lẫn nhau về ngành hàng cũng như sản phẩm.

Hiện nay, những mặt hàng Việt Nam đang có lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu sang Italia là: Cà phê, hạt tiêu, hạt điều bóc vỏ, điện thoại và linh kiện, giày dép... Đặc biệt, Việt Nam và Italia hợp tác rất chặt chẽ trong lĩnh vực dệt may, da giày, năng lượng... Hai bên đã thành lập Trung tâm công nghệ dệt Việt - Italia, Trung tâm công nghệ giày Việt - Italia, Trung tâm đào tạo công nghệ khai thác đá Việt - Italia. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đẩy mạnh hợp tác với Italia trong lĩnh vực sản xuất tơ lụa, dệt may, sản xuất thời trang, phụ kiện may mặc, đóng góp thiết thực, hiệu quả vào phát triển các ngành công nghiệp của hai bên.

Góp phần vào những kết quả trong hợp tác song phương hai nước, thời gian qua, ngoài việc đẩy mạnh thông tin cho các doanh nghiệp, Thương vụ Việt Nam tại Italia đã xuất bản Bản tin Newsletter điện tử hàng tháng và phối hợp với Phòng Thương mại Torino dịch sang tiếng Italia. Bản tin Newsletter đề cập đến hoạt động thương mại, đầu tư, cung cấp thông tin hữu ích cho doanh nghiệp về quy định trong EVFTA, ngành hàng cụ thể và cơ hội hợp tác giao thương giữa doanh nghiệp.

Cùng với đó, Thương vụ Việt Nam tại Italia cũng triển khai nghiên cứu theo từng mảng thị trường lĩnh vực ngành hàng, xuất bản sách nghiên cứu về thị trường Italia, Cyprus, Malta, Sanmarino và Vatican để giới thiệu với cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Nhờ có sự hợp tác chặt chẽ giữa hai bên Thương vụ, các doanh nghiệp đã có cơ hội tham gia nhiều hội nghị, diễn đàn, hội chợ, đẩy mạnh tiếp xúc doanh nghiệp, thăm nhà máy sản xuất, văn phòng làm việc của các công ty, từ đó tăng cường cơ hội tiếp xúc, giao thương giữa hai nước.

Không những vậy, trong 6 tháng đầu năm 2024, Thương vụ Việt Nam tại nước này đã kết nối, phối hợp tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, xúc tiến xuất khẩu như: Diễn đàn Hợp tác Việt Nam - Malta vào tháng 2/2024, Sự kiện TOASEAN Business Days 2024 vào tháng 3/2024; hoạt động "Cầu nối Việt Nam - Sicilia" nhằm thúc đẩy hợp tác với miền Nam Italy vào tháng 4/2024; Gian hàng nội thất Việt Nam tại Tuần lễ Thiết kế Milan từ 16-21/4/2024; Hội chợ nông sản Macfrut 2024 tại Rimini tháng 5/2024...

Tuy nhiên, theo Thương vụ, tiềm năng thị trường Italia còn nhiều, song có nhiều nguyên nhân khiến doanh nghiệp Việt Nam vẫn khó tiếp cận. Trong bối cảnh thị trường nhiều cạnh tranh, Thương vụ khuyến nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu nên đa dạng hóa sản phẩm, ngoài trái cây tươi, có thể đẩy mạnh sản xuất quảng bá trái cây sấy dẻo, sấy khô, nước quả chiết xuất hoặc bột quả.