“Điểm mặt” các chiêu thức lừa đảo
Thông tin tại Hội thảo “Bảo vệ tài khoản ngân hàng trước nguy cơ lừa đảo trực tuyến gia tăng” do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Báo Tuổi trẻ tổ chức ngày 19/9, Thượng tá Cao Việt Hùng - Phó trưởng phòng 4, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công An) cho biết, cùng với sự phát triển của công nghệ, ngày càng có nhiều kẻ gian lợi dụng lòng tin của người dân để chiếm đoạt tài sản bằng nhiều thủ đoạn tinh vi. Thượng tá Hùng cũng “điểm mặt” 4 thủ đoạn lừa đảo qua mạng phổ biến hiện nay.
Thứ nhất, kẻ lừa đảo giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, cơ quan thuế, bảo hiểm xã hội… để yêu cầu người bị hại cài đặt các ứng dụng (app) giả mạo trên điện thoại. Sau đó, tội phạm âm thầm kiểm soát điện thoại, thực hiện giao dịch chuyển tiền để chiếm đoạt.
Thứ hai, tội phạm sẽ tuyển cộng tác viên bán hàng online, người mẫu nhí, làm nhiệm vụ đơn hàng, kêu gọi đầu tư chứng khoán... Sau khi người bị hại chuyển tiền, các đối tượng chiếm đoạt, thông qua tiền ảo chuyển ra nước ngoài.
Thứ ba, tội phạm lập website, giả mạo nhân viên các ngân hàng, công ty tài chính đăng bài quảng cáo cho vay thủ tục nhanh, gọn… nhưng yêu cầu nộp các loại phí để chiếm đoạt tài sản.
Thứ tư, tội phạm dùng các thủ đoạn mới như dùng công nghệ Al (Deepfake) để giả mạo luôn khuôn mặt, giọng nói (Deep voice) rồi liên hệ người thân, bạn bè nhờ chuyển tiền. Ngoài ra, các đối tượng sẽ giả mạo dịch vụ lấy lại tiền đã bị lừa đảo hay lập doanh nghiệp "ma", mở tài khoản ngân hàng để nhận tiền đầu tư chứng khoán, Forex… sau đó chiếm đoạt.
 |
| Hội thảo “Bảo vệ tài khoản ngân hàng trước nguy cơ lừa đảo trực tuyến gia tăng”. Ảnh Đỗ Doãn |
Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) cũng nhìn nhận thời gian qua lừa đảo trực tuyến bùng phát mạnh, gây tổn hại lớn cho người dân, doanh nghiệp và là thách thức rất lớn đối với các cơ quan quản lý và ngành ngân hàng.
Tình trạng này làm suy giảm niềm tin của khách hàng, đồng thời gây tổn hại danh tiếng cho ngân hàng và điều này khiến các ngân hàng tốn rất nhiều chi phí cho hoạt động phòng chống các thủ đoạn của kẻ gian.
“Lừa đảo trực tuyến là vấn nạn toàn cầu, chứ không riêng khu vực hay quốc gia nào. Tội phạm mạng ngày càng tinh vi, chuyên nghiệp, thậm chí có cả những nhóm tội phạm thành lập công ty hoạt động theo mạng lưới đa quốc gia, nhằm mục đích lừa đảo xuyên biên giới. Điều này đặt ra các cơ quan chức năng cũng như các tổ chức tài chính phải vận dụng các công nghệ để chống lại các tội phạm lừa đảo” - ông Dũng nói.
Áp dụng “3 không” để không mất tiền oan
Từ thực tế ngân hàng, ông Từ Tiến Phát, Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) cho rằng, tội phạm trên không gian mạng tồn tại nhiều năm và liên tục biến hóa. Tần suất và quy mô liên tục tăng, thủ đoạn ngày càng phức tạp tinh vi hơn.
 |
| Thực hiện “3 không” để không bị lừa đảo, mất tiền trong tài khoản ngân hàng |
Ông Phát nêu dẫn chứng, Mỹ mỗi năm tổn thất hàng chục tỷ USD từ lừa đảo trực tuyến, còn Singapore từ đầu năm 2023 đến nay mất khoảng 70 triệu SGD. Thông tin mà ACB thu thập được thì trong một quý có khoảng 1,2 triệu trường hợp bị lừa, 23% trong đó liên quan đến tài khoản ngân hàng và thẻ ngân hàng.
Ông Phát cho rằng, nếu khách hàng áp dụng đúng “3 không”, thì sẽ hạn chế tối đa việc bị lừa đảo, mất tiền trên không gian mạng. Thứ nhất, cứ gặp link gửi đến là không click vào. Thứ hai, không tải app nếu không có trên kho ứng dụng của Google Play hay App Store. Thứ ba, những gì liên quan đến tư vấn tài chính qua điện thoại, mạng xã hội thì không nghe theo vì đa phần là lừa đảo, quấy rối.
Bên cạnh đó, Tổng giám đốc ACB cũng đưa ra các khuyến nghị để phòng tránh lừa đảo, cụ thể: Những thông báo, cảnh báo lừa đảo qua các kênh chính thống như báo chí, thông tin từ ngân hàng, khách hàng nên đọc, tìm hiểu để phòng tránh. Ngoài ra, khách hàng chậm lại vài giây để đọc những thông tin gửi về điện thoại, ví dụ mã OTP để đọc kỹ nội dung.
Để bảo vệ tài khoản của khách hàng, ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước đối với hoạt động ngân hàng, ông Lê Anh Dũng cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý. Cụ thể, cơ quan này sẽ sửa quyết định 630/QĐ-NHNN về kế hoạch áp dụng các giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng. Theo đó, tới đây sẽ quy định hạn mức giao dịch phải xác thực bằng sinh trắc học để xác định người mở tài khoản và người thực hiện giao dịch đó phải là một.
“Theo thống kê, 90% các khoản chuyển tiền liên ngân hàng là dưới 10 triệu, chỉ 10% là chuyển trên 10 triệu đồng. Do vậy, tới đây sẽ có quy định hạn mức buộc phải xác thực sinh trắc học (bằng vân tay, khuôn mặt) khi chuyển tiền liên ngân hàng, có thể là mức 10 triệu đồng. Qua đó, cũng sẽ vô hiệu hóa luôn nạn mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng đã tồn tại suốt thời gian qua” - ông Dũng nhấn mạnh.
