Thời cơ bùng nổ các thị trường điện ở châu Âu

EU buộc các quốc gia thành viên phải tách lưới điện khỏi các trạm phát điện và tư nhân hóa các trạm phát điện để thành lập các công ty mới, các công ty này sẽ cạnh tranh với nhau để cung cấp điện cho một công ty mới sở hữu lưới điện. Khi đó, công ty này sẽ cho một loạt các công ty khác thuê dây cáp của mình để mua bán buôn điện và cạnh tranh với nhau để kinh doanh bán lẻ cho các hộ gia đình và các công ty. Cạnh tranh giữa các nhà sản xuất sẽ giảm thiểu giá bán buôn, trong khi cạnh tranh giữa các nhà bán lẻ sẽ đảm bảo rằng người tiêu dùng cuối cùng được hưởng lợi từ giá thấp và dịch vụ chất lượng cao.

Thị trường mô phỏng phải đối mặt với những yêu cầu trái ngược nhau: đảm bảo lượng điện tối thiểu trong lưới điện tại mọi thời điểm và chuyển đầu tư vào năng lượng xanh. Giải pháp được đề xuất bởi những người theo chủ nghĩa cơ bản về thị trường gồm có hai mặt: tạo ra một thị trường khác cho phép phát thải khí nhà kính và đưa ra định giá chi phí cận biên, nghĩa là giá bán buôn của mỗi kilowatt phải bằng giá của kilowatt đắt nhất. Thị trường giấy phép phát thải nhằm thúc đẩy các nhà sản xuất điện chuyển sang sử dụng nhiên liệu ít ô nhiễm hơn. Không giống như thuế cố định, chi phí thải ra một tấn carbon dioxide sẽ do thị trường quyết định. Về lý thuyết, ngành công nghiệp càng phụ thuộc vào các nhiên liệu khủng khiếp như than non, thì nhu cầu về giấy phép phát thải do EU cấp càng lớn. Điều này sẽ làm tăng giá của chúng, tăng cường động cơ chuyển sang khí đốt tự nhiên và cuối cùng là năng lượng tái tạo.

Định giá theo chi phí cận biên nhằm đảm bảo mức cung cấp điện tối thiểu, bằng cách ngăn các nhà sản xuất chi phí thấp cắt giảm các công ty điện có chi phí cao hơn. Giá cả sẽ mang lại cho các nhà sản xuất chi phí thấp đủ lợi nhuận và lý do để đầu tư vào các nguồn năng lượng rẻ hơn, ít ô nhiễm hơn. Ví dụ một nhà máy thủy điện và một nhà máy đốt than non. Chi phí cố định để xây dựng nhà máy thủy điện là lớn nhưng chi phí cận biên bằng 0: một khi nước quay tuabin, kilowatt tiếp theo mà trạm tạo ra sẽ không tốn kém gì.

Ngược lại, nhà máy điện đốt than non rẻ hơn nhiều để xây dựng, nhưng chi phí biên là dương, phản ánh số lượng cố định của than non đắt tiền trên mỗi kilowatt được sản xuất. Bằng cách ấn định giá của mỗi kilowatt được sản xuất bằng thủy điện không thấp hơn chi phí cận biên của việc sản xuất một kilowatt sử dụng than non, EU muốn thưởng cho công ty thủy điện một khoản lợi nhuận béo bở mà các nhà quản lý hy vọng sẽ được đầu tư vào năng lượng tái tạo bổ sung.. Trong khi đó, nhà máy điện chạy bằng nhiên liệu than non sẽ không có lợi nhuận (vì giá chỉ tương đương với chi phí biên của nó) và một hóa đơn ngày càng tăng cho các giấy phép mà nó cần phải mua để gây ô nhiễm.

Nhưng thực tế khác với lý thuyết. Khi đại dịch tàn phá các chuỗi cung ứng toàn cầu, giá khí đốt tự nhiên đã tăng, trước khi tăng gấp ba lần từ cuộc chiến Ukraine. Đột nhiên, nhiên liệu gây ô nhiễm nhất (than non) không phải là đắt nhất, thúc đẩy đầu tư dài hạn hơn vào nhiên liệu hóa thạch và cơ sở hạ tầng cho khí đốt tự nhiên hóa lỏng. Định giá theo chi phí cận biên đã giúp các công ty điện lực thu được khoản tiền thuê khổng lồ từ những người tiêu dùng bán lẻ, những người nhận ra rằng họ đang phải trả nhiều hơn giá điện trung bình. Việc tăng giá khí đốt tự nhiên đã cho thấy những thất bại đặc biệt xảy ra khi một thị trường mô phỏng bị ghép vào một công ty độc quyền tự nhiên. Các nhà sản xuất có thể thông đồng với nhau trong việc ấn định giá bán buôn dễ dàng như thế nào.

Làm thế nào những khoản lợi nhuận không đáng có của họ, đặc biệt là từ năng lượng tái tạo, đã khiến người dân chống lại quá trình chuyển đổi xanh. Chế độ thị trường mô phỏng đã cản trở hoạt động mua sắm chung để giảm bớt chi phí năng lượng của các nước nghèo hơn như thế nào. Đã đến lúc châu Âu cần các mạng lưới năng lượng công cộng, trong đó giá điện thể hiện chi phí trung bình cộng với một mức chênh lệch nhỏ. Cần một loại thuế carbon, mà số tiền thu được phải bồi thường cho những công dân nghèo hơn. Và cuối cùng, cần các mạng lưới năng lượng tái tạo hiện có (năng lượng mặt trời, gió và pin) thuộc sở hữu đô thị để biến cộng đồng thành chủ sở hữu, người quản lý và người thụ hưởng nguồn điện mà họ cần.