Thị trường sản phẩm Halal Indonesia: Thách thức nào đang chờ doanh nghiệp Việt?

Tại Hội thảo trực tuyến “Thúc đẩy xuất khẩu hàng nông sản, thực phẩm chế biến và hàng tiêu chuẩn Halal sang thị trường Indonesia” do Cục Xúc tiến thương mạiphối hợp với Thương vụ Việt Nam tại Indonesia tổ chức chiều 3/11, ông Phạm Thế Cường- Tham tán thương mại Việt Nam tại Indonesia cho hay: Indonesia là nền kinh tế lớn trong khu vực Đông Nam Á, tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định và cao, năm 2022 đạt 5,31%.

Indonesia cũng là quốc gia đông dân thứ 4 thế giới, 60% số dân trong độ tuổi lao động, nhu cầu tiêu dùng lớn là thị trường xuất khẩu hàng hoá tiềm năng của doanh nghiệp Việt Nam. Theo thống kê, 9 tháng năm 2023, tổng kim ngạch thương mại Việt Nam – Indonesia đạt 10,18 tỷ USD tuy thấp hơn so với cùng kỳ năm trước nhưng là vẫn là tín hiệu tốt trong bối cảnh thị trường 2 nước đều gặp khó khăn.

Ông Phạm Thế Cường cũng nhấn mạnh: Việt Nam còn nhiều tiềm năng xuất khẩu hàng hoá sang Indonesia. Bởi lẽ, so với Mỹ, EU, Nhật Bản… thị trường Indonesia dễ tính hơn. Do cùng nằm trong khu vực Đông Nam Á văn hoá gần gũi nên hàng hoá Việt Nam dễ được chấp nhận hơn tại thị trường này. Khoảng cách địa lý gần giúp giảm chi phí vận chuyển, tăng sức cạnh tranh cho hàng hoá Việt.

Mặt khác, hai nước cùng thuộc hiệp hội các quốc gia ASEAN được hưởng ưu đãi thuế quan nội khối và các hiệp định thương mại tự do với các nước nên có nhiều cơ hội mở rộng hoạt động giao thương.

Hàng Việt Nam ngày một được ưa chuộng tại Indonesia, đặc biệt có lợi thế so sánh với nhóm hàng nông, thuỷ sản trên thị trường này.

Về thị trường Halal của Indonesia, đại diện Thương vụ Việt Nam ở nước sở tại cũng khẳng định: Còn nhiều tiềm năng cho doanh nghiệp Việt Nam khai thác, khi trên 87% dân số của đất nước này theo đạo hồi. Tuy nhiên điểm khó ở đây là doanh nghiệp trong nước chưa hiểu cặn kẽ và chưa mạnh dạn đầu tư để đạt chứng nhận Halal.

Tại Hội nghị, ông Lê Châu Hải Vũ- Giám đốc Công ty CP Consultech cũng nhận định: Việt Nam có nhiều thuận lợi khi thâm nhập thị trường Halal Indonesia khi đã xuất khẩu nông sản sơ chế và sau chế biến, thuỷ sản, gia vị sang nước sở tại; có mối quan hệ tốt đẹp với các quốc gia hồi giáo. Việt Nam hiện cũng đã có cộng đồng hồi giáo tập trung ở An Giang, TP. Hồ Chí Minh, Ninh Thuận và Bình Thuận.

Đặc biệt, Chính phủ đã quan tâm và có chính sách thiết thực phát triển ngành công nghiệp Halal.

Dù vậy, hiện Việt Nam mới chỉ có khoảng 20 mặt hàng xuất khẩu sang thị trường Halal- một con số rất khiêm tốn so với nhu cầu thị trường; có đến 40% địa phương của Việt Nam chưa có sản phẩm xuất khẩt khẩu sang thị trường này. Do vậy, dư địa còn rất lớn và tiềm năng.

Nói về tầm quan trọng của chứng nhận Halal tại Indonesia, ông Lê Châu Hải Vũ cho hay: Đó được coi như giấy thông hành vào thị trường này. Khi không có chứng nhận Halal dù tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại, bán hàng trực tiếp thì nhà nhập khẩu cũng không thể bán hàng vào siêu thị, bán lẻ hay nhập khẩu nguyên liệu thô từ Việt Nam.

Thách thức của doanh nghiệp Việt Nam khi tiếp cận thị trường Halal Indonesia được ông “điểm tên”: Doanh nghiệp chưa hiểu văn hoá tiêu dùng của đất nước hồi giáo nên này sinh tâm lý e ngại; chưa chủ động làm theo yêu cầu của khách hàng; gặp nhiều khó khăn trong chứng nhận bởi có nhiều loại chứng nhận riêng biệt, tốn chi phí; thiếu nguồn nhân sự (nhân viên theo đạo hồi làm quản lý quy trình sản xuất Halal) và thiếu nguyên liệu Halal; chưa hiểu rõ về các tiêu chuẩn và quy trình chứng nhận Halal.

Với những thách thức trên, để doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập thành công thị trường Halal Indonesia, đại diện Consultech lưu ý: Doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu, xây dựng hệ thống và đăng ký chứng nhận Halal cho thị trường phù hợp định hướng phát triển của doanh nghiệp; xây dựng sản phẩm đạt các tiêu chuẩn Halal cho thị trường đích; quảng bá hình ảnh thương hiệu sản phẩm, tăng cường kết nối giao thương.

Ông phạm Thế Cường cũng khuyến nghị: Doanh nghiệp nên chủ động xin chứng nhận Halal Indonesia, chứng nhận tiêu chuẩn quốc gia SNI; tham gia thị trường thương mại điện tử Indonesia; tận dụng kênh Việt kiều và doanh nghiệp Việt Nam tại Indonesia.

Trường hợp cơ quan chức năng nước sở tại khởi xướng các biện pháp phòng vệ thương mại có liên quan đến sản phẩm, doanh nghiệp chủ động liên hệ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan hữu quan Việt Nam để có giải pháp ứng phó hữu hiệu.

Ông cũng đồng thời lưu ý doanh nghiệp tỉnh táo trước các hiện trạng lừa đảo, tranh chấp thương mại. Trong đó, doanh nghiệp cần cảnh giác khi thấy đối tác đàm phán giá cả, hợp đồng một cách nhanh chóng, ít mặc cả, chấp nhận giá cao; không cung cấp hoặc cung cấp giấy tờ pháp lý doanh nghiệp dưới nhiều pháp nhân khác nhau.

Không chuyển tiền đặt cọc vào tài khoản cá nhân; điều khoản hợp đồng cần chẽ, đặc biệt phải có điều khoản xử lý tranh chấp, khiếu nại.

Dù có nhiều thách thức, tuy nhiên với kinh nghiệm nhiều năm kinh doanh tại thị trường Indonesia, ông Thái Thanh Long- CEO RT.Indonesia Teknologi Baru, Chủ tịch Hội doanh nhân Việt Nam tại Indonesia nhấn mạnh, sản phẩm Việt Nam ngày một được ưa chuộng tại đất nước này, hệ thống giao thông phát triển hơn nên thuận lợi cho vận chuyển hàng hoá.

Indonesia là đất nước vạn đảo, bước đầu thâm nhập vào thị trường này doanh nghiệp nên tập trung vào thành phố Jakata và một số tỉnh xung quanh, do đây là nơi tập trung phần lớn dân số, nhu cầu tiêu dùng cao.