Tăng cường các giải pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hoá chất

Diễn tập ứng phó sự cố hóa chất - hoạt động quan trọng

Theo Cục Hoá chất (Bộ Công Thương), hiện nay, hệ thống văn bản pháp luật về quản lý hóa chất của nước ta đã được ban hành tương đối đầy đủ với Luật Hóa chất và các quy định pháp luật liên quan đã tạo hành lang pháp lý doanh nghiệp hoạt động liên quan đến hóa chất phải tự chịu trách nhiệm thực thi. Trong đó, Luật Hóa chất đã quy định hoạt động hóa chất là một trong những hoạt động có điều kiện và phải đảm bảo đảm đáp ứng được các yêu cầu về an toàn cho con người và đảm bảo về môi trường.

Cụ thể, theo điều 37, Luật Hóa chất quy định: Hàng năm các cơ sở hóa chất phải xây dựng lực lượng ứng phó tại chỗ và phải thường xuyên huấn luyện và thực hành diễn tập các phương án ứng phó sự cố hóa chất. Việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm đồng thời kiểm tra năng lực phối hợp hành động giữa các cơ quan, đơn vị có chức năng với các công ty, nhà máy, doanh nghiệp trong công tác ứng phó với sự cố hóa chất diễn ra trên địa phương nơi mình sinh sống.

Bên cạnh đó, chủ thể lưu trữ, sử dụng hóa chất phải xây dựng kế hoạch phòng ngừa cụ thể cho doanh nghiệp. Theo đó hàng năm doanh nghiệp căn cứ vào kế hoạch đó để tổ chức diễn tập, xây dựng tình huống giả định theo kế hoạch, thực hiện diễn tập để người lao động thực hành những diễn biến có thể xảy ra trong quá trình sản xuất.

Về phía các đơn vị lưu trữ và sử dụng hóa chất, nhiều doanh nghiệp đã có ý thức trang bị đầy đủ kiến thức và nắm rõ tính chất nguy hiểm, phương pháp bảo quản, bảo đảm an toàn hóa chất và giảm thiểu rủi ro. Tại nhiều cơ sở sản xuất, tính chuyên nghiệp đã được đề cao trong mọi khâu giám sát chặt chẽ mọi hóa chất nguy hiểm; Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người lao động, bố trí đầy đủ trang thiết bị bảo hộ, lắp đặt các hệ thống xử lý, vận hành đúng chế độ, bảo đảm các quy định về nước thải, khí thải, chất thải rắn…

Tuy nhiên Cục Hoá chất chỉ ra, thời gian qua vẫn còn tình trạng doanh nghiệp chủ quan, lơ là, thụ động chỉ chú trọng quan tâm thật sự sau khi sự cố xảy ra. Một số cơ sở dù có quan tâm nhưng thực hiện mang tính đối phó chưa đầy đủ. Vi phạm phổ biến là chưa thực hiện việc xây dựng biện pháp, kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố; chưa tổ chức huấn luyện an toàn hóa chất; chưa xây dựng được nội quy an toàn hóa chất cho cơ sở sản xuất, sắp xếp hóa chất trong kho chưa đảm bảo an toàn theo đúng các quy định hiện hành.

Trước thực trạng đó, Cục Hóa chất nhấn mạnh, bên cạnh những quy định của pháp luật thì việc nâng cao ý thức và chủ động xây dựng kế hoạch, biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, dự báo các nguy cơ gây ra sự cố và tình huống xảy ra sự cố, từ đó triển khai huấn luyện diễn tập hiệu quả để nâng cao năng lực ứng cứu là giải pháp hữu hiệu giúp các địa phương và doanh nghiệp phòng tránh, giảm thiểu sự cố hóa chất.

Cụ thể, nhằm nâng cao công tác diễn tập ứng phó sự cố hóa chất, ngày 18/10/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 82/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 113/2017/NĐ-CP.

Theo đó, có bổ sung quy định hàng năm, các cơ sở hóa chất phải tổ chức diễn tập phương án ứng phó sự cố hóa chất đã được xây dựng trong Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất với sự chứng kiến hoặc chỉ đạo của đại diện cơ quan quản lý chuyên ngành địa phương. Điều này nhằm khắc phục tình trạng nhiều cơ sở hóa chất sau khi xây dựng Biện pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất nhưng không tổ chức diễn tập ứng phó sự cố.

Các địa phương chủ động hơn để có các kịch bản ứng phó tốt

Trong công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất, ngày 5/3/2013, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 03/CT-TTg về việc tăng cường công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất độc hại. Trong đó yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo các cơ quan chức năng có thẩm quyền trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh và đặc biệt là đẩy mạnhcông tác thực hiện diễn tập ứng phó sự cố hóa chất.

Cũng trong thời gian qua, Cục Hóa chất đã tổ chức diễn tập ứng phó sự cố hóa chất Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc (Bắc Giang), Hải Phòng, Phú Thọ, Công ty Hóa chất mỏ Thái Bình (Thái Bình)... đều đem lại hiệu quả tích cực và lan toả tới các địa phương trên cả nước.

Công tác tổ chức diễn tập ứng phó sự cố hóa chất với quy mô lớn cho thấy sự chuẩn bị tốt về nguồn nhân lực nhiều kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại phù hợp trong ứng cứu sự cố hóa chất và đặc biệt là năng lực ứng phó hiệu quả và sự phối hợp nhịp nhàng giữa lực lượng cơ sở, các cơ sở hoạt động hóa chất lân cận và các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương, từ đó làm căn cứ trình Chính phủ cho phép kêu gọi đầu tư các tổ hợp công nghiệp hóa chất và hạn chế các nghi ngại của các địa phương khi được lựa chọn làm vị trí đầu tư xây dựng tổ hợp công nghiệp hóa chất. Việc đầu tư các khu công nghiệp hóa chất tập trung góp phần thúc đẩy sự phát triển hiệu quả về hoạt động hóa chất và bên cạnh đó luôn sẵn sàng các lực lượng cơ sở lân cận có thể hỗ trợ lẫn nhau trong công tác ứng phó khi sự cố hóa chất xảy ra. Từ đó là cơ sở cho sự phát triển bền vững, an toàn, hiệu quả cho ngành công nghiệp hóa chất tại Việt Nam.

Lãnh đạo Cục Hóa chất cho biết, đối với các cơ sở hóa chất lớn đóng tại các địa phương, nếu xảy ra sự cố hóa chất là rất nguy hiểm. Theo đó, các địa phương cần thường xuyên diễn tập. Về vấn đề này, Cục Hóa chất khuyến khích các các địa phương cùng phối hợp triển khai diễn tập ứng phó với sự cố hóa chất. Đặc biệt đối với các tỉnh công nghiệp lớn và trong đó có ngành công nghiệp hóa chất.

Cục Hóa chất cũng lưu ý, doanh nghiệp cần có ý thức chủ động phòng ngừa thay vì để xảy ra sự cố rồi mới ứng phó thì quá muộn. Doanh nghiệp cần bám sát đánh giá rủi ro mới nhất, chú ý các sự cố đã từng xảy ra, chủ động lập kế hoạch phòng ngừa, ứng phó nhanh chóng, sát với tình hình thực tiễn...

Đồng thời, Cục Hóa chất đề nghị các địa phương chủ động hơn để có các kịch bản cũng như thực hiện diễn tập theo quy định của Luật Hóa chất, Nghị định 113. Bên cạnh đó, thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền để nâng cao nhận thức trong ứng phó sự cố hóa chất, nêu cao tinh thần trách nhiệm thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật, nhằm ngăn ngừa không để sự cố xảy ra cũng như sẵn sàng tích cực tham gia ứng phó khi sự cố xảy ra. Quan trọng hơn là tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm an toàn phòng cháy chữa cháy trong hoạt động hóa chất.

Về phía các địa phương, Sở Công Thương các tỉnh, thành phố cũng chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan tiến hành kiểm tra, rà soát tổng thể các nội dung thực hiện; nghiên cứu, rút kinh nghiệm trong việc điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện phương án phòng ngừa, ứng phó sự cố hóa chất đối với các doanh nghiệp hoạt động hóa chất trên địa bàn.

Để nâng cao công tác ứng phó, xử lý, Cục Hóa chất được Bộ Công Thương giao chủ trì việc xây dựng Bộ Luật Hóa chất mới, trong đó thay thế, hoặc sửa đổi một số điều căn cứ trên các nghiên cứu và thực tiễn quản lý thời gian qua. Bộ luật mới sẽ bổ sung những quy định cấp thiết để kịp thời hoàn thiện khung khổ pháp lý.