“Cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ và dấu mốc những năm Tỵ” là nhan đề vài viết của Đại tá, Nhà báo Đỗ Phú Thọ, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Bài viết:

Năm Ất Tỵ 2025 có khá nhiều sự kiện kỷ niệm liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.

Năm Ất Tỵ 2025, nhân dân cả nước nói chung và ngành Công Thương nói riêng có khá nhiều sự kiện kỷ niệm liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Đặc biệt, nhiều sự kiện đã diễn ra vào những năm Tỵ.

Năm Ất Tỵ 2025 này có khá nhiều sự kiện kỷ niệm liên quan đến cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Sự kiện đầu tiên ở trong những ngày đầu xuân Ất Tỵ, đó là kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930-3/2/2025) mà Bác Hồ chính là người sáng lập. Người là tác giả đầu tiên của Cương lĩnh thành lập Đảng: Chính cương, sách lược vắn tắt; Chương trình hành động vắn tắt, Điều lệ Đảng…, đặt nền móng vững chắc cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng ta.

Nhiều người đều biết, Đảng ta ra đời vào mùa xuân Canh Ngọ. Thế nhưng có lẽ ít người biết rằng, để có sự kiện đặc biệt đó vào đầu xuân mới, trong năm Kỷ Tỵ 1929, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã có nhiều hoạt động nỗ lực cho việc hợp nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam.

Năm 1929, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đang hoạt động ở Thái Lan thì được tin Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội đang bị tan rã. Tháng 5/1929, Đại hội lần thứ nhất của Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội được tiến hành tại Hương Cảng, trong đại hội, vấn đề thành lập Đảng được thảo luận, nhưng không đi đến thống nhất, đoàn đại biểu Bắc Kỳ rút khỏi đại hội về nước, đến ngày 17/6/1929 tuyên bố thành lập Đông Dương Cộng sản Đảng. Ngày 25/7/1929, An Nam Cộng sản Đảng được thành lập ở Nam Kỳ. Tháng 9/1929 Đông Dương Cộng sản Liên đoàn được thành lập ở Trung Kỳ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh

Những sự kiện trên phản ánh xu thế của cách mạng Việt Nam. Song sự tồn tại của ba tổ chức cộng sản hoạt động biệt lập trong một quốc gia có nguy cơ dẫn đến chia rẽ lớn. Yêu cầu bức thiết của cách mạng là cần có một Đảng thống nhất lãnh đạo. Nguyễn Ái Quốc, người duy nhất có đủ năng lực và uy tín đáp ứng yêu cầu đó của lịch sử: Thống nhất các tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản duy nhất ở Việt Nam.

Cuối năm 1929, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc từ Thái Lan về Trung Quốc để chuẩn bị việc hợp nhất các tổ chức cộng sản, thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Quá trình chuẩn bị cho Hội nghị hợp nhất được bắt đầu từ ngày 6/1/1930 (tức ngày 7 tháng Chạp năm Kỷ Tỵ). Sau những buổi bàn luận kỹ càng, Người đã quyết định triệu tập Hội nghị hợp nhất thành lập Đảng. Nhận được tin, các đoàn đại biểu của Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng lần lượt đến Hồng Kông vào những ngày giáp Tết. Hội nghị bắt đầu ngày mùng năm Tết Canh Ngọ (tức ngày 3/2/1930). Sau 5 ngày thảo luận sôi nổi và khẩn trương, Hội nghị đã nhất trí tán thành hợp nhất các tổ chức cộng sản ở Việt Nam thành một đảng duy nhất lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam.

11 năm sau sự kiện thành lập Đảng và 30 năm sau kể từ năm Bác Hồ từ bến cảng Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước, mùa Xuân Tân Tỵ (năm 1941), Người từ nước ngoài trở về Tổ quốc qua biên giới Việt - Trung, thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng. Cùng năm 1941, vào tháng 5, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc chủ trì Hội nghị Trung ương lần thứ 8. Hội nghị đã xác định rõ nhiệm vụ giải phóng dân tộc là nhiệm vụ bức thiết của cách mạng Đông Dương. Hội nghị đã quyết định thành lập Mặt trận Dân tộc thống nhất rộng rãi, lấy tên là Việt Nam Độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh). Với sự ra đời của Mặt trận Việt Minh, cách mạng Việt Nam chuyển hẳn sang một thời kỳ mới. Hơn 4 năm sau, Cách mạng Tháng Tám thành công, Tổng Khởi nghĩa thắng lợi, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời.

Mùa xuân Quý Tỵ 1953, sau 8 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, chúng ta đã thu được nhiều thắng lợi, chuẩn bị bước vào giai đoạn tổng công kích 1953-1954. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài “Thơ chúc Tết xuân Quý Tỵ, 1953”. Bài thơ có đoạn: “Mừng năm Thìn vừa qua, / Mừng Xuân Tỵ đã tới. / Mừng phát động nông dân,/ Mừng hậu phương phấn khởi./ Mừng tiền tuyến toàn quân/ Thi đua chiến thắng mới. / Mừng toàn dân đoàn kết, / Mừng kháng chiến thắng lợi./ Mừng năm mới, nhiệm vụ mới,...”

Thơ chúc Tết của Bác như hồi kèn thúc giục toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta lao vào trận tuyến để làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” vào năm sau (1954).

Mùa Xuân năm Ất Tỵ 1965, Bác Hồ bước vào tuổi 75 và bắt đầu suy nghĩ viết Di chúc để lại. Như thường lệ, Bác gửi thơ Xuân tặng đồng bào và chiến sĩ cả nước:

“Chào mừng Ất Tỵ xuân năm mới. / Nhà nước ta vừa tuổi hai mươi. / Miền Bắc xây dựng đời sống mới vui tươi, / Miền Nam kháng chiến ngày càng tiến tới, / Đồng bào hai miền thi đua sôi nổi, / Đấu tranh anh dũng, cả nước một lòng, / Chủ nghĩa xã hội ngày càng thắng lợi! / Hòa bình thống nhất ắt hẳn thành công!”

8 giờ 30 phút ngày mồng một Tết Ất Tỵ, Bác gặp mặt hơn 2 vạn đại biểu các dân tộc trong tỉnh Quảng Ninh để chúc mừng năm mới. Nhân dịp này, Người tặng quân và dân Quảng Ninh lá cờ thưởng luân lưu cho toàn ngành than và thiếp chúc Tết cho những đơn vị, cá nhân có thành tích.

Gần trưa mồng một Tết, Bác rời Hòn Gai tiếp tục đi chúc Tết nhân dân huyện Yên Hưng. Bác “xông đất” một số gia đình xã viên Hợp tác xã Khe Cát. Bác rất vui khi thấy trong hoàn cảnh chiến tranh nhưng gia đình nào cũng có bánh mật, bánh chưng, chè Ba Đình và hoa đẹp. Bác thân mật chúc Tết các gia đình, gần gũi thân thương như một người ông đi xa trở về.

Đầu Xuân mới Ất Tỵ 2025 này, đọc lại Bản Di chúc thiêng liêng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta có quyền tự hào báo cáo với Người rằng, ước nguyện của Người đã và đang được toàn Đảng, toàn dân ta thực hiện. Đặc biệt, mùa Xuân này là dấu mốc quan trọng để dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới với mục tiêu “xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh” theo đúng ý nguyện của Bác trước lúc đi xa.

Bài Podcast đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

“Không được làm trái với nghĩa vụ người Đảng viên" là nhan đề bài viết của tác giả Công Minh, Báo Công Thương xin được gửi đến quý vị khán giả trong chương trình Podcast ngày hôm nay.

Bài viết:

Lịch sử 95 năm Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, trưởng thành, lãnh đạo cách mạng Việt Nam đã chứng minh: “Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược, các định hướng về chính sách và chủ trương lớn; bằng công tác tuyên truyền, thuyết phục, vận động, tổ chức, kiểm tra, giám sát và bằng hành động gương mẫu của đảng viên”.

Vai trò gương mẫu của đảng viên xuất phát từ vị trí hết sức quan trọng của đảng viên của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định mọi công việc của Đảng đều do đảng viên làm; mọi nghị quyết, mọi khẩu hiệu, kế hoạch của Đảng đều do các đảng viên chấp hành, triển khai thực hiện. Người cũng nêu rõ mọi chính sách của Đảng đều do đảng viên mà thấu đến quần chúng nhân dân.

Từ vai trò, vị trí quan trọng đó, đòi hỏi đảng viên phải thực hiện tốt nghĩa vụ của mình, không được làm trái với nghĩa vụ đảng viên. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không giữ vững kỷ luật của Đảng, không kiên quyết chấp hành chính sách và nghị quyết của Đảng, không thiết tha quan tâm đến lợi ích của Đảng - là trái với nghĩa vụ đảng viên”.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta thường xuyên nhấn mạnh đến vấn đề kỷ luật Đảng, khẳng định sức mạnh vô địch của Đảng Đảng Cộng sản Việt Nam chính là ở tinh thần kỷ luật tự giác, ý thức tổ chức nghiêm chỉnh của cán bộ và đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn căn dặn: Đảng ta là một đảng cầm quyền, phải giữ gìn Đảng thật sự trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật trung thành của nhân dân và muốn được như vậy thì mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh nhiệm vụ sống còn của Đảng là phải không ngừng xây dựng chi bộ tốt, đảng viên tốt

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta luôn có những chủ trương, giải pháp tích cực, hiệu quả để đảng viên thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ của mình. Cụ thể: Đảng phải ra sức tăng cường giáo dục cho cán bộ, đảng viên về lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, về đường lối, chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và đạo đức của người đảng viên. Trong Đảng phải luôn nghiêm chỉnh thực hành phê bình và tự phê bình, Đảng phải hoan nghênh, khuyến khích, tạo thuận lợi để quần chúng nhân dân thật thà phê bình cán bộ, đảng viên. Đồng thời, phải thực hiện nghiêm túc chế độ sinh hoạt của chi bộ, giữ nghiêm minh kỷ luật của Đảng và thực hiện chặt chẽ công tác kiểm tra của Đảng.

Trước hết, đội ngũ đảng viên cần thật sự tự giác, rèn luyện phấn đấu cả trong lời nói cũng như việc làm, ở mọi lúc, mọi nơi, trở thành những gương sáng để quần chúng nhân dân noi theo. Từng đảng viên cần chú ý khi có thành tích, kết quả tốt thì không chủ quan, kiêu ngạo; khi có khuyết điểm thì phải thẳng thắn chỉ ra và tích cực sửa chữa, khắc phục để tiến bộ. Đặc biệt, hiện nay, nhiều cán bộ, đảng viên đã phát huy vai trò chủ động, tích cực tuyên truyền, vận động để gia đình, người thân cùng gương mẫu, làm tốt theo Quy định số 144-QĐ/TW ngày 9/5/2024 của Bộ Chính trị khóa XIII về chuẩn mực đạo đức cán bộ, đảng viên trong thời kỳ mới.

Cùng với nỗ lực tự giác rèn luyện phấn đấu của mỗi cán bộ, đảng viên thì rất cần sự vào cuộc, đồng hành, giúp đỡ của các tổ chức đảng, hệ thống chính trị và quần chúng nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh nhiệm vụ sống còn của Đảng là phải không ngừng xây dựng chi bộ tốt, đảng viên tốt. Người yêu cầu các tổ chức đảng, hệ thống chính trị và nhân dân “có cơ chế chính sách, quy định, cách làm phù hợp, tích cực, tạo thuận lợi, giúp đỡ, đồng hành cùng cán bộ, đảng viên trong tiên phong, gương mẫu. Trong đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất chú ý đến việc giúp đỡ cán bộ, đảng viên vượt qua sai phạm, khuyết điểm. Người nhắc nhở: “Đảng không che giấu những khuyết điểm của mình, không sợ phê bình. Đảng phải nhận khuyết điểm của mình mà tự sửa chữa, để tiến bộ và để dạy bảo cán bộ và đảng viên”.

Trong khi đó, các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị lại tăng cường các hoạt động chống phá xuyên tạc về đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng. Chúng xuyên tạc, bịa đặt trên mạng xã hội rằng, đảng viên cộng sản đều hư hỏng, không chịu rèn luyện, phấn đấu, không còn uy tín với nhân dân. Thậm chí chúng còn trắng trợn, kích động, kêu gọi trên mạng xã hội: Cộng sản là thảm họa cần phải có vũ khí để chống lại…

Nhưng cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân luôn hiểu rõ bản chất thâm độc, xấu xa của những kẻ xuyên tạc, chống phá. Vì vậy, cán bộ, đảng viên vẫn làm tròn nghĩa vụ phẩm chất, đạo đức, uy tín của người đảng viên, vẫn giữ được uy tín trong nhân dân và quần chúng nhân dân vẫn vững vàng tin yêu, kiên định tiến lên trên con đường cách mạng tươi sáng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, nhân dân đã lựa chọn với mục tiêu: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, cán bộ, đảng viên đã và đang tiếp tục phấn đấu làm tốt trách nhiệm, nghĩa vụ, tình cảm của mình với Đảng, nhân dân, đất nước, theo tinh thần Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra: “Hơn lúc nào hết, đội ngũ cán bộ, đảng viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, gương mẫu thực hiện nhiệm vụ trên tinh thần đặt lợi ích chung lên trên hết, mạnh dạn đổi mới, sáng tạo, đột phá, dũng cảm hy sinh để đất nước phát triển”.

Nội dung Podcast của chúng tôi đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

Kính thưa quý vị, trên đây là nhan đề của bài viết trong mục Podcast – Trò chuyện cùng Công Thương ngày hôm nay, bài viết của tác giả Hà Nam (giới thiệu) được đăng tải trên trang Thông tin điện tử của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tại trang web pvn.vn, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Mùa thu năm 1896, một người đàn ông còn khá trẻ, được tôi luyện bởi cuộc sống ở vùng Viễn Đông và có chút danh tiếng trong giới kinh doanh dầu lửa, đã đi qua Singapore trong chuyến hành trình từ Anh tới một khu rừng xa xôi và gần như vô danh được gọi là Kutei trên bờ biển phía Đông của Borneo.

Chương 6: Những cuộc chiến dầu mỏ: Sự trỗi dậy của Royal Dutch và sự suy vong của đế chế Nga

Mùa thu năm 1896, một người đàn ông còn khá trẻ, được tôi luyện bởi cuộc sống ở vùng Viễn Đông và có chút danh tiếng trong giới kinh doanh dầu lửa, đã đi qua Singapore trong chuyến hành trình từ Anh tới một khu rừng xa xôi và gần như vô danh được gọi là Kutei trên bờ biển phía Đông của Borneo. Hành tung của anh được một nhân viên của Standard Oil ở Singapore nhanh chóng ghi lại và báo cáo về New York: "Một người đàn ông có tên Abrahams, nghe nói là một người cháu của M. Samuel, của… Xanh-đi-ca của nhà Samuel, từ London tới và ngay lập tức đi đến Kutei, nơi có tin đồn rằng nhà Samuel thuê được những khu vực rộng lớn có dầu. Vì Abrahams chính là người đã khởi đầu lĩnh vực kinh doanh dầu lửa trong các bể chứa ở Singapore và Penang, xây dựng nhà máy ở cả hai nơi này nên chuyến đi của anh ta tới Kutei có thể mang một ý nghĩa nào đó".

Quả thật là như vậy. Vì Mark Abrahams được các bác cử tới để khai thác mỏ dầu mà công ty dầu mỏ của nhà Samuel rất cần để duy trì địa vị, thậm chí là để bảo đảm sự sống còn. Trong vụ làm ăn này, Marcus Samuel bị đặt dưới áp lực của sự cưỡng bách vốn có trong lĩnh vực kinh doanh dầu lửa. Bất kỳ ai hoạt động trong ngành này cũng luôn đi tìm sự cân bằng. Khi đầu tư vào bộ phận này của dầu lửa, họ đồng thời phải đầu tư cả vào bộ phận khác để duy trì tính khả thi của khoản đầu tư trước đó. Muốn đầu tư của mình có giá trị, các nhà sản xuất cần thị trường.

Marcus Samuel từng nói: "Sản xuất ra dầu lửa đơn thuần hầu như chỉ đem lại giá trị thấp nhất và địa vị kém hấp dẫn nhất cho thứ nhiên liệu này. Phải tìm được thị trường. Trong khi đó, các hãng lọc dầu lại cần cả nguồn cung và thị trường, vì một nhà máy lọc dầu không được sử dụng thì cũng không hơn gì đống sắt thép phế liệu. Các công ty cần có dầu để mua và bán, nếu không, chắc chắn họ sẽ thua lỗ. Mức độ cấp thiết của những nhu cầu đó thay đổi tùy theo từng thời điểm, tuy nhiên tính cưỡng bách cơ bản thì lại là một hằng số của ngành công nghiệp.

Cuối thập niên 1890, với khoản tiền đầu tư khổng lồ vào tàu chở dầu và hệ thống kho chứa, Marcus Samuel rất cần một nguồn cung cấp dầu lâu dài. Là một thương gia, ông quá hiểu rõ điều này. Hợp đồng dầu lửa với nhà Rothschild sẽ hết hạn vào tháng 10 năm 1900. Liệu ông có thể hy vọng được gia hạn hợp đồng? Dù sao, mối quan hệ giữa ông và nhà Rothschild là một mối quan hệ không bền vững và luôn có khả năng những ông chủ nhà băng này quay sang thỏa thuận với Standard Oil. Ngoài ra, việc phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn dầu lửa của Nga là rất nguy hiểm.

Samuel phàn nàn, cước phí vận tải ở Nga thay đổi tùy tiện khiến các nguyên lý kinh tế rối tung, biến ngành kinh doanh dầu lửa ở Nga thành một lĩnh vực "giật gấu vá vai" và "đẩy những ai buôn bán dầu lửa với nước này vào một vị thế bất lợi lớn so với các đối thủ Mỹ hùng mạnh". Ngoài ra, những mối nguy hiểm khác như: Sản lượng dầu lửa từ vùng Đông Ấn Hà Lan đang tăng lên, cùng với những quãng đường vận tải ngắn hơn và cước phí vận tải rẻ hơn, khiến Samuel gặp khó khăn trong việc duy trì khả năng cạnh tranh ở vùng Viễn Đông.

Mặt khác, bất cứ lúc nào, Standard Oil cũng có thể huy động mọi nguồn lực để mở một cuộc chiến tổng lực nhằm hủy diệt Shell. Samuel hiểu một điều rất đơn giản rằng ông cần phải khai thác dầu, phải có dầu thô của chính ông để bảo vệ thị trường và những khoản đầu tư của mình – thực tế là, để bảo đảm sự sống còn của Shell. Tiểu sử của Samuel viết: "Trong cuộc săn tìm dầu lửa, ông chỉ còn thiếu nước hóa điên".

Rừng nhiệt đới

Năm 1895, nhờ những nỗ lực của một kỹ sư khai mỏ người Hà Lan đã có tuổi và bị ám ảnh bởi dầu lửa, người đã dành cả quãng đời trưởng thành của mình trong những khu rừng nhiệt đới ở Đông Ấn, Samuel đã thuê được một mỏ dầu ở khu vực Kutei thuộc Đông Borneo. Mỏ dầu này trải dài hơn 50 dặm dọc theo bờ biển và vươn sâu vào tận trong rừng. Khu rừng rậm rạp và xa xôi này chính là nơi Mark Abrahams được phái tới giám sát công việc khai thác dầu. Anh không hề có kinh nghiệm khoan tìm hay lọc dầu. Tuy anh đã tổ chức việc xây dựng các kho chứa dầu ở Viễn Đông, nhưng điều đó hầu như chẳng giúp được gì trong nhiệm vụ mới và khó khăn hơn nhiều. Sự thiếu kinh nghiệm của Mark Abrahams còn được phản chiếu trên một quy mô lớn hơn trong trường hợp của chính Marcus Samuel. Đó là cái cách ông làm kinh doanh – nỗi ác cảm với công việc tổ chức cũng như phương pháp phân tích và lên kế hoạch có hệ thống, cùng với sự thiếu hụt đội ngũ quản lý và nhân viên có năng lực – đã khiến công việc trong khu rừng nhiệt đới ở Borneo càng thêm khó khăn.

Những con tàu luôn đến sai giờ và chở thiết bị không đúng yêu cầu, thậm chí còn không có cả bảng kê khai hàng hóa. Hàng hóa được dỡ ngay xuống bãi biển, buộc các công nhân phải dừng mọi việc khác để tập hợp và xếp loại các thiết bị. Nhiều thiết bị được chở tới cuối cùng cũng bị vứt lay lắt cho đến khi hoen gỉ trên những bãi cỏ mọc cao. Thậm chí, không có sự điều hành lộn xộn và rời rạc từ London, công việc ở đây cũng đã vô cùng khó khăn. Borneo là một nơi xa xôi với thế giới bên ngoài, còn hơn cả Sumatra. Cảng gần nhất để lấy hàng tiếp tế và thiết bị cách đó một nghìn dặm, ở tận Singapore.

Con đường liên lạc duy nhất với Singapore là thông qua những con tàu lẻ loi đi ngang qua Borneo một hai tuần một lần. Các nhóm công nhân, bị chia ra trên những khu vực khác nhau của mỏ dầu, phải liên tục vật lộn với rừng rậm. Họ cố gắng lắm mới mở được một con đường dài bốn dặm để đi ngang qua khu rừng tới một nơi có dầu rỉ ra được gọi là Điểm Đen, nhưng chỉ trong vòng một vài tuần cây cối mọc rậm trở lại.

Về mặt nhân công, dự án phải phụ thuộc vào những người khuân vác đưa từ Trung Quốc sang vì các nhà tuyển người địa phương không mấy tha thiết với công việc này. Bệnh tật và những trận sốt liên tục tấn công những người làm việc trên các khu khai thác dầu. Thông thường, mỗi khi Abrahams ngồi dậy lúc nửa đêm để viết báo cáo gửi về nhà, chính anh cũng ở trong trạng thái nửa mê sảng vì sốt. Tỷ lệ tử vong của những người làm việc tại nơi này, gồm các công nhân Trung Quốc, các nhà quản lý châu Âu và thợ khoan Canada, rất cao. Một số người chết trên tàu, thậm chí trước khi họ tới nơi. Những mảnh gỗ mà họ cố gắng dùng để xây bất cứ thứ gì, dù là một ngôi nhà, một cây cầu hay một bức tường, đều nhanh chóng mục ruỗng.

Marcus Samuel.

"Những cơn mưa nhiệt đới nóng, ẩm, làm mục rữa và phá hủy mọi thứ" dai dẳng bám lấy họ. Một lần nữa, những người nhà Samuel ở London và Mark Abrahams ở Borneo bắt đầu trao đổi thư từ với những lời lẽ xỉ vả mạnh mẽ, đầy bão tố, như họ đã làm trong những ngày xây dựng các kho chứa dầu ở vùng Viễn Đông. Bất kể Abrahams làm việc gì và công việc đó khó nhọc và đáng nản đến mức nào, các ông bác của anh cũng không cảm thấy hài lòng. Họ không thể hiểu được thực trong khu rừng nhiệt đới này. Khi Marcus Samuel cằn nhằn rằng những ngôi nhà xây cho người châu Âu làm việc tại mỏ dầu là "những tòa biệt thự" sang trọng, trông giống như "hai khu nghỉ mát", Abrahams giận dữ đáp lại: "Những tòa biệt thự" của họ tạm bợ đến nỗi "một cơn gió mạnh hoặc trận mưa to có thể mang đi cả mái nhà. Những ngôi nhà ở đây chỉ thích hợp để nhốt lợn".

Tuy vậy, bất chấp tất cả, tháng 1 năm 1897, giếng dầu đầu tiên đã được phát hiện, và tới tháng 4 năm 1898, giếng dầu phun đầu tiên được tìm thấy. Tuy nhiên, từ chỗ phát hiện ra dầu đến sản xuất thương mại còn cần thêm nhiều nỗ lực. Ngoài ra, dầu thô Borneo lại có hàm lượng dầu hỏa thấp. Mặc dù vậy, khi chưa được lọc, loại dầu này có thể được dùng làm dầu nhiên liệu. Tính chất này của dầu thô nặng Borneo đã đặt nền móng cho một tầm nhìn mà sau này, Samuel luôn hăng hái theo đuổi. Ông gọi tầm nhìn này là "vai trò to lớn mà dầu lửa, ở dạng hợp lý nhất của nó, có thể nắm giữ, vai trò của năng lượng".

Khi thế kỷ XX đang đến gần, Samuel nhìn về phía trước để tiên toán, và đúng như vậy, trong tương lai vĩ đại của dầu lửa, đây sẽ không chỉ là một nguồn chiếu sáng mà còn là một nguồn năng lượng. Còn Marcus Samuel sẽ trở thành người đề xướng mạnh mẽ nhất việc chuyển tàu bè từ chạy than sang chạy dầu. Sự phát triển có tính chất lịch sử đó đã thật sự nhen nhóm vào những năm 1870, khi ostaki, tên gọi Nga của phần bã thừa trong quá trình lọc hóa lấy dầu hỏa, lần đầu tiên được sử dụng để chạy tàu trên biển Caspi thành công. Chính sự thúc bách về nguồn năng lượng đã làm nảy sinh phát minh này: Nga phải nhập khẩu than từ Anh với chi phí rất cao, còn củi lại rất hiếm hoi tại nhiều vùng của đế quốc này. Sau đó, những con tàu đi trên tuyến đường sắt mới xuyên Siberia bắt đầu sử dụng dầu nhiên liệu do công ty của Samuel cung cấp qua Vladivostok, thay vì dùng than hay củi. Hơn nữa, vào thập niên 1890, Chính phủ Nga cũng khuyến khích sử dụng dầu lửa làm nhiên liệu để đẩy mạnh sự phát triển kinh tế nói chung.

Tại Anh, trong một số trường hợp, ngành đường sắt cũng chuyển từ dùng than sang dùng dầu nhằm giảm lượng khói thải ra ở các khu vực đô thị hoặc vì những lý do an toàn đặc biệt, như khi chở các thành viên của gia đình hoàng tộc. Tuy nhiên, nhìn chung, than vẫn tiếp tục chiếm thị phần lớn vì trên thực tế, than là cơ sở cho ngành công nghiệp nặng ở Bắc Mỹ và châu Âu phát triển trên quy mô rộng. Than cũng là nhiên liệu cho các đội tàu thương mại và hải quân trên thế giới. Và tầm nhìn của Samuel vấp phải sự phản đối mạnh mẽ ngay trên phân đoạn thị trường mà ông quan tâm nhất – Hải quân Hoàng gia Anh. Ông đã bỏ ra hơn một thập kỷ tìm cách mở cánh cửa vào thị trường này, mà không thu được kết quả nào.

Kính thưa quý vị, chương trình Podcast - Thời sự của Báo Công Thương đến đây xin được tạm dừng. Cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi và lắng nghe, rất mong quý vị sẽ luôn đồng hành cùng chương trình của chúng tôi. Xin kính chào tạm biệt và hẹn gặp lại trong những bài Podcast tiếp theo.

Kính thưa quý vị, trong chuyên mục Podcast báo Công Thương ngày hôm nay, chúng ta lại tiếp tục đến với kỳ 8 của cuốn sách Dầu mỏ, Tiền bạc và Quyền lực của tác giả Hà nam giới thiệu, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

CHƯƠNG 7: "NHỮNG TRÒ GIẢI TRÍ" Ở BA TƯ

Cuối năm 1900, Antoine Kitabgi, một tướng quân Ba Tư bảnh bao, đã tới Paris. Có lúc ông được cho là người gốc Armenia, lại có lúc được cho là người gốc Georgia, Kitabgi từng giữ nhiều vị trí trong Chính phủ Ba Tư, kể cả chức Tổng giám đốc Cục Hải quan. Một nhà ngoại giao Anh nói, Kitabgi "là người tinh thông các vấn đề phương Tây, có thể vạch ra một thỏa thuận hoặc đề xướng những hoạt động thương mại". Đó là những kỹ năng thích hợp cho nhiệm vụ của ông. Lý do bề ngoài của chuyến viếng thăm là lễ khai mạc Triển lãm Ba Tư ở Paris, nhưng mục đích chính của Kitabgi lại là tìm kiếm một nhà đầu tư ở châu Âu muốn thuê mỏ dầu ở Ba Tư. Kitabgi không chỉ phục vụ lợi ích của riêng mình – chắc chắn ông sẽ được đền đáp thỏa đáng – mà còn phục vụ cho lợi ích của Chính phủ Ba Tư. Trong những vấn đề rất hiển nhiên mà Chính phủ Ba Tư đang phải đối mặt, việc thiếu tiền trầm trọng.

Theo Thủ tướng Ba Tư thì nguyên nhân là do "tính hoang phí của Shah". Kết quả của những nỗ lực của tướng Kitabgi sẽ chứng minh đây là một vụ giao dịch có quy mô lớn nhất trong lịch sử. Mặc dù số phận của thỏa thuận này như ngàn cân treo sợi tóc trong vòng nhiều năm, nhưng nó sẽ mở ra kỷ nguyên dầu lửa ở Trung Đông và cuối cùng, đẩy khu vực này tới vị trí trung tâm của những bất đồng quốc tế về chính trị và kinh tế. Còn bản thân Ba Tư – hay Iran, như quốc gia này được biết tới từ năm 1935 trở đi – sẽ nổi lên với vị thế cao trên trường quốc tế, một vị thế chưa từng có kể từ thời kỳ đế quốc Ba Tư và Parthi cổ đại.

Mỏ dầu ở Ba Tư

"Một nhà tư bản hạng nhất"

Ở Paris, Kitabgi tìm sự giúp đỡ của một nhà ngoại giao Anh đã về hưu. Sau khi cân nhắc, ông ta báo cáo Kitabgi: "Tôi đã nói chuyện với một nhà tư bản hạng nhất về vấn đề dầu lửa. Ông ấy tuyên bố sẵn sàng xem xét chuyện này". Nhà tư bản đó là William Knox D’Arcy. Sinh năm 1849 ở Devon, nước Anh, D’Arcy nhập cư vào Australia và tại đây, ông trở thành luật sư tại một thị trấn nhỏ và nảy sinh niềm đam mê đặc biệt với môn đua ngựa. Với bản tính sẵn sàng nắm bắt cơ hội, D’Arcy đã tổ chức một nghiệp đoàn để đưa một mỏ vàng cũ trở lại hoạt động. Mỏ này hóa ra vẫn còn rất nhiều vàng, và sau đó, ông quay về Anh sống cuộc đời cực kỳ giàu có. Sau khi người vợ đầu tiên qua đời, ông cưới Nina Boucicault, một nữ diễn viên nổi tiếng, người có những thú tiêu khiển rất xa xỉ. Thậm chí, Enrico Caruso đã tới hát trong những bữa tiệc tối của đôi vợ chồng này. Ngoài ngôi nhà ở London, D’Arcy sở hữu hai điền trang ở ngoại ô và một trong hai lô riêng ở trường đua Epson – lô kia là của Hoàng gia Anh. Ông là một nhà đầu tư, một nhà đầu cơ, một nhà tổ chức các nghiệp đoàn, nhưng không phải là một nhà quản lý, và ông đang tìm kiếm một cơ hội đầu tư mới. Triển vọng về dầu lửa ở Ba Tư đã hấp dẫn D’Arcy. Lại một lần nữa, ông sẵn sàng chộp lấy cơ hội, và với việc nắm bắt cơ hội này, ông sẽ trở thành người sáng lập ngành công nghiệp dầu lửa ở Trung Đông. Những khu vực có dầu ở Ba Tư đã được biết đến trong nhiều thế kỷ.

Ở đất nước này, dầu đã được sử dụng cho nhiều mục đích như chít thuyền và gắn các viên gạch. Năm 1872, rồi năm 1889, Nam tước Julius de Reuter, người sáng lập hãng tin Reuters, đã thuê được hai mỏ dầu ở Ba Tư. Tuy nhiên, việc làm đó đã gây ra sự chống đối lớn ở Ba Tư và Nga. Thêm vào đó, những nỗ lực tìm kiếm dầu cũng không thành công và gây ra nhiều lãng phí. Cuối cùng, hợp đồng thuê hai mỏ dầu này đã bị huỷ bỏ. Trong thập niên 1890, một nhà địa chất người Pháp bắt đầu xuất bản các báo cáo dựa trên nghiên cứu mở rộng của ông ở Ba Tư, cho thấy tiềm năng lớn về dầu lửa ở đây. Công trình của ông được nhiều người biết tới, trong đó có tướng Kitabgi, người rất muốn gài bẫy D’Arcy và hứa hẹn với nhà triệu phú này về một "nguồn của cải vô biên". Làm sao người ta có thể không quan tâm? Nhưng trước tiên cần phải giành được quyền thuê đất đã.

Ngày 25 tháng 3 năm 1901, đại diện của D’Arcy rời Paris, đi qua Baku và tới Tehran vào ngày 16 tháng 4. Các cuộc đàm phán tại thủ đô của Ba Tư diễn ra chậm chạp và liên tục đứt quãng nên lúc rảnh rỗi, đại diện của D’Arcy lại đi tìm mua những tấm thảm và hàng thêu. Nhà trung gian lâu năm Antoine Kitabgi thì bận rộn hơn. Theo công sứ Anh tại Ba Tư, ngài Arthur Hardinge, thì Kitabgi "bằng một cung cách rất chu đáo, tìm kiếm sự ủng hộ của tất cả các bộ trưởng và cận thần quan trọng của Shah. Thậm chí, Kitabgi còn không quên cả tay người hầu vẫn mang tẩu thuốc và cà phê sáng cho Shah".

Anh chống lại Nga

Trước đây, Ba Tư là đế quốc cổ đại dưới sự trị vì của Cyrus Đại đế và Darius I. Cho tới thế kỷ V, quốc gia này trải dài từ Ấn Độ tới khu vực ngày nay là Hy Lạp và Libya. Sau đó, đế quốc Parthia nổi lên trên khu vực Iran ngày nay và trở thành đối thủ đáng gờm của đế quốc La Mã. Ba Tư là một ngã tư lớn cho các hoạt động mậu dịch và các cuộc chinh phạt giữa châu Á và phương Tây. Từng làn sóng nối tiếp nhau của những đoàn quân và nhiều dân tộc đã đi qua nơi này, và từng định cư tại đây. Alexander Đại đế như cơn lốc quét tới từ phương Tây, Thành Cát Tư Hãn và quân Mông Cổ ào tới từ phương Đông.

Cuối thế kỷ XVIII, một vương triều tham lam mang tên Qajar đã giành được quyền kiểm soát một đất nước đã bị chia nhỏ thành các công quốc của những viên thủ lĩnh giành thắng lợi trong chiến tranh và những liên minh bộ tộc. Việc cai trị của các Shah Qajar trong một thế kỷ rưỡi diễn ra không dễ dàng. Vào thế kỷ XIX, một đất nước vốn quen với việc xâm lược các dân tộc khác nhận ra mình đang là đối tượng của một áp lực mới từ bên ngoài – cuộc cạnh tranh thương mại và ngoại giao giữa Nga và Anh để giành quyền thống trị Ba Tư. Điều này tất yếu khiến các Shah Qajar bận tâm, vì họ đang tìm cách làm cho hai cường quốc này chống lại nhau. Sự thù địch giữa Anh và Nga đã biến Ba Tư thành một vấn đề lớn trong chính sách đối ngoại của Anh. Ngài Curzon, toàn quyền Ấn Độ, coi Ba Tư là một trong những "mảnh ghép của một bàn cờ, nơi người ta đang chơi một ván cờ để giành quyền cai trị thế giới".

Đầu thập niên 1860, Nga bắt đầu nỗ lực mở rộng và thôn tính khu vực Trung Á. Quốc gia này còn vươn tầm ngắm qua Trung Á, tính tới chuyện kiểm soát các nước láng giềng và thôn tính được một cảng nước ấm. Đối với Anh, sự bành trướng của Nga là mối đe dọa trực tiếp đến Ấn Độ và những tuyến đường dẫn tới đây. Năm 1871, Bộ Ngoại giao Anh tuyên bố, bất kỳ nguồn lực nào giúp tăng cường sức mạnh của Ba Tư chống lại bước tiến của Nga cũng "có vai trò quan trọng đối với việc bảo vệ Ấn Độ". Nga đang trên đà mở rộng khắp khu vực. Năm 1885, Nga mở cuộc tấn công vào nước láng giềng Afghanistan và suýt làm nổ ra một cuộc chiến tranh giữa Nga và Anh. Cuối thế kỷ XIX, Nga lại tiếp tục gây áp lực với Ba Tư. Trong bối cảnh đó, Anh tìm cách duy trì nguyên trạng Ba Tư để làm một vùng đệm giữa Nga và Ấn Độ. Hai cường quốc đã tranh giành ảnh hưởng đối với Ba Tư thông qua những hợp đồng thuê đất, những khoản vay và các công cụ ngoại giao kinh tế khác. Tuy nhiên, khi bước sang thế kỷ mới, địa vị của Anh ở đây trở nên bấp bênh, vì Ba Tư dường như đã nằm trong vòng kiểm soát của Nga.

Trong khi nền kinh tế của Ba Tư đã hòa nhập đáng kể vào nền kinh tế Nga, Nga còn tìm cách xây dựng một căn cứ hải quân ở vịnh Ba Tư. Theo lời của vị công sứ người Anh Hardinge, Shah Muzaffar al-Din của Ba Tư "chỉ là một đứa trẻ lớn tuổi" và "bản thân chế độ quân chủ của Ba Tư đã già cỗi và bị quản lý yếu kém trong thời gian dài. Chế độ này có nguy cơ bị lật đổ ngay lập tức khi bất kỳ một cường quốc bên ngoài nào đưa ra mức giá cao nhất hoặc đe dọa lớn tiếng nhất đối với những kẻ cai trị đã thoái hóa và không còn khả năng tự vệ". Hardinge lo sợ rằng, cường quốc ấy rất có khả năng là nước Nga, vì "Shah và các bộ trưởng của ông ta đang ở trong tình trạng phụ thuộc hoàn toàn vào Nga, do sự phung phí liều lĩnh và hành động thiếu suy nghĩ của họ". Người Nga không quan tâm nhiều đến khía cạnh kinh tế của mối quan hệ này. Một quan chức Nga nói: "Chúng tôi được lợi gì khi buôn bán với bảy hay tám triệu kẻ nhếch nhác và lười biếng?". Thực tế, điều mà người Nga muốn là áp đặt quyền chi phối chính trị lên Ba Tư và gạt những cường quốc khác ra khỏi nước này.

Theo Hardinge, mục tiêu "quan trọng nhất" trong chính sách của Anh là chống lại một cuộc xâm nhập "đáng ghê tởm" vào Ba Tư. Đây chính là điều mà D’Arcy và kế hoạch kinh doanh dầu lửa của ông có thể hỗ trợ. Một hợp đồng thuê mỏ dầu cho người Anh sẽ góp phần lấy lại thế cân bằng với Nga. Vì thế, Anh đã ủng hộ vụ làm ăn của D’Arcy. Khi phát hiện ra cuộc đàm phán thuê mỏ dầu, viên công sứ Nga nổi giận, tìm cách cản trở và đã thành công trong việc kéo dài quá trình đàm phán. Tuy nhiên, đại diện của D’Arcy đã đặt thêm 5.000 bảng nữa lên bàn đàm phán, vì theo những gì mà người này báo cáo với D’Arcy, "Shah muốn có ngay một ít tiền và đòi có tiền thì mới ký hợp đồng". Số tiền đưa thêm đó đã có tác dụng, và ngày 28 tháng 5 năm 1901, Shah Muzaffar al-Din đã ký vào bản hợp đồng. Hợp đồng này đem lại cho nhà vua 20.000 bảng tiền mặt, một số cổ phiếu trị giá 20.000 bảng, và 16% của "lợi nhuận ròng hàng năm". Đổi lại, D’Arcy có được quyền khai thác mỏ dầu trong vòng 60 năm, trên khắp 3/4 diện tích của Ba Tư. Từ đầu, D’Arcy đã có chủ ý loại ra khỏi hợp đồng thuê mỏ mà ông đề xuất năm tỉnh ở phía bắc của Ba Tư, những nơi gần nước Nga nhất, để "không làm phật ý người Nga". Tuy nhiên, sự đối địch giữa Anh và Nga khó có thể chấm dứt. Lúc này, Nga đang tìm cách xây dựng một đường ống dẫn dầu từ Baku tới vịnh Ba Tư, không chỉ để tăng cường xuất khẩu dầu mỏ vào thị trường Ấn Độ và châu Á, mà quan trọng hơn, để mở rộng ảnh hưởng chiến lược của Nga ở Ba Tư, trên khắp Vùng Vịnh và tới những khu vực bờ biển của Ấn Độ Dương. Người Anh kịch liệt phản đối dự án này.

Công sứ Anh tại Tehran, Hardinge cảnh báo rằng, việc cho phép xây dựng đường ống "lố bịch" này, thậm chí cả khi đường ống đó không bao giờ được xây dựng, sẽ "là cái cớ để các nhà khảo sát, kỹ sư và biệt đội bảo vệ của bọn Cô-dắc lan tràn khắp khu vực phía nam của Ba Tư, chuẩn bị cho sự chiếm đóng quân sự trá hình". Sự phản đối của Anh đã thành công, tuyến đường ống đó đã không được xây dựng. Đại diện của D’Arcy ở Tehran cảm thấy hồ hởi về thỏa thuận đã đạt được. Chương trình này sẽ không chỉ đem lại lợi ích cho D’Arcy mà còn "có ảnh hưởng rộng rãi, cả về mặt thương mại và chính trị cho nước Anh và không thể không tăng cường mạnh mẽ ảnh hưởng của nước Anh ở Ba Tư". Mặc dù từ chối gánh lấy bất kỳ trách nhiệm trực tiếp nào, Bộ Ngoại giao Anh cũng sẵn sàng hỗ trợ cho những nỗ lực của D’Arcy. Tuy nhiên, người có mặt trực tiếp ở Ba Tư là Hardinge lại tỏ ra hoài nghi. Ông biết rõ về Ba Tư – hệ thống chính trị, con người, những khó khăn lớn về địa lý và hậu cần, cũng như thực tế chẳng có gì hứa hẹn của những hợp đồng khai thác dầu lửa gần đây ở nước này. Ông cảnh báo: "Cho dù có dầu ở Ba Tư hay không, trong những năm qua, đã có quá nhiều kế hoạch triển vọng tái tạo thương mại và chính trị ở đây bị đổ vỡ. Việc dự báo tương lai của dự án mới nhất này có thể là điều quá vội vàng".

Theo lời một nhà sử học, kế hoạch của D’Arcy là "cuộc phiêu lưu trải rộng trên một vùng đất xa xôi và khó lường". Vậy điều gì đã lôi kéo D’Arcy vào một dự án kinh doanh mạo hiểm đến như vậy? Tất nhiên, câu trả lời ở đây là sức hấp dẫn không thể cưỡng lại được của sự giàu có khôn xuể và cơ hội trở thành một Rockefeller mới. Ngoài ra, trước đó, D’Arcy cũng từng mạo hiểm với mỏ vàng ở Australia và thành công rực rỡ. Tuy nhiên, nếu D’Arcy có thể dự đoán chính xác điều gì đang đợi mình ở phía trước, hẳn là ông đã dừng vụ làm ăn mạo hiểm này. Đây là một canh bạc lớn, lớn hơn rất nhiều so với dự án mỏ vàng ở Australia của D’Arcy, với nhiều người chơi hơn so với những gì ông dự tính. Đồng thời, nó cũng có mức độ phức tạp chính trị và xã hội hoàn toàn không hề tồn tại ở Australia. Tóm lại, đây không phải là một vụ làm ăn bình thường. Thậm chí, cả những tính toán chi phí cũng được nói giảm đi rất nhiều. Ban đầu, D’Arcy được cố vấn rằng sẽ phải mất 10.000 bảng để khoan hai giếng dầu nhưng thực tế là trong vòng bốn năm, ông phải bỏ ra tới hơn 200.000 bảng.

Kính thưa quý vị, chương trình Podcast - Thời sự của Báo Công Thương đến đây xin được tạm dừng. Cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi và lắng nghe, rất mong quý vị sẽ luôn đồng hành cùng chương trình của chúng tôi. Xin kính chào tạm biệt và hẹn gặp lại trong những bài Podcast tiếp theo.

“Huyền ảo ngôi đền lưu giữ hồn thiêng Phố Hiến”, kính thưa quý vị, trên đây là nhan đề bài Podcast của tác giả Thanh Thảo. Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Bài viết:

Giữa lòng Phố Hiến cổ kính, nơi từng được ví như “tiểu Tràng An” một thuở, có một ngôi đền trầm mặc soi bóng bên hồ Bán Nguyệt - đó là đền Mẫu Hưng Yên.

Hơn bảy thế kỷ trôi qua, ngôi đền không chỉ là chốn linh thiêng thờ Dương Thiên Hậu - vị thần bảo hộ cho cư dân vùng này, mà còn là biểu tượng cho văn hóa tâm linh của người Việt. Mỗi dịp xuân về, từng dòng người lại tấp nập tìm đến, mang theo những mong ước, những lời nguyện cầu gửi vào làn khói trầm vấn vít, như một cách kết nối với cội nguồn và gửi gắm niềm tin vào tương lai. Đền Mẫu không chỉ là một di tích lịch sử, mà còn là nơi lắng đọng những giá trị tinh thần qua bao thế hệ, là chứng nhân cho sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người và thần linh.

Hồn dân tộc trong mái đền thiêng

Mùa xuân về trên Phố Hiến. Sáng sớm, sương vẫn còn vương nhẹ trên những mái ngói rêu phong của đền Mẫu. Hơi thở của mùa xuân len lỏi qua từng khóm cây, đang vươn mình đâm chồi nảy lộc ven mặt hồ bán nguyệt, nơi bóng đền soi xuống làn nước yên ả. Hưng Yên bước vào những ngày đầu năm trong tiết trời se lạnh nhưng lòng người lại rộn ràng với những mong ước, khát vọng mới.

Con đường dẫn vào đền Mẫu hôm nay đông hơn thường lệ. Những tà áo dài thướt tha xen lẫn áo ấm mùa đông, tay ai cũng nâng niu những bó hoa, lễ vật gói ghém lòng thành. Những bậc cao niên thong thả đi từng bước, miệng khẽ ngân nga câu khấn. Các đôi vợ chồng trẻ dắt theo con nhỏ, vừa hướng dẫn con cách vái lạy, vừa dạy con đạo lý uống nước nhớ nguồn. Không khí vừa trang nghiêm, vừa ấm áp, quyện trong hương trầm ngan ngát.

Đền Mẫu mê hoặc lòng người bởi vẻ cổ kính và huyền bí

Đền Mẫu Hưng Yên, còn gọi là Hoa Dương Linh Từ, là nơi thờ Dương Quý Phi - vợ của vua Tống Đế Bính. Chuyện kể rằng, khi nhà Tống sụp đổ, bà cùng đoàn người chạy loạn đến Phố Hiến, rồi hóa Thánh tại đây. Người dân thương kính, lập đền thờ, phong bà là Dương Thiên Hậu, phù hộ độ trì cho bách tính. Từ đó, đền trở thành một trong những địa điểm linh thiêng bậc nhất của vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Những hoa văn chạm trổ trên cột gỗ, những bức hoành phi, câu đối đỏ thắm vẫn mang dấu ấn của thời gian. Trải qua bao thăng trầm, đền Mẫu vẫn đứng đó, trầm mặc mà bao dung, lắng nghe mọi ước nguyện của người đời.

Lễ hội lớn nhất của đền diễn ra vào tháng ba âm lịch, nhưng ngay từ đầu năm, người dân đã tìm về để cầu tài, cầu lộc, cầu bình an. Người buôn bán mong một năm phát đạt, người nông dân cầu cho mưa thuận gió hòa, người trẻ cầu duyên, người già mong sức khỏe dồi dào. Lòng tin ấy như một sợi dây vô hình kết nối bao thế hệ, để mỗi dịp đầu xuân, người ta lại tìm về nương tựa nơi cửa đền.

Tục gieo quẻ đầu năm tại đền Mẫu

Trong những nghi thức tâm linh quan trọng khi ghé thăm đền Mẫu Hưng Yên, tục gieo quẻ đầu năm là một nét đẹp văn hóa được nhiều người thực hiện với lòng thành kính. Sau khi dâng hương, cầu nguyện trước ban thờ, nhiều người đi lễ thường đến khu vực xin gieo quẻ, nơi có những ống thẻ nhỏ chứa đựng lời tiên tri về vận trình trong năm mới.

Nghi thức gieo quẻ diễn ra trong không gian tĩnh lặng, mỗi người cầm lấy ống quẻ, chắp tay khấn nguyện rồi nhẹ nhàng lắc cho đến khi một thẻ rơi ra. Trên mỗi thẻ có khắc một con số, tương ứng với những lời sấm truyền được ghi chép cẩn thận trong sách quẻ của đền. Các vị sư hoặc thủ nhang trong đền sẽ giúp giải nghĩa từng lời quẻ, đưa ra những lời chỉ dẫn về công danh, sự nghiệp, tình duyên hay sức khỏe.

Nhiều người tin rằng, gieo quẻ không chỉ để biết trước điều gì sẽ đến, mà còn để hiểu được những điều cần chú trọng, những bài học mà “số mệnh” muốn gửi gắm. Một quẻ tốt sẽ mang lại niềm vui, sự vững tin; hoặc nếu như gặp phải một quẻ xấu lại giúp người ta biết cách cẩn trọng, tu tâm dưỡng tính, mong ước sẽ bình an, hóa giải điều không hay.

Tục lệ gieo quẻ khi đến thăm viếng đền Mẫu lâu nay đã trở thành một nét đẹp không thể thiếu trong văn hóa đi lễ đầu năm của người dân Hưng Yên nói riêng và cả nước nói chung. Với mỗi quẻ gieo, lòng người nhẹ đi một nỗi lo, thêm một niềm tin vững vàng để bước vào năm mới với sự an yên và thanh thản.

Hương xuân còn mãi

Trời đã gần trưa, nắng lên dịu nhẹ, trải một lớp óng vàng lên sân đền. Tiếng chuông ngân vang giữa không gian thanh tịnh. Dòng người vẫn tiếp tục ra vào, ai cũng mang theo một niềm tin, một mong ước.

Trên tay một bà cụ là bó hương còn ấm, bà chậm rãi bước ra cổng đền, nở một nụ cười hiền hậu. Khi được hỏi cầu gì đầu năm, bà khẽ đáp: Cầu cho con cháu bình an, đất nước yên vui / Chỉ vậy thôi mà ai ai cũng hạnh phúc. Hay “Mùa xuân rồi sẽ qua, nhưng lòng thành vẫn còn mãi”.

Giữa dòng chảy bất tận của thời gian, đền Mẫu vẫn lặng lẽ đứng đó, soi bóng xuống mặt hồ bán nguyệt, đón bao thế hệ tìm về với lòng thành kính. Người ta đến đây để cầu may mắn, để xin một quẻ đầu năm, nhưng hơn hết, để lắng lại giữa những ồn ào của cuộc sống, tìm về cội nguồn và vun đắp niềm tin vào những điều tốt đẹp. Mùa xuân rồi sẽ qua, nhang trầm rồi sẽ tàn, nhưng những ước nguyện gửi gắm nơi mái đền thiêng sẽ theo người đi suốt cả chặng đường phía trước - như một lời nhắc nhở về lòng thành, về niềm tin và về sự an yên trong tâm hồn.

Và đúng vậy, đền Mẫu - Hưng Yên không chỉ là nơi để thăm quan, viếng vọng, mà còn là nơi để mỗi người tìm thấy sự an yên, sâu lắng trong tâm hồn. Để rồi khi rời đi, ai cũng mang theo một chút hương xuân, một chút niềm tin, và một lời hẹn sẽ quay trở lại vào mùa xuân năm sau./.

Kính thưa quý vị, bài Podcast đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

Dầu mỏ, Tiền bạc và Quyền lực (Kỳ 6), kính thưa quý vị, trong chuyên mục Podcast báo Công Thương ngày hôm nay, chúng ta lại tiếp tục đến với kỳ 6 của cuốn sách Dầu mỏ, Tiền bạc và Quyền lực của tác giả Hà Nam (giới thiệu), kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, quá trình công nghiệp hóa đã biến một nền kinh tế phi tập trung và cạnh tranh với nhiều doanh nghiệp công nghiệp nhỏ thành một nền kinh tế bị những tập đoàn công nghiệp hợp nhất khổng lồ được gọi là tờ-rớt thống trị.

CHƯƠNG 5: SÁT THỦ GIẾT RỒNG

"Ngôi nhà cổ" đang bị vây hãm. Standard Oil không thể đánh bại các đối thủ thương mại của nó tại Mỹ cũng như trên thế giới. Ngoài ra, một cuộc chiến chính trị và pháp lý đang diễn ra trên khắp nước Mỹ nhằm chống lại Standard Oil và các hành vi kinh doanh tàn nhẫn của công ty này. Đây không phải là một thử thách mới, Rockefeller và các đối tác của ông đã bị chỉ trích và phỉ báng ngay từ những ngày đầu xây dựng tờ-rớt dầu lửa Standard.

Các lãnh đạo công ty không bao giờ thật sự hiểu được sự chỉ trích đó. Họ nghĩ rằng, đó là chính sách mị dân rẻ tiền, sự ghen tị dốt nát và một cách nài xin đặc biệt. Họ tin chắc rằng, trong cuộc theo đuổi không ngừng nghỉ những lợi ích của bản thân và sự giàu có, Standard Oil không chỉ ngăn chặn được tai họa của "tình trạng cạnh tranh không kiểm soát", mà công ty này có lẽ còn là, theo lời của chính Rockefeller, "những người dựng xây" vĩ đại nhất trong lịch sử nước Mỹ. Tuy nhiên, đó không phải là cách nhìn nhận của phần đông dư luận.

Những người phê phán Standard chỉ nhìn thấy một doanh nghiệp hùng mạnh, xảo quyệt, thô bạo, kiên cố, xâm nhập vào mọi ngóc ngách, và rất bí hiểm. Công ty này không chịu trách nhiệm trước một ai, trừ một vài vị giám đốc ngạo mạn, và dùng sự tàn bạo để cố gắng tiêu diệt những ai cản đường nó. Quan điểm này là một phần bối cảnh của thời kỳ đó. Sự lớn mạnh của Standard Oil không diễn ra tách biệt với những gì xung quanh. Đó là sản phẩm của quá trình công nghiệp hóa diễn ra nhanh chóng của nền kinh tế Mỹ trong vài thập niên cuối thế kỷ XIX.

Chỉ trong một khoảng thời gian ngắn, quá trình công nghiệp hóa đã biến một nền kinh tế phi tập trung và cạnh tranh với nhiều doanh nghiệp công nghiệp nhỏ thành một nền kinh tế bị những tập đoàn công nghiệp hợp nhất khổng lồ được gọi là tờ-rớt thống trị. Mỗi tờ-rớt ngồi chễm chệ trên một ngành công nghiệp và nhiều tờ-rớt có các nhà đầu tư và giám đốc đan xen lẫn nhau. Sự thay đổi nhanh chóng này là một hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ đối với nhiều người Mỹ.

Khi thế kỷ XIX kết thúc và thế kỷ XX mở ra, họ trông chờ chính phủ lập lại sự cạnh tranh, kiểm soát những hành vi bất lương và chế ngự sức mạnh kinh tế cũng như chính trị của các tờ-rớt, những con rồng to lớn và đáng sợ đang gầm rú quá tự do trên khắp đất nước. Dữ tợn và đáng sợ nhất trong số những con rồng này chính là Standard Oil.

Rockefeller

Công ty mẹ

Những cuộc tấn công pháp lý chống Standard bắt đầu được nối lại từ các bang, với các vụ kiện chống độc quyền do bang Ohio và Texas khởi tố. Tại Kansas, thống đốc bang đưa ra kế hoạch xây dựng một nhà máy lọc dầu do bang sở hữu với công nhân làm việc tại đó là các phạm nhân đang cải tạo và công ty này sẽ cạnh tranh với Standard Oil. Có ít nhất bảy bang khác, cùng với vùng lãnh thổ Oklahoma, tiến hành các hành động pháp lý chống lại Standard ở dạng này hay dạng khác. Tuy nhiên, Standard chưa hề tỏ ra e ngại trước sự chống đối toàn diện của dân chúng đối với các hành vi kinh doanh của mình.

Năm 1888, trong một lá thư gửi cho Rockefeller, một lãnh đạo của Standard Oil viết: "Tôi cho rằng, cơn sốt chống tờ‑rớt này là sự loạn trí. Chúng ta nên nghiêm túc đối mặt với điều này và tránh mọi câu hỏi bằng những câu trả lời né tránh sự thật trong khi vẫn hết sức chân thực". Standard tiếp tục giữ bí mật tất cả kế hoạch của mình. Khi đứng trước tòa trong một vụ kiện mà bang Ohio là nguyên đơn, Rockefeller kín miệng đến nỗi, một tờ báo của New York đã giật tít: "John D. Rockefeller là một con hến". Để huy động mọi nguồn lực cần thiết cho cuộc chiến đang đến gần, Standard thuê một luật sư giỏi nhất và đắt giá nhất. Công ty này cũng tìm cách gây ảnh hưởng chính trị, đóng góp đúng lúc cho các hoạt động chính trị.

Khi đóng góp cho Đảng cộng hòa ở bang Ohio, Rockefeller viết: "Những người bạn của chúng tôi thật sự cảm thấy chúng tôi chưa nhận được sự đối xử bình đẳng từ Đảng Cộng hòa. Nhưng chúng tôi kỳ vọng những điều tốt đẹp hơn trong tương lai". Tuy nhiên, Standard Oil không dừng lại ở những khoản đóng góp như thế. Công ty ký hợp đồng thuê nghị sĩ Đảng Cộng hòa của bang Ohio làm luật sư cho mình khi cần, với mức phí riêng trong năm 1900 là 44.500 đô-la. Công ty còn cho một nghị sĩ rất có ảnh hưởng của Texas, được coi là "thủ lĩnh dân chủ ưu tú nhất tại Mỹ" vay tiền để thanh toán cho vụ mua lại một điền trang rộng 6.000 acre ở gần Dallas.

Ngoài ra, công ty quảng cáo mà Standard Oil thuê, trong quá trình mua lại vị trí quảng cáo trên các tờ báo, đã cho đăng những bài báo có nội dung liên quan đến Standard Oil. "Ngôi nhà cổ" cũng thành lập hoặc thôn tính "những con hổ mù", tức những công ty nhìn từ ngoài vào thì đúng là những nhà phân phối độc lập, nhưng sự thật thì không. Chẳng hạn, năm 1901, một công ty kinh doanh dầu lửa có tên Republic Oil được thành lập ở bang Missouri. Công ty này giương cao những lời quảng cáo như: "Không tờ-rớt", "Không độc quyền" và "Hoàn toàn độc lập". Tuy vậy, nó vẫn bí mật gửi báo cáo lên số 75 đường New Street ở New York, một cửa sau của số 26 đường Broadway.

Mặc dù một số bang đã giành được những chiến thắng tạm thời trước Standard, nhưng rốt cục không bang nào thành công trong các cuộc tấn công Standard. Ví dụ, sau khi các công ty con của Standard Oil bị trục xuất khỏi Texas và tài sản của họ bị chính phủ quản lý, tòa án đã tổ chức một buổi bán lại các tài sản này ở khách sạn Driskill tại Austin. Nhưng thực tế, họ bán lại những tài sản này cho người của Standard Oil. Mặc dù vậy, các cuộc tấn công pháp lý này cũng buộc Standard Oil phải có những thay đổi nhất định trong tổ chức của công ty. Năm 1892, theo quyết định của tòa án ở Ohio, tờ-rớt này bị giải thể và cổ phiếu của nó được chuyển giao cho 20 công ty. Tuy nhiên, quyền kiểm soát vẫn nằm trong tay những chủ sở hữu ban đầu. Các công ty này tập hợp lại với nhau thành "Những nhóm tư bản Standard Oil".

Trong tổ chức mới này, Ban Điều hành tại 26 Broadway được chuyển thành một cuộc gặp gỡ thân mật giữa các chủ tịch của các công ty thành viên khác nhau tạo thành "Những nhóm tư bản Standard Oil". Thư từ không còn được đề địa chỉ gửi tới Ban Điều hành nữa, mà chỉ là "các quý ngài tầng trên". Tuy nhiên, "các quý ông này" không lấy làm vui mừng với việc tổ chức lại tờ-rớt của họ thành "Những nhóm tư bản Standard Oil". Việc tiếp tục bảo vệ là cần thiết trong bối cảnh các áp lực vẫn tiếp diễn và để tạo cho công ty nền móng pháp lý vững chắc hơn. Họ tìm thấy giải pháp cho những vấn đề của mình ở New Jersey. Pháp luật của bang này đã được sửa đổi, cho phép việc thành lập các công ty mẹ –các công ty có thể sở hữu cổ phần ở các doanh nghiệp khác. Đây là một thay đổi có tính chất quyết định trong luật doanh nghiệp truyền thống ở nước Mỹ. New Jersey cũng nỗ lực trong việc tạo ra một môi trường kinh doanh hấp dẫn hơn cho hình thức hợp nhất mới này.

Do đó, năm 1899, ban lãnh đạo của "Những nhóm tư bản Standard Oil" đã thành lập Standard Oil của New Jersey, một công ty mẹ cho toàn bộ hoạt động của họ. Giá trị vốn hóa của công ty này tăng từ 10 triệu đô-la lên 110 triệu đô-la và công ty nắm giữ cổ phần trong 41 công ty khác. Những công ty con này lại nắm quyền kiểm soát những công ty khác nữa, và những công ty bên dưới này còn tiếp tục quản lý những công ty nhỏ hơn. Trong suốt thời gian này, tại Standard Oil còn diễn ra một thay đổi lớn khác. Sau khi tích luỹ được một khối tài sản khổng lồ, John Rockefeller cảm thấy mệt mỏi và bắt đầu lên kế hoạch nghỉ hưu. Mặc dù Rockefeller mới 55 tuổi song những căng thẳng công việc liên tục và từ những cuộc tấn công nhằm vào ông và Standard Oil đã bắt đầu ảnh hưởng tới sức khỏe của ông. Từ sau năm 1890, Rockefeller thường phàn nàn về hệ tiêu hóa của mình. Ông nói rằng mình đang bị hành hạ và luôn đặt một khẩu súng lục cạnh giường khi đi ngủ.

Năm 1893, Rockefeller mắc chứng rụng tóc, một căn bệnh liên quan đến sự căng thẳng tâm lý, và phải đối phó với nó bằng mũ chỏm hay tóc giả. Kế hoạch nghỉ hưu của ông tạm thời bị trì hoãn do một loạt các cuộc khủng hoảng – thời kỳ Suy thoái nghiêm trọng của kinh tế Mỹ năm 1893 và tiếp đó là cuộc đại khủng hoảng, rồi cuộc cạnh tranh ngày càng quyết liệt ở cả thị trường trong nước và ngoài nước. Tuy nhiên, vai trò của Rockefeller cũng bắt đầu giảm dần và cuối cùng, năm 1897, khi chưa tới 60 tuổi, ông nghỉ hưu, chuyển giao quyền lãnh đạo John D. Archbold.

Người kế nhiệm: Nhân vật hăng hái trong ngành dầu lửa

Không ai nghi ngờ việc John Archbold kế nhiệm Rockefeller. Hơn bất kỳ nhà lãnh đạo cấp cao nào của Standard, ông là chuyên gia trong mọi lĩnh vực của ngành công nghiệp dầu lửa. Ông là một trong những nhân vật quyền lực nhất trong ngành dầu lửa tại Mỹ trong suốt hai thập kỷ trước đó. Và trong hai thập kỷ tiếp theo, có lẽ ông chính là nhân vật quyền lực nhất. Với dáng người thấp và vẻ bề ngoài trẻ hơn tuổi, Archbold là một người đầy ý chí và không biết đến mỏi mệt. Ông luôn hăng hái "đi tới cùng" và cống hiến hết mình cho những yêu cầu và tính đúng đắn của sự nghiệp mà ông theo đuổi.

Trong thời gian diễn ra chiến dịch bầu cử tổng thống năm 1860, khi còn là một cậu bé, ông đã đi bán những tấm huy hiệu in hình các ứng cử viên. Mặc dù anh trai ông bán tại một khu vực thuận lợi hơn, nhưng Archbold vẫn bán được nhiều huy hiệu hơn. Năm 15 tuổi, Archbold một mình lên chuyến tàu từ Salem, bang Ohio tìm kiếm vận may trong lĩnh vực dầu lửa ở Titusville. Ban đầu, ông làm thư ký cho một công ty vận tải biển với mức lương còm cõi đến nỗi ông phải ngủ trên một chiếc giường kê dưới quầy thu ngân ở văn phòng. Sau đó, Archbold trở thành nhà môi giới dầu lửa năng động và bị cuốn vào "sự hăng hái về dầu" trong suốt cuộc đời. Lòng nhiệt tình đó vô cùng cần thiết trong bối cảnh lộn xộn của Vùng đất dầu.

Một đối tác nhớ lại người môi giới dầu lửa trẻ tuổi này: "Khi đó, công việc hàng ngày của ông ấy thật vất vả. Trên những đường phố chính của Titusville luôn bao phủ một lớp bùn lẫn dầu dày khoảng 30 cm. Xung quanh những giếng dầu dọc theo Dòng sông Dầu, tình trạng cũng tương tự, thậm chí có lúc bùn còn lên đến ngang đùi. Nhưng John Archbold chẳng để ý đến điều đó. Ông vẫn cứ lội qua những con đường lầy lội đó, hát ngân nga khi sắp mua được dầu hoặc đang dự tính đến việc đó". Ngoài công việc, Archbold không có thú vui nào khác. Ông học cách sử dụng khiếu hài hước để giải tỏa những tình huống căng thẳng và điều này trở thành vũ khí lợi hại nhất của ông trong những cuộc tranh cãi và xung đột. Rất lâu sau, khi được hỏi có phải Standard Oil chỉ quan tâm đến những lợi ích của riêng mình hay không, ông trả lời khô khan: "Chúng tôi không phải lúc nào cũng là nhà từ thiện".

Ông cũng học được cách nhìn nhận các sự kiện, dù phức tạp đến đâu, theo chiều hướng phát triển. Ông biết cách khiến mình trở nên hữu ích với người khác – đặc biệt là John D. Rockefeller – và thể hiện cho họ thấy điều đó. Rockefeller sớm để mắt đến Archbold. Năm 1871, trong khi làm thủ tục đăng ký tại một khách sạn ở Titusville, Rockefeller đã nhìn thấy chữ ký của một nhà môi giới và lọc hóa dầu trẻ tuổi, với nội dung "John D. Archbold, 4 đô-la/thùng". Rất ấn tượng trước cách quảng cáo tự tin như vậy, vào một thời điểm mà người ta không thể mua dầu với mức giá gần con số này, Rockefeller đã ghi lại thông tin đặc biệt này. Là một nhà hoạt động, Archbold trở thành thư ký Sàn giao dịch dầu lửa Titusville.

Trong vụ Công ty South Improvement và Chiến tranh dầu lửa năm 1872, khi Rockefeller và các công ty đường ray tìm cách kiểm soát độc quyền sản lượng dầu lửa, ông nổi lên như một trong những nhà lãnh đạo của Vùng đất dầu, và tố cáo Rockefeller bằng những lời lẽ gay gắt nhất. Tuy nhiên, Rockefeller đã nhận ra một người nắm giữ những nguyên tắc cơ bản của Vùng đất dầu, một người cống hiến hết mình cho ngành công nghiệp dầu lửa, người vừa có thể hung hăng, tàn nhẫn, lại vừa có thể linh hoạt và có khả năng thích nghi. Điều này đã được chứng minh chắc chắn khi vào năm 1875, Rockefeller mời Archbold làm việc cho Standard và ông nhanh chóng nhận lời.

Nhiệm vụ đầu tiên của Archbold là bí mật mua lại tất cả các nhà máy lọc dầu dọc theo Dòng sông dầu. Ông nhận nhiệm vụ này với quyết tâm cao nhất. Chỉ trong vài tháng, ông đã mua hoặc thuê lại 50 nhà máy lọc dầu, và làm việc cật lực đến nỗi sức khỏe suy sụp nghiêm trọng. Archbold nhanh chóng thăng tiến lên nấc thang lãnh đạo cao nhất của Standard Oil. Tuy nhiên, Archbold vẫn phải giải quyết một trở ngại lớn với Rockefeller, trở ngại mà ông gọi là "nhược điểm không may" của mình. Ông rất mê đồ uống có cồn, nhưng Rockefeller nhất quyết yêu cầu ông ký vào bản cam kết không uống rượu và phải nghiêm túc thực hiện cam kết đó. Archbold đã làm điều mà Rockefeller muốn. Khi 50 tuổi, ông đã là một nhân vật kỳ cựu có thâm niên hơn ba thập kỷ trong ngành dầu lửa hoạt động. Đem thế mạnh và kinh nghiệm của mình vào vị trí mới, Archbold là nhân vật số một tại Standard. Mặc dù vẫn giữ liên lạc với trụ sở 26 Broadway, nhưng kể từ khi nghỉ hưu, Rockefeller dành toàn bộ thời gian cho các điền trang, làm từ thiện, chơi golf và quản lý khối tài sản ngày càng lớn của mình.

Trong khoảng thời gian từ năm 1893 tới năm 1901, Standard Oil đã trả cổ tức trị giá hơn 250 triệu đô-la. Phần lớn số tiền này thuộc về sáu người và Rockefeller giữ 1/4. Viết về núi tiền mà Standard bỏ ra này, một tác giả chuyên về các vấn đề tài chính nhận định, công ty này giống như "một ngân hàng thật sự của người khổng lồ vĩ đại nhất – một ngân hàng trong một cơ sở công nghiệp, cung cấp tài chính cho cơ sở đó trong cuộc cạnh tranh với mọi đối thủ". Sau khi ngừng tham gia điều hành công ty, sức khỏe Rockefeller đã hồi phục.

Năm 1909, bác sĩ dự đoán ông sẽ thọ tới 100 tuổi vì ông đã thực hiện ba nguyên tắc đơn giản: "Thứ nhất, tránh mọi lo lắng. Thứ hai, thường xuyên tập thể dục ở ngoài trời. Thứ ba, rời bàn ăn khi còn hơi đói". Rockefeller vẫn theo kịp diễn biến tình hình ở Standard, nhưng ông không tham gia quản lý công ty. Archbold cũng không cho ông làm điều đó. Archbold thường tới thăm Rockefeller vào các buổi sáng thứ bảy để thảo luận về hoạt động của Standard Oil. Rockefeller vẫn giữ danh hiệu chủ tịch công ty và điều này dẫn tới những đánh giá sai lầm về vai trò của Rockefeller trong thời kỳ này. Theo chính sách tuyệt đối bí mật của Standard, việc Rockefeller nghỉ hưu hoàn toàn được giữ kín, và như thế, Rockefeller vẫn phải chịu trách nhiệm cá nhân đối với bất kỳ việc gì công ty này làm.

Bởi vậy, ông vẫn là trung tâm của mọi sự chỉ trích, mọi lời xúc phạm và mọi cuộc công kích. Vậy tại sao ông vẫn giữ danh hiệu chủ tịch? Có thể các cộng sự của ông nghĩ rằng cái tên Rockefeller khiến người ta phải nể sợ, là cần thiết để duy trì sự thống nhất của đế chế Standard. Cũng có thể đó là kết quả của lòng kính trọng mà Rockefeller được hưởng nhờ cổ phần mà ông nắm giữ trong công ty? Vài năm sau, một trong số những giám đốc cao cấp của công ty là H. H. Rogers đã đưa ra một lý do tương đối khác: "Chúng tôi nói với Rockefeller rằng ông ấy phải giữ danh hiệu này. Các vụ kiện chống lại chúng tôi vẫn đang treo ở tòa án. Và chúng tôi bảo ông ấy rằng, nếu bất cứ ai trong chúng tôi phải ra tòa, ông ấy sẽ phải đi cùng!"

Gia đình Rockefeller

"Sự kiện nóng bỏng"

Cuối thế kỷ XIX, cuộc tấn công nhằm vào Standard Oil ngày càng mạnh mẽ. Một tinh thần cải cách mới và mạnh mẽ là thuyết tiến bộ đang phát triển tại nước Mỹ. Những mục tiêu chính của thuyết này là cải cách chính trị, bảo vệ người tiêu dùng, thực hiện công bằng xã hội, cải thiện điều kiện làm việc, và kiểm soát cũng như điều tiết hoạt động của các doanh nghiệp lớn. Mục tiêu sau cùng này đã trở thành một vấn đề cấp bách trong bối cảnh làn sóng hợp nhất lớn quét qua khắp nước Mỹ, với số lượng các tờ-rớt tăng lên nhanh chóng. Tờ-rớt đầu tiên tại quốc gia này là Standard Oil được thành lập năm 1882. Tuy nhiên, phong trào hợp nhất thật sự tăng tốc vào thập niên 1890.

Theo thống kê có 82 tờ-rớt với tổng giá trị vốn hóa là 1,2 tỷ đô-la được thành lập trước năm 1898. Từ năm 1898 đến năm 1904, có thêm 234 tờ-rớt được thành lập, với tổng giá trị vốn hóa hơn 6 tỷ đô-la. Theo quan điểm của một số người, tờ-rớt, hay sự độc quyền, chính là thành tựu lớn nhất của chủ nghĩa tư bản. Đối với những người khác, đây là sự đồi bại của một hệ thống đang đe dọa không chỉ giai cấp công nhân và nông dân, mà còn đe dọa cả tầng lớp trung lưu và giới doanh nhân, những người lo sợ bị tước đi các quyền lợi kinh tế.

Năm 1899, việc chống tờ-rớt được mô tả là "trận chiến lớn về đạo đức, xã hội và chính trị mà toàn bộ giới công đoàn phải đối mặt". Các tờ-rớt là một trong những chủ đề quan trọng nhất trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1900. Không lâu sau khi đắc cử, Tổng thống William McKinley nói với thư ký của ông rằng: "Vấn đề tờ-rớt phải được giải quyết sớm và nghiêm túc". Henry Demarest Lloyd, một trong số những người đầu tiên tham gia giải quyết vấn đề này, đã công kích quyết liệt Standard Oil bằng một cuốn sách có tựa đề Wealth again common wealth (Thịnh vượng chống lại thịnh vượng chung) xuất bản năm 1894.

Sau ông, một nhóm các nhà báo can đảm bắt đầu điều tra và công bố những hành vi mờ ám trong xã hội. Họ được gọi là "những người cào bùn" và trở thành trung tâm của phong trào tiến bộ. Một nhà sử học nhận định: "Thành tựu quan trọng cơ bản của thuyết tiến bộ ở Mỹ là việc vạch trần cái xấu". Tờ tạp chí khởi động cho toàn bộ chiến dịch cào bùn này có tên là McClure’s. Đây là một trong những ấn phẩm định kỳ hàng đầu ở Mỹ có số lượng phát hành lên tới hàng trăm nghìn bản. Chủ bút của McClure’s, Samuel McCluelà một người có tính khí thất thường, cởi mở và giàu trí tưởng tượng. Ông tập hợp được một đội ngũ phóng viên, biên tập viên tài năng về New York, và họ rất hăng hái tìm kiếm một đề tài lớn.

Năm 1899, trong bức thư gửi cho một trong số những người này, McClue viết: "Nhân vật lớn chính là các tờ-rớt. Đó sẽ là sự kiện nóng bỏng. Và tờ tạp chí có những bài viết về các giai đoạn khác nhau của chủ đề mà độc giả muốn biết này chắc chắn sẽ có lượng phát hành lớn". Các biên tập viên của tạp chí này quyết định tập trung vào một tờ‑rớt cụ thể để phản ánh quá trình hợp nhất. Nhưng sẽ là tờ-rớt nào? Họ bàn tới tờ-rớt Đường cũng như tờ-rớt Thịt bò, nhưng rồi lại gạt cả hai tờ-rớt này sang một bên.

Sau đó, một phóng viên đề xuất việc phát hiện dầu ở bang California nhưng thư ký tòa soạn Ida Tarbell không đồng ý. Bà nói: "Chúng ta phải vạch ra một kế hoạch tấn công mới. Trong đó, không chỉ cho thấy rõ tầm ảnh hưởng của các doanh nghiệp và sự phát triển thương mại cũng như những thay đổi mà họ tạo ra trên nhiều vùng khác nhau của đất nước, mà còn cho thấy rõ những nguyên tắc lớn mà các nhà lãnh đạo công nghiệp áp dụng để hợp nhất và kiểm soát những doanh nghiệp này".

"Bà bạn" của Rockefeller

Tại thời điểm đó, Ida Minerva Tarbell đã trở thành nữ nhà báo lớn đầu tiên của Mỹ. Người phụ nữ cao hơn 1,8 mét này có vẻ ngoài trang nghiêm và lạnh lùng đầy uy lực. Sau khi tốt nghiệp trường cao đẳng Allegheny, bà tới Paris để viết tiểu sử của Roland, một nữ lãnh đạo của cuộc Cách mạng Pháp, người đã phải bước lên máy chém. Tarbell cống hiến tất cả cho sự nghiệp và không kết hôn, mặc dù về sau này, bà trở thành một người chủ trì các buổi lễ trong đời sống gia đình và phản đối việc phụ nữ đi bầu cử.

Đầu thế kỷ XX, ở tuổi 45, bà đã là một tác giả nổi tiếng với những cuốn tiểu sử rất thông dụng nhưng công phu về Napoleon và Lincoln. Phong cách và vẻ bề ngoài của Tarbell khiến bà trông có vẻ già trước tuổi. Một biên tập viên nữ của tờ McClue’s nhớ lại: "Một đặc điểm lớn của bà ấy là khiến mọi người cảm thấy khó gần. Đối với những người bình thường, có vẻ như bà ấy chẳng biết làm dáng chút nào". Sau khi McClue’s đã chắc chắn về chủ đề các tờ-rớt, Tarbell mới tính đến chuyện đảm trách nhiệm vụ điều tra của riêng bà. Mục tiêu của bà hiển nhiên là ông tổ của các tờ-rớt, John D. Rockefeller.

Được sự chấp thuận của ông chủ bút, bà bắt đầu một nghiên cứu mà rồi cuối cùng sẽ lật đổ Standard Oil. Cuộc đời luôn có những điều trớ trêu, và cuốn sách ra đời từ nghiên cứu của Tarbell sẽ là hành động báo thù cuối cùng của Vùng đất Dầu dành cho những kẻ chinh phục nơi này. Vì Ida Tarbell lớn lên trong những cộng đồng phát triển bùng nổ rồi lại vỡ tung của Vùng đất dầu. Cha của bà, Frank Tarbell, kinh doanh lĩnh vực sản xuất thùng chứa chỉ vài tháng sau khi Drake phát hiện ra dầu.

Trong thập niên 1880, ông làm ăn khá tốt và gây dựng được cơ ngơi tại thị trấn Pithole, nơi hoạt động khai thác dầu bùng nổ. Khi mỏ dầu đột ngột cạn và thị trấn nhỏ bé nhưng nhộn nhịp này tới hồi tiêu vong, ông bỏ 600 đô-la mua lại khách sạn hàng đầu trong thị trấn vừa mới được xây với giá 60.000 đô-la. Sau đó, ông phá khách sạn này và chất lên xe ngựa những cửa sổ kiểu Pháp, những cánh cửa đẹp, những bộ phận bằng gỗ và rầm thép, chở tới Titusville cách đó 10 dặm để xây một ngôi nhà mới xinh xắn cho gia đình.

Ida Minerva Tarbell

Thời thơ ấu của Ida Tarbell trôi qua trong ngôi nhà đó. (Sau này, bà đã nghĩ tới việc viết một câu chuyện về Pithole – "không có gì kịch tính bằng lịch sử dầu lửa của Pithole", bà nói.) Năm 1872, Frank Tarbell liên minh với các công ty sản xuất dầu lửa độc lập ở Vùng đất dầu chống lại South Improvement. Sau đó, cũng giống như nhiều người khác vùng đất này, công việc làm ăn của ông bị sự phát triển của Standard Oil chèn ép. Sau đó, anh trai của Ida Tarbell là William trở thành một trong những người đứng đầu Công ty Pure Oil và thành lập bộ phận phát triển thị trường tại Đức. Từ người cha và anh trai, Tarbell đã hiểu được tính bấp bênh của hoạt động kinh doanh dầu lửa, một công việc mà như William nói cũng giống như "đánh bạc".

Năm 1896, ông viết: "Tôi thường ước mình được làm trong một công ty khác, và nếu tôi làm cho công ty đó trở nên giàu có, tôi sẽ giữ vững sự giàu có đó". Tarbell vẫn nhớ những gian nguy và khó khăn tài chính mà cha bà phải trải qua – ngôi nhà bị đem cầm cố, cảm giác về sự thất bại, cảnh đơn thương độc mã rõ ràng trong cuộc chiến chống lại Con bạch tuộc, nỗi cay đắng và sự chia rẽ giữa những người thỏa thuận với Standard Oil và những ai không chịu làm như vậy. "Đừng làm việc đó, Ida", người cha già của Tarbell khẩn khoản nói với con gái khi biết bà đang điều tra về Standard Oil cho McClue’s. "Họ sẽ hủy diệt tờ báo đấy".

Một buổi tối, trong bữa tiệc do Alexander Graham Bell tổ chức ở Washington, vị phó chủ tịch của một ngân hàng liên kết với Rockefeller đưa Tarbell đi cùng. Có vẻ như ông này đang lịch sự đe dọa về chính điều mà cha Tarbell cảnh báo trước đó khi đưa ra câu hỏi về tình hình tài chính của tờ McClue’s. Tarbell sẽ không dừng lại. Là một nhà nghiên cứu không biết mệt mỏi và luôn suy nghĩ thấu đáo, bà trở thành một thám tử say mê và bị cuốn hút vào vụ việc của mình, với niềm tin mình sẽ có được một câu chuyện tuyệt vời. Người trợ lý Tarbell cử xuống những khu phố nhỏ ở Cleveland tìm gặp những người có trí nhớ tốt đã viết về cho bà: "Tôi muốn nói với bà điều này, John D. Rockefeller là nhân vật kỳ lạ nhất, kín miệng nhất, bí hiểm nhất và thú vị nhất ở Mỹ. Người dân vùng này không biết gì về ông ta cả. Một nghiên cứu về nhân vật khác thường này sẽ là con át chủ bài cho McClue’s". Và Tarbell muốn chơi con bài đó. Nhưng làm thế nào Tarbell tiếp cận trực tiếp được Standard?

Một người mà Tarbell không ngờ tới đã hỗ trợ bà − đó là H. H. Rogers. Sau John Archbold, Rogers là giám đốc thâm niên lâu nhất và quyền lực nhất của Standard Oil, đồng thời cũng là một nhà đầu cơ độc lập xuất chúng. Ông phụ trách lĩnh vực đường ống và khí tự nhiên của Standard. Tuy nhiên, Rogers không chỉ quan tâm đến kinh doanh. Ông còn có đóng góp đáng kể cho nền văn học Mỹ. Trước đó một thập kỷ, ông từng giúp Mark Twain thoát khỏi khó khăn tài chính suýt dẫn tới vỡ nợ. Sau đó, ông trở thành bạn thân của Mark Twain, quản lý tài sản và đầu tư tiền cho Mark Twain để nhà văn nổi tiếng này, như lời ông nói, "không còn phải lo lắng về tài chính nữa". Rogers yêu thích các tác phẩm của Mark Twain và thường đọc chúng cho vợ con nghe. Tuy nhiên, trong kinh doanh, Rogers là một người rất cứng rắn và lạnh lùng.

Trong cuốn Who’s Who (Ai là ai), ông tự liệt mình vào hàng "tư bản". Những người khác gọi ông là "Rogers, kẻ đê tiện" vì những vụ đầu cơ vào phố Wall của ông. Rogers cho rằng Rockefeller không ủng hộ ông vì, theo như ông nói, ông là "một con bạc bẩm sinh". Và quả thực, mỗi khi thị trường chứng khoán đóng cửa vào cuối tuần, không có việc gì để làm, Rogers lại chơi bài poker. Chính Mark Twain đề nghị Rogers hỗ trợ chi phí học tập cho Helen Keller, một cô gái bị mù và điếc, để cô có thể tới Radcliffe. Bản thân Mark Twain luôn biết ơn Rogers, và gọi Rogers không chỉ là "người bạn tốt nhất mà tôi từng có", mà còn là "người tốt nhất tôi từng biết". Trớ trêu thay, trong thời kỳ làm nghề xuất bản sách, Mark Twain từng được đề nghị xuất bản cuốn sách Wealth against common wealth (Thịnh vượng chống lại thịnh vượng chung) của Demarest Lloyd.

Trong lá thư gửi vợ, ông viết: "Anh muốn nói rằng, người đàn ông duy nhất mà anh quan tâm trên thế giới này, người đàn ông duy nhất đã hào phóng đổ cả mồ hôi và máu của mình để cứu anh và người thân của anh khỏi chết đói và sự hổ thẹn, lại là một con quỷ của Standard Oil… Nhưng anh đã không nói như vậy. Anh chỉ nói rằng anh không muốn làm bất kỳ cuốn sách nào nữa; anh muốn từ bỏ việc xuất bản sách". Mark Twain tùy thích ra vào văn phòng của Rogers tại số 26 Broadway và thỉnh thoảng, ông còn dùng bữa trưa với "các quý ông tầng trên" trong phòng ăn riêng của họ.

Một ngày nọ, Rogers đề cập đến chuyện ông có nghe về việc McClue’s đang chuẩn bị xuất bản một cuốn sách về Standard Oil và đề nghị Mark Twain tìm hiểu thực hư việc đó ra sao. Vì cũng quen biết với McClue, Mark Twain đã nhận lời. Cuối cùng, Mark Twain sắp xếp cho Ida Tarbell gặp Rogers vào tháng 1 năm 1902. Tarbell cảm thấy e dè khi phải đối mặt trực tiếp với ông trùm quyền lực của Standard Oil. Tuy nhiên, Rogers đã dành cho bà sự tiếp đón nồng hậu. Ngay lập tức, Tarbell khẳng định, "trên mọi phương diện" Rogers chính là "nhân vật đẹp trai nhất và đạo mạo nhất ở phố Wall". Họ nhanh chóng thiết lập một mối quan hệ đặc biệt, vì hóa ra, khi Tarbell còn nhỏ, hai người không chỉ sống cùng thị trấn tại Vùng đất dầu, mà nhà máy lọc dầu nhỏ của Rogers khi đó còn nằm ở triền đồi ngay bên dưới nhà Tarbell.

Rogers kể với Tarbell rằng, hồi ấy ông sống trong một ngôi nhà thuê, mà vào thời điểm đó, việc thuê nhà để ở đồng nghĩa với "sự thú nhận thất bại trong làm ăn" để có thể có thêm tiền mua cổ phiếu của Standard Oil. Rogers nói ông vẫn còn nhớ rõ về cha Tarbell và tấm biển "Cửa hàng thùng Tarbell". Ông còn nói đó là những ngày tháng hạnh phúc nhất của ông. Có thể Rogers đã thể hiện cảm xúc chân thành song cũng có thể ông là một nhà tâm lý giỏi. Ông mê hoặc được Ida Tarbell. Nhiều năm sau, Tarbell vẫn thân mật gọi ông là "tên cướp biển đẹp trai với lá cờ mãi tung bay trên phố Wall".

Hai năm sau đó, Tarbell và Rogers thường xuyên gặp gỡ. Bà thường được đưa vào gặp ông qua một cửa và đi ra bằng một cửa khác, vì chính sách của công ty là cấm khách tới thăm chạm mặt nhau. Thỉnh thoảng, Tarbell thậm chí còn được sắp xếp một bàn làm việc ở số 26 Broadway. Bà vẫn đem các hồ sơ tới cho Rogers và ông lại cung cấp cho bà các tài liệu, số liệu, những điều chỉnh và giải thích. Rogers tỏ ra thật thà với Tarbell tới mức đáng ngạc nhiên.

Chẳng hạn, vào một ngày mùa đông, Tarbell mạnh dạn hỏi ông, Standard đã "thao túng pháp luật" bằng cách nào. "Ồ, dĩ nhiên là chúng tôi phải chăm sóc các cơ quan pháp luật rồi!" ông trả lời. "Họ tới đây và đề nghị chúng tôi đóng góp vào các quỹ phục vụ chiến dịch bầu cử của họ. Và chúng tôi làm điều này – Đó là, với tư cách cá nhân… chúng tôi cho tay vào túi và đưa cho họ vài món tiền lớn cho mục đích vận động tranh cử, rồi đến khi một đạo luật chống lại lợi ích của chúng tôi sắp ra đời, chúng tôi tới gặp nhà quản lý và nói: "Có một đạo luật như thế, như thế sắp sửa được ban hành đấy. Chúng tôi không thích thế và muốn ông quan tâm đến lợi ích của chúng tôi". Đó là cách mà mọi người vẫn làm".

Tại sao Rogers lại sẵn lòng giúp đỡ Tarbell như vậy? Một vài người cho rằng, đó là cách ông trả thù Rockefeller, người có mối quan hệ bất hòa với ông. Bản thân Rogers lại có cách giải thích thực tế hơn. Ông nói, tác phẩm của Tarbell "sẽ được coi là tác phẩm cuối cùng về Standard Oil," và dù thế nào Tarbell cũng sẽ viết tác phẩm này nên ông muốn làm mọi thứ có thể để câu chuyện về công ty được "hiểu đúng". Thậm chí, Rogers còn sắp xếp cho Tarbell gặp Henry Flagler, người đang chìm đắm trong hoạt động khai thác dầu quy mô lớn do chính ông làm chủ tại Florida. Tarbell phát cáu khi Flagler chỉ nói với giọng đạo đức giả rằng: "Chúng tôi giàu lên được là nhờ Chúa". Rogers cũng nói chung chung rằng ông có thể sẽ sắp xếp một cuộc phỏng vấn với Rockefeller, nhưng điều đó đã không bao giờ xảy ra. Rogers cũng không giải thích nguyên nhân.

Tarbell nói với một đồng nghiệp rằng, mục tiêu của bà là viết được "một câu chuyện lịch sử về Standard Oil". Bà "không có dự định" viết một câu chuyện "gây tranh cãi, mà là một bản tường thuật đi thẳng vào công ty độc quyền khổng lồ này, với sự sinh động và kịch tính mà tôi có thể tạo ra". Tự hào về những thành tựu của bản thân cũng như về công ty của mình, chắc hẳn Rogers cũng có cảm tưởng như vậy. Cho dù dự định ban đầu của Tarbell là gì đi nữa, thì loạt bài viết bắt đầu xuất hiện trên tờ McClue’s vào tháng 11 năm 1902 thực sự là một quả bom tấn.

Tháng này sang tháng khác, bà tung ra câu chuyện về những mưu đồ và hành vi thao túng, về việc hạ giá và sự cạnh tranh tàn bạo, về một Standard chỉ mỗi một ý đồ duy nhất và cuộc chiến bất tận mà công ty này giáng xuống đầu những công ty độc lập vốn đã mang đầy thương tích. Những bài báo này trở thành chủ đề bàn luận trên khắp cả nước và mở ra cánh cửa cho những nhà cung cấp tin tức mới. Sau một vài tháng đầu, Tarbell trở về Titusville thăm gia đình. Bà nói: "Thật thú vị khi thấy mọi việc đang diễn ra tốt đẹp và con vẫn chưa bị bắt cóc hay kiện ra tòa vì tội phỉ báng như một vài người bạn dự đoán. Mọi người sẵn sàng nói chuyện thoải mái với con". Ngay cả Rogers, bất chấp tất cả, vẫn dành cho Tarbell sự tiếp đón thân mật.

Nhưng sau đó, khi bà công bố một bài viết tiết lộ thông tin về cách thức hoạt động của hệ thống tình báo của Standard Oil thì Rogers nổi giận. Ông cắt đứt quan hệ và từ chối gặp bà. Tarbell vẫn không hề hối hận về những gì đã viết. Sau này, bà có nói, chính "sự sáng tỏ của những hoạt động gián điệp này… khiến tôi căm ghét Standard". Vì "có một sự đê hèn dường như vô cùng đáng khinh bỉ khi đem so sánh với những tài năng lớn gia nhập tổ chức này. Không một điều gì khác về Standard lại khiến tôi có cảm giác như vậy". Và chính cảm giác đó tạo cho các bài viết vạch trần những hành vi của Standard của Tarbell sức công phá mạnh mẽ.

Loạt bài của Tarbell được đăng liên tục trong 24 tháng và sau đó, vào tháng 11 năm 1904, được xuất bản thành một cuốn sách có tựa đề The History of Standard Oil Company (Lịch sử Công ty Standard Oil), với 64 phụ lục. Tác phẩm này có nội dung rất rõ ràng và có sức thuyết phục lớn. Tuy nhiên, ẩn dưới một văn phong được kiềm chế chính là sự giận dữ mãnh liệt và lời buộc tội sâu sắc đối với Rockefeller và những hành vi tàn bạo của tờ-rớt này.

Theo Tarbell, mặc dù có nhiều cống hiến thể hiện rõ những nguyên tắc xử thế của người Cơ đốc giáo, Rockefeller vẫn là một nhân vật tàn bạo, phi nhân tính. Bà viết: "Rockefeller đã chơi có hệ thống bằng một con xúc xắc gài bẫy, và từ năm 1872 chưa lần nào ông ta xuất phát công bằng trong cuộc đua với một đối thủ". Việc xuất bản cuốn sách của Ida Tarbell là một sự kiện lớn. Một nhà báo miêu tả cuốn sách lịch sử này là "tác phẩm xuất sắc nhất nước Mỹ về đề tài này". Samuel McClue nói với Tarbell: "Nói chung, bây giờ bà đã là người phụ nữ nổi tiếng ở Mỹ rồi… Đâu đâu người ta cũng nói về bà với sự sùng kính đến nỗi tôi đang cảm thấy e sợ bà đấy". Sau đó, từ châu Âu, McClue cho hay, thậm chí ngay cả những tờ báo ở đại lục này cũng "liên tục nhắc đến tác phẩm của bà".

Mãi tới thập niên 1950, các nhà sử học nghiên cứu về Standard Oil, những người vốn có thái độ không mấy thân thiện với cuốn sách của Tarbell, mới tuyên bố: "có lẽ cuốn sách này được nhiều người mua và nội dung của nó phổ biến rộng rãi trong công chúng hơn bất kỳ tác phẩm nào về lịch sử kinh tế và kinh doanh của nước Mỹ". Rõ ràng, đây là cuốn sách có ảnh hưởng nhất về chủ đề kinh doanh từng được xuất bản ở Mỹ. Tarbell giải thích: "Tôi không bao giờ phản đối quy mô và sự thịnh vượng của Standard, cũng như không bao giờ phản đối hình thức doanh nghiệp của họ. Tôi cũng cho rằng họ nên hợp nhất, phát triển lớn mạnh và giàu có ở mức họ có thể, nhưng chỉ bằng những cách thức hợp pháp. Tuy nhiên, họ chưa bao giờ chơi công bằng và điều đó đã hủy hoại sự vĩ đại của họ trong tôi". Tuy vậy, Ida Tarbell vẫn chưa thỏa mãn.

Năm 1905, bà tiếp tục theo đuổi đề tài này bằng cuộc tấn công cuối cùng – dựng lên một bức chân dung của Rockefeller. Người viết tiểu sử của Tarbell viết: "Bà phát hiện ông ta bị rụng tóc, có những cục u và là con trai của một người buôn dầu lửa xảo quyệt". Quả thực, Tarbell đã lấy hình dáng bên ngoài, bao gồm cả chứng rụng tóc do sức khỏe kém gây ra của Rockefeller để mô tả sự xuống cấp về đạo đức trong con người ông. Có lẽ, đó là sự báo thù cuối cùng của một người con gái thật sự của Vùng đất dầu. Vì khi Tarbell đang hoàn thành bài báo cuối cùng, cha bà, một nhà kinh doanh dầu lửa độc lập từng chống lại Rockefeller và bị đánh bại, qua đời ở Titusville.

Ngay khi kết thúc bài báo, bà vội vã trở về nhà, đến bên giường người cha quá cố. Vậy Rockefeller phản ứng thế nào? Khi những bài báo của Tarbell được xuất bản, một người hàng xóm già ghé thăm ông trùm dầu lửa đã đề cập tới nhân vật mà ông gọi là "bà bạn" của Rockefeller – Ida Tarbell. Rockefeller trả lời: "Tôi nói cho ông biết nhé, mọi thứ đã thay đổi kể từ khi ông và tôi còn là những đứa trẻ. Thế giới đầy những người xã hội chủ nghĩa và những người theo chủ trương vô chính phủ. Bất kỳ ai có được thành công lớn trong một lĩnh vực kinh doanh cũng sẽ bị họ nhảy bổ vào chê bai".

Sau đó, người hàng xóm trên đã gọi quan điểm của Rockefeller là quan điểm "của một chiến binh trong trận chiến, biết rằng thỉnh thoảng mình sẽ bị đánh vào đầu. Ông ấy không phải là người ít chịu đau đớn nhất vì bất kỳ đòn tấn công nào. Ông ấy vẫn cho rằng Standard làm được nhiều việc tốt hơn là những việc xấu". Vào dịp khác, có người tình cờ nghe thấy Rockefeller nói về "bà bạn" với cái tên thân mật – "Cô Thùng nhựa đường".

Bom phá tờ-rớt

Tarbell hoàn toàn không phải là một người xã hội chủ nghĩa. Nếu có một cương lĩnh cho cuộc tấn công của bà vào Standard Oil thì đó chính là lời kêu gọi tìm kiếm một lực lượng đối kháng để chống lại sức mạnh của doanh nghiệp này. Đối với Theodore Roosevelt, người trở thành Tổng thống Mỹ năm 1901, lực lượng đối kháng này chỉ có thể là Chính phủ. Theodore Roosevelt là hiện thân của phong trào tiến bộ. Ông là Tổng thống Mỹ trẻ tuổi nhất tính đến thời điểm đó, một con người luôn tràn đầy sinh lực và lòng nhiệt tình. Người ta gọi ông là "ngôi sao băng của thời đại". Sau cuộc gặp gỡ với Roosevelt, một nhà báo viết: "Anh hãy bộc lộ cá tính của mình".

Roosevelt theo đuổi sự nghiệp cải cách trên mọi phương diện, từ việc làm trung gian cho cuộc chiến tranh Nga – Nhật tới việc thúc đẩy cách viết chính tả đơn giản. Với việc thứ nhất, ông được trao tặng giải thưởng Nobel Hòa bình năm 1906. Còn với việc thứ hai, cũng trong năm 1906, ông vận động Văn phòng in ấn Chính phủ Mỹ thích nghi với 300 cách viết giản tiện của những từ quen thuộc – ví dụ, viết "dropt" thay vì viết "dropped". Tòa án tối cao không chấp nhận những cách viết như vậy trong các văn bản luật, nhưng Roosevelt vẫn kiên quyết sử dụng cách viết này trong thư từ cá nhân của ông.

Chính Roosevelt là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ "người cào bùn" để chỉ các nhà báo và phong trào tiến bộ. Ông dùng từ này với nghĩa chế giễu vì cho rằng, những cuộc tấn công của họ vào các chính trị gia và các công ty là quá tiêu cực và quá tập trung vào "mặt xấu xa và việc hạ thấp" những đối tượng đó. Ông lo ngại những bài viết của các nhà báo này sẽ làm bùng lên ngọn lửa cách mạng và cuốn mọi người vào chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa vô chính phủ. Tuy nhiên, ông đã sớm lấy chương trình hành động của họ làm chương trình của mình – bao gồm việc chỉnh đốn các công ty đường sắt và ngành công nghiệp đóng gói thịt đang trong tình trạng khủng khiếp, cũng như bảo vệ các nhà sản xuất thực phẩm và dược phẩm.

Trọng tâm trong chương trình của Roosevelt là kiểm soát sức mạnh của các doanh nghiệp và mục tiêu này khiến ông có biệt danh là "Bom phá tờ-rớt". Ông không phản đối bản thân các tờ-rớt. Thực tế, ông coi việc hợp nhất là đặc điểm tất yếu và logic của sự tiến bộ kinh tế. Roosevelt từng cho rằng, việc dùng pháp luật để chống lại xu thế hợp nhất khó hơn cả việc chống đỡ những trận lụt vào mùa xuân trên sông Missisippi. Tuy nhiên, vị tổng thống này cũng nói: "Chúng ta có thể điều chỉnh và kiểm soát chúng bằng những con đê," có nghĩa là, bằng các quy định và giám sát của dư luận. Theo ông, việc cải cách như vậy rất quan trọng để tránh chủ nghĩa cấp tiến và cách mạng và duy trì hệ thống hiện tại của nước Mỹ. Roosevelt có sự phân biệt giữa tờ-rớt "tốt" và tờ-rớt "xấu", và chỉ những tờ-rớt "xấu" mới đáng bị giải thể. Trong sự nghiệp này, ông không bao giờ chịu dừng lại. Dưới thời Roosevelt có ít nhất 45 vụ kiện chống độc quyền.

Những trận chiến tiếp theo chĩa mũi nhọn chính vào, ông tổ của các tờ-rớt - Standard Oil. Công ty của Rockefeller trở thành con rồng mà hiệp sĩ dũng mãnh Roosevelt thích tấn công vì không có đối thủ nào tuyệt vời hơn cho trận đấu. Mặc dù vậy, Roosevelt vẫn tìm kiếm sự ủng hộ của khu vực doanh nghiệp lớn trong chiến dịch bầu cử của ông năm 1904, và ban lãnh đạo của Standard Oil đã cố gắng chìa tay ra với ông. Khi một nghị sĩ có quan hệ thân thiện với Standard Oil, đồng thời cũng là chủ tịch một công ty con của Standard, cho Archbold biết, Roosevelt nghĩ rằng công ty của Rockefeller đối lập với ông, Archbold đã trả lời: "Tôi luôn ngưỡng mộ ngài tổng thống và đã đọc mọi cuốn sách ông ấy viết." Vị nghị sĩ này có một ý tưởng rất hay.

Một tác giả là tổng thống, đặc biệt là một người sáng tác nhiều như Roosevelt, chắc chắn sẽ là đối tượng của những lời tâng bốc. Ông truyền đạt những lời nói trên của Archbold tới tổng thống và sử dụng cách mào đầu đó để sắp xếp một cuộc gặp gỡ. Đắc thắng, nghị sĩ này viết thư cho Archbold, nói: "Lĩnh vực sách" đã đem lại thành công trong trò chơi ngay từ phát bắn đầu tiên". Nhưng ông này cũng cảnh báo: "Ít nhất, ông nên đọc tựa đề của các cuốn sách đó để nhớ lại nội dung của chúng trước khi tiến hành bước tiếp theo". Sự tâng bốc có thể đưa Archbold tới được cánh cửa trước, nhưng không thể giúp ông tiến xa thêm.

Một vài năm sau, ông giận dữ nói: "Vùng Abyssinia (tên cũ của Ethiopia) cũng chưa từng chứng kiến bất kỳ điều gì giống như cách chính phủ đối xử với chúng tôi sau khi Roosevelt thắng cử năm 1904". Trước ngày bầu cử, Đảng Dân chủ đã đem chuyện những doanh nghiệp lớn đóng góp cho chiến dịch tranh cử của phe Cộng hòa, bao gồm 100 nghìn đô-la của Archbold và H. H. Rogers trở thành một chủ đề gây tranh cãi lớn. Roosevelt liền ra lệnh trả lại số tiền 100 ngàn đô-la kia và ngay sau đó, đột nhiên công khai hứa với mọi người Mỹ điều đã trở thành khẩu hiệu của ông, một "thỏa thuận sòng phẳng".

Liệu số tiền trên có thật sự được trả lại hay không là một vấn đề khác. Bộ trưởng Tư pháp Philander Knox kể với William Howard Taft[4], người kế nhiệm Roosevelt rằng, khi ông bước vào văn phòng Roosevelt vào tháng 10 năm 1904, ông nghe thấy tổng thống đang đọc cho thư ký viết một bức thư chỉ đạo việc trả lại số tiền 100 nghìn đô-la cho Standard Oil. "Tại sao vậy, thưa Tổng thống, số tiền đó đã bị tiêu hết rồi. Họ không thể trả lại số tiền đó được, họ không có số tiền đó". Knox nói. Roosevelt trả lời: "Ồ, nhưng dù sao, lá thư này cũng sẽ được lịch sử ghi nhận".

Ngay sau khi Roosevelt trúng cử năm 1904, chính quyền của vị tổng thống này mở một cuộc điều tra Standard Oil và ngành công nghiệp dầu lửa. Kết quả là một bản chỉ trích gay gắt việc tờ-rớt này kiểm soát lĩnh vực vận tải, được thổi phồng thêm bởi những lời tố cáo Standard của chính Roosevelt. Áp lực bất lợi cho Standard ngày càng tăng đến mức Archbold và H. H. Rogers phải vội vã tới Washington vào tháng 3 năm 1906 để gặp Roosevelt và xin tổng thống không cho tiến hành kiện Standard.

Sau cuộc gặp với Roosevelt, Archbold viết thư gửi cho một giám đốc khác của Standard là Henry Flagler, nói rằng: "Chúng tôi nói với ông ấy rằng chúng ta đã bị điều tra đi điều tra lại rồi, báo cáo đi báo cáo lại rồi. Nhưng chúng ta có thể chịu đựng được điều đó. Ông ấy kiên nhẫn lắng nghe tất cả những gì chúng tôi nói và tôi nghĩ là ông ấy cũng khá bị ấn tượng…. Không thể nào buổi làm việc với tổng thống lại không có kết quả tốt đẹp".

Vụ kiện

Archbold đang lừa dối bản thân và đồng nghiệp. Vì vào tháng 11 năm 1906, điều phải đến cuối cùng đã đến: Tại tòa án lưu động liên bang ở St. Louis, chính quyền Roosevelt đã tiến hành vụ kiện chống Standard Oil. Theo Đạo luật Chống độc quyền Sherman năm 1890, Standard bị buộc tội có âm mưu cản trở thương mại. Trong thời gian diễn ra vụ kiện này, Roosevelt thổi bùng ngọn lửa căm hận trong dư luận.

Tổng thống công khai tuyên bố: "Trong sáu năm qua, những con người này không hề trung thực trong kinh doanh". Ông còn nói riêng với Bộ trưởng Tư pháp rằng, các giám đốc của Standard là "những tên tội phạm lớn nhất của đất nước này". Bộ Chiến tranh (tên gọi cũ của Bộ Quốc phòng) thông báo sẽ ngừng mua các sản phẩm dầu của Standard Oil. Không muốn bị qua mặt, ứng cử viên lâu năm cho chức tổng thống của phe Dân chủ, William Jennings Bryan, cũng tuyên bố rằng điều tốt đẹp nhất có thể xảy ra cho nước Mỹ là việc đưa Rockefeller ra tòa. Standard Oil nhận ra rằng mình đang ở trong một cuộc chiến một mất một còn. Cục diện đã thay đổi và giờ đây, Chính phủ Mỹ đang đưa Standard vào tình huống "toát mồ hôi hột".

Một lãnh đạo của Standard viết cho Rockefeller: "Chính phủ đã bắt đầu một chiến dịch có tính toán nhằm hủy diệt Standard và tất cả những người có dính líu đến tờ-rớt này, cũng như sử dụng mọi nguồn lực để đạt được mục tiêu đó". Để phòng vệ, Standard huy động những luật sư tài năng nhất. Đứng đầu vụ kiện của Chính phủ Mỹ là luật sư Frank Kellogg, người 20 năm sau trở thành Ngoại trưởng Mỹ. Trong hơn 2 năm, 444 nhân chứng đã cung cấp lời khai và 1.371 vật chứng được đưa ra trước tòa. Hồ sơ đầy đủ của vụ kiện này dày tới 14.495 trang và được đóng thành 21 tập. Sau này, thẩm phán Tòa án tối cao đã miêu tả bộ hồ sơ này là "quá đồ sộ… chứa đựng một khối lượng lớn những lời khai trái ngược nhau có liên quan đến những giao dịch đa dạng, phức tạp, trải rộng trong một thời kỳ dài gần 40 năm".

Trong khi đó, các vụ kiện khác chống lại Standard cũng đang diễn ra. Thỉnh thoảng, Archbold lại cố gắng không chú ý tới cuộc tấn công ác liệt từ phía tòa án và chính quyền đó. Trong một bữa tiệc lớn có đông người tham gia, ông phát biểu: "Suốt gần 44 năm trong cuộc đời ngắn ngủi của mình, tôi đã tham gia một nỗ lực có phần khó khăn để cản trở hoạt động thương mại của dầu lửa và các sản phẩm từ dầu, tại nước Mỹ, tại quận Columbia, và ở nước ngoài. Lời thú nhận tôi đưa ra với các bạn là một thông tin mật, và tôi tin chắc các bạn sẽ không giao tôi cho chính phủ". Tuy nhiên, dù có đùa tếu như vậy, Archbold và các đồng nghiệp vẫn vô cùng lo lắng.

Năm 1907, ông bí mật viết: "Chính quyền liên bang đang nỗ lực hết sức để chống lại chúng tôi. Tổng thống đã chỉ định các quan tòa, đồng thời cũng là ban hội thẩm xử những vụ kiện công ty này… Tôi không cho rằng họ có thể ăn thịt chúng tôi, cho dù họ có thể thành công trong việc xúi bẩy dân chúng thực hiện việc phá hoại. Chúng tôi sẽ cố gắng hết mình để bảo vệ các cổ đông. Còn xa hơn nữa thì cả tôi hay bất kỳ ai cũng chưa thể nói được điều gì". Cùng năm đó, trong một vụ kiện khác, Kenesaw Mountain Landis, một quan tòa liên bang đã phạt Standard Oil một khoản tiền lớn vì nhận những khoản chiết khấu trái pháp luật. Quan tòa này cũng lên án "thái độ xấc xược cố ý" của các luật sư bào chữa cho Standard Oil và lấy làm tiếc vì "chưa có sự trừng phạt đích đáng".

Khi Rockefeller đang chơi golf với vài người bạn ở Cleveland thì một cậu bé đưa tin xuất hiện, mang theo quyết định của tòa án. Rockefeller xé chiếc phong bì, đọc nội dung bên trong, rồi bỏ vào trong ví. Sau đó, ông cất lời, phá vỡ sự im lặng: "Ồ, các bạn, chúng ta tiếp tục chứ?" Một người có mặt khi đó không kiềm chế được và hỏi ông phán quyết đó ở mức độ nào. Rockefeller trả lời: "Tôi nghĩ không thể có hình phạt nào cao hơn được nữa – 29 triệu đô-la". Sau đó, ông nghĩ lại và nói thêm: "Còn rất lâu sau khi quan tòa Landis chết, khoản tiền phạt này mới được nộp". Rockefeller chỉ buông mấy lời như vậy rồi lại tiếp tục đánh golf, với thái độ dường như bình thản, và chơi một trong những trận golf hay nhất trong đời. Quả thực, phán quyết của Landis cuối cùng đã bị đảo lộn.

Nhưng sau đó, năm 1909, trong một vụ kiện chống độc quyền lớn, tòa án liên bang, với sự ủng hộ của chính phủ, đã ra lệnh giải thể Standard Oil. Lúc này, Theodore Roosevelt không có mặt tại Văn phòng tổng thống và đang trên đường trở về sau một chuyến đi săn thú lớn ở châu Phi. Ông nghe được tin này khi đang ở trên sông Nile Trắng và rất đắc chí. Ông nói, quyết định này "là một trong những chiến thắng nổi bật nhất dành cho sự khuôn phép từng thiết lập được trên đất nước này". Về phần mình, Standard Oil không bỏ phí thời gian kháng cáo lên Tòa án tối cao. Vụ kiện này được xử lại ở Tòa án tối cao tới hai lần do hai thẩm phán qua đời. Cả ngành công nghiệp dầu lửa và giới tài chính cùng bồn chồn chờ đợi kết quả vụ kiện.

Cuối cùng, vào tháng 5 năm 1911, cuối một buổi chiều hết sức buồn tẻ, Thẩm phán Edward White tuyên bố: "Tôi tuyên bố quan điểm của Tòa án tối cao, nước Mỹ phản đối Công ty Standard Oil". Những con người trong bầu không khí nóng bức, ngột ngạt và ảm đạm của phòng xử án đột nhiên bừng tỉnh và căng tai lắng nghe. Rồi các thượng nghị sĩ và hạ nghị sĩ lao vào phòng. Trong 45 phút sau đó, Thẩm phán White phát biểu, nhưng ông nói khó nghe đến nỗi vị thẩm phán ngay bên trái ông nhiều lần phải ngả người về phía trước và đề nghị ông nói to hơn để mọi người có thể nghe thấy những từ ngữ quan trọng.

Thẩm phán White giới thiệu một nguyên tắc mới, trong đó việc đánh giá của cơ quan pháp luật về hành vi hạn chế thương mại theo đạo luật Sherman sẽ dựa trên phương pháp phán xét trên cơ sở giải trình

“Sứ mệnh lịch sử của Đảng Cộng sản Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” là nhan đề bài viết của PGS, TS. Nguyễn Trọng Phúc - nguyên Viện truởng Viện Lịch Sử Đảng - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh. Trân trọng kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Bài viết:

Đảng Cộng sản Việt Nam có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững khi bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Mùa Xuân năm 1930, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Cương lĩnh của Đảng nêu rõ mục tiêu chiến lược của cách mạng là: "Làm cho nước Nam được hoàn toàn độc lập", "để đi tới xã hội cộng sản". Đó cũng chính là sứ mệnh lịch sử vẻ vang của Đảng lãnh đạo giai cấp công nhân và toàn dân tộc từ đó tới nay và là sự lựa chọn duy nhất đúng đắn bảo đảm cho cách mạng và dân tộc Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác và có được cơ đồ như ngày nay.

Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/2/1930. (Ảnh chụp lại tranh của họa sĩ Phi Hoanh tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia).

Thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 do Đảng và lãnh tụ Hồ Chí Minh lãnh đạo đã mở ra kỷ nguyên mới của lịch sử dân tộc Việt Nam - Kỷ nguyên độc lập tự do và đi lên chủ nghĩa xã hội. Do hoàn cảnh lịch sử đặc biệt, Đảng Cộng sản cầm quyền có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc. Kháng chiến chống xâm lược để giành lấy độc lập, thống nhất hoàn toàn với chân lý nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Sự nghiệp đấu tranh kiên cường đó kéo dài 30 năm mới đến ngày toàn thắng 30/4/1975. Công cuộc kiến quốc đồng thời diễn ra để tạo dựng một xã hội mới tốt đẹp, vì ấm no, hạnh phúc của đồng bào, đất nước giàu mạnh, với khát vọng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đưa dân tộc Việt Nam “bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu”.

Sứ mệnh lãnh đạo, cầm quyền của Đảng từ sau Cách mạng tháng Tám đã gần 80 năm. Việt Nam xây dựng và phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa từ một nước thuộc địa, phong kiến nghèo nàn và lạc hậu, lại bị chiến tranh tàn phá.

Nhớ lại thời miền Bắc làm cách mạng xã hội chủ nghĩa, vốn liếng chỉ có 3 sào ruộng một đầu người (hơn 1.000 m2) với mấy mỏ than ở Quảng Ninh. "Năm hai mùa chua mặn. Gian nan. Hai tay trắng với giang sơn một nửa" (Tố Hữu). Vậy mà miền Bắc đã vươn mình, mạnh mẽ từ đường lối Đại hội III của Đảng (9/1960), nhiều chính sách và các cuộc vận động lớn. Năm 1964 đã đủ lương thực cho toàn xã hội, tự túc 90% hàng tiêu dùng với số dân 17 triệu người. Báo cáo tại Hội nghị chính trị đặc biệt 27/3/1964, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: "Trong 10 năm qua, miền Bắc nước ta đã tiến những bước dài chưa từng thấy trong lịch sử dân tộc. Đất nước, xã hội và con người đều đổi mới.

Sau ngày đất nước thống nhất 30/4/1975, cả dân tộc đứng trước vận hội mới để phát triển nhưng lại phải đương đầu với những thách thức nặng nề. Hậu quả của 30 năm chiến tranh, cả nước vẫn là nền kinh tế sản xuất nhỏ, lạc hậu với 45 triệu dân. Các nước và các thế lực thù địch bao vây, cấm vận và phá hoại. Thiên tai và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ác liệt ở biên giới Tây-Nam và biên giới phía Bắc và phải thực hiện nghĩa vụ quốc tế, cứu dân tộc Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng. "Lụt Bắc, lụt Nam, máu đầm biên giới. Tay chống trời, tay giữ đất căng gân" (Tố Hữu). Tình hình khắc nghiệt đó đã dẫn tới đất nước lâm vào khủng hoảng kinh tế - xã hội từ năm 1979.

Đảng cũng thẳng thắn tự nhận thấy khuyết điểm yếu kém của chính mình trong lãnh đạo xây dựng, phát triển kinh tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hội nghị Trung ương 6 khóa IV (8/1979) khởi đầu quá trình tìm đường đổi mới. Tiếp đó là Chỉ thị 100 của Ban Bí thư về khoán trong hợp tác xã nông nghiệp (13/1/1981); Quyết định 25CP, 26 CP (21/1/1981) của Chính phủ trong quản lý công nghiệp; Đại hội V của Đảng (3/1982); Hội nghị Đà Lạt (7/1983); Nghị quyết Trung ương 8 khóa V (6/1985) và Kết luận của Bộ Chính trị (8/1986). Đó là những bước đột phá của quá trình đổi mới từng phần để đi tới đường lối đổi mới tại Đại hội VI của Đảng (12/1986).

Đường lối đổi mới toàn diện của Đại hội VI là kết quả của đổi mới tư duy lý luận, khắc phục nhận thức giản đơn về chủ nghĩa xã hội, bệnh giáo điều, nóng vội và chủ quan duy ý chí. Nhận thức rõ hơn đặc điểm của Việt Nam, những đặc trưng của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đại hội VI nhấn mạnh bài học: "Đảng phải luôn luôn xuất phát từ thực tế, tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan. Năng lực nhận thức và hành động theo quy luật là điều kiện bảo đảm sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng". Đại hội VI của Đảng là cột mốc lịch sử đặc biệt mở ra thời kỳ phát triển mới của cách mạng và đất nước Việt Nam và cũng thể hiện trách nhiệm và sứ mệnh lịch sử của Đảng trước đất nước và nhân dân.

Quá trình đổi mới gần 40 năm qua, Đảng và dân tộc Việt Nam đã lập nên kỳ tích, làm biến đổi sâu sắc, toàn diện đất nước và mỗi gia đình, mỗi con người. Chưa bao giờ Việt Nam có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Nhưng Đảng và dân ta cũng phải vượt qua nhiều thử thách, nguy cơ. Thử thách rất lớn là ảnh hưởng tiêu cực của sự sụp đổ mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu. Sự tồn tại 4 nguy cơ lớn cản trở sự phát triển và đổi mới. Nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trên thế giới và trong khu vực. Nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Nguy cơ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Nguy cơ "diễn biến hòa bình", sự chống phá của các thế lực thù địch. Quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam do Đảng lãnh đạo có một đặc điểm là luôn luôn tranh thủ cơ hội để phát triển và chủ động đẩy lùi nguy cơ, vượt qua mọi cản trở để đi tới.

Đảng Cộng sản Việt Nam có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững khi bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Kỷ nguyên là khái niệm khoa học để chỉ một thời kỳ, một thời đại lịch sử với những nội dung, đặc điểm, đặc trưng nổi bật dẫn dắt một dân tộc hoặc nhân loại đi tới mục tiêu cao cả và hiện thực. Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam để đi tới một nước Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hiện đại, văn minh và hạnh phúc. Thực hiện sứ mệnh lãnh đạo trong kỷ nguyên mới đòi hỏi Đảng phải kế thừa thành công trong sự lãnh đạo ở các thời kỳ trước, xử lý những vấn đề mới đặt ra một cách khách quan, khoa học cả về lý luận và thực tiễn, tiếp tục đổi mới tư duy, phát triển lý luận và tổng kết thực tiễn.

Một là, tiếp tục làm rõ mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam với những đặc trưng, hình thức, bước đi phù hợp với thực tiễn của đất nước và sự biến đổi của thời đại. Sự phát triển đó dựa trên 8 đặc trưng mà Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) do Đại hội XI thông qua. Đại hội XI đã nêu rõ:

"Mục tiêu tổng quát khi kết thúc thời kỳ quá độ ở nước ta là xây dựng được về cơ bản nền tảng kinh tế của chủ nghĩa xã hội với kiến trúc thượng tầng về chính trị, tư tưởng, văn hóa phù hợp tạo cơ sở để nước ta trở thành một nước xã hội chủ nghĩa ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Từ nay đến giữa thế kỷ XXI, toàn Đảng, toàn dân ta phải ra sức phấn đấu xây dựng nước ta trở thành một nước công nghiệp hiện đại, theo định hướng xã hội chủ nghĩa".

Đại hội XIII của Đảng (1/2021) chủ trương: "Phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành một nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa"6 năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Đoàn Chủ tịch điều hành Đại hội. Ảnh: TTXVN

Đảng trung thành tuyệt đối với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo và phát triển phù hợp với điều kiện mới. Kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, không ngừng đổi mới nhận thức và hành động. Với tinh thần đó, năm 2022, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng công bố tác phẩm: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đó là kết quả của nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn và có sự phát triển mới trong nhận thức.

"Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người. Chúng ta cần sự phát triển về kinh tế đi đôi với tiến bộ và công bằng xã hội, chứ không phải gia tăng khoảng cách giàu nghèo và bất bình đẳng xã hội. Chúng ta cần một xã hội nhân ái, đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, hướng tới các giá trị tiến bộ, nhân văn, chứ không phải cạnh tranh bất công, "cá lớn nuốt cá bé", vì lợi ích vị kỷ của một số ít cá nhân và các phe nhóm. Chúng ta cần sự phát triển bền vững, hài hòa với thiên nhiên để bảo đảm môi trường sống trong lành cho các thế hệ hiện tại và tương lai, chứ không phải để khai thác, chiếm đoạt tài nguyên, tiêu dùng vật chất vô hạn độ và hủy hoại môi trường. Và, chúng ta cần một hệ thống chính trị mà quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, do nhân dân và phục vụ lợi ích của nhân dân, chứ không phải chỉ cho một thiểu số giàu có. Phải chăng những mong ước tốt đẹp đó chính là những giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội và cũng chính là mục tiêu, là con đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta và nhân dân ta đã lựa chọn và đang kiên định, kiên trì theo đuổi.

Tổng Bí thư Tô Lâm, trong bài viết Chuyển đổi số - động lực quan trọng phát triển lực lượng sản xuất, hoàn thiện quan hệ sản xuất đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới đã nhấn mạnh: "Chúng ta đang đứng trước yêu cầu phải có một cuộc cách mạng với những cải cách mạnh mẽ, toàn diện để điều chỉnh quan hệ sản xuất, tạo động lực mới cho phát triển. Đó là cuộc cách mạng chuyển đổi số, ứng dụng khoa học - công nghệ nhằm tái cấu trúc quan hệ sản xuất phù hợp với sự tiến bộ vượt bậc của lực lượng sản xuất. Chuyển đổi số không đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ số vào các hoạt động kinh tế - xã hội, mà còn là quá trình xác lập một phương thức sản xuất mới tiên tiến, hiện đại - "phương thức sản xuất số", trong đó đặc trưng của lực lượng sản xuất là sự kết hợp hài hòa giữa con người và trí tuệ nhân tạo; dữ liệu trở thành một tài nguyên, trở thành tư liệu sản xuất quan trọng; đồng thời quan hệ sản xuất cũng có những biến đổi sâu sắc, đặc biệt là trong hình thức sở hữu và phân phối tư liệu sản xuất số”.

Đó là những định hướng căn bản cho sự phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa trong thời đại và điều kiện mới và cũng là sứ mệnh lịch sử lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong kỷ nguyên mới.

Hai là, ​​​​tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng gắn với xây dựng hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả.

Với sứ mệnh là đội tiên phong lãnh đạo cách mạng và Đảng cầm quyền, bước vào kỷ nguyên mới, Đảng không ngừng bổ sung, phát triển Cương lĩnh, đường lối. Cương lĩnh, đường lối dựa trên lý luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và phù hợp với sự phát triển của thực tiễn đất nước và thế giới. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng tập trung lãnh đạo Nhà nước thể chế hóa, cụ thể hóa Cương lĩnh, đường lối của Đảng thành chính sách, pháp luật. Đảng lãnh đạo xây dựng hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhất là cấp chiến lược ngang tầm yêu cầu phát triển của thời kỳ mới. Quán triệt chỉ dẫn của Bác Hồ: Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng. Kết hợp chặt chẽ giữa xây dựng bộ máy tổ chức tinh, gọn, mạnh với đội ngũ cán bộ có trình độ năng lực, đạo đức, trách nhiệm và chuyên nghiệp và với khả năng ứng dụng khoa học công nghệ. Chú trọng những cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám vượt qua thách thức, vì lợi ích chung.

Nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm. Kinh tế phát triển thì đất nước phát triển. Đảng lãnh đạo đất nước có nền kinh tế phát triển cao, quy mô lớn dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp. Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại tạo năng suất cao, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh. Xây dựng công nghiệp hiện đại, nông nghiệp hiện đại, thương mại, dịch vụ phát triển cao. Không ngừng hội nhập kinh tế quốc tế. Định hình phương thức sản xuất mới, "phương thức sản xuất số". Phát triển kinh tế gắn với chiến lược phát triển khoa học, công nghệ.

Xây dựng một xã hội tốt đẹp, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc phải bảo đảm kết hợp tăng trưởng kinh tế với thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội. Xây dựng, hoàn thiện các chính sách xã hội về lao động, việc làm, tiền lương, thu nhập, nhà ở, chữa bệnh, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, không ai bị bỏ lại phía sau. Xây dựng hệ thống tiêu chí quốc gia hạnh phúc phù hợp với điều kiện Việt Nam. Tiếp tục phát triển 3 Chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững và xây dựng phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Thực hiện tốt hơn chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh văn hóa soi đường cho quốc dân đi. Xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Văn hóa còn, dân tộc còn. Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực để phát triển kinh tế. Đặt văn hóa ngang với chính trị và kinh tế. Phát triển văn hóa gắn với giáo dục, đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao và xây dựng con người Việt Nam trong thời đại mới: Yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trí tuệ, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo.

Xây dựng chủ nghĩa xã hội gắn liền với bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đảng tăng cường lãnh đạo quốc phòng, an ninh, bảo vệ tổ quốc từ sớm, từ xa. Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân. Đảng lãnh đạo lực lượng vũ trang (quân đội, công an) tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt. Xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Thực hiện chính sách quốc phòng hòa bình, tự vệ, 4 không. Không dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ với các nước. Không tham gia liên minh quân sự. Không đi với nước này để chống nước kia. Không để nước ngoài lập căn cứ quân sự, đóng quân trên lãnh thổ Việt Nam.

Việt Nam thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại hòa bình, hữu nghị, hợp tác, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ, là bạn, là đối tác tin cậy, tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Tăng cường ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa, ngoại giao quốc phòng an ninh. Không ngừng mở rộng hội nhập quốc tế và tham gia vào quá trình toàn cầu hóa.

Lãnh đạo tốt các lĩnh vực trọng yếu trên đây, tạo nên sức mạnh tổng hợp của cách mạng và dân tộc Việt Nam, tạo động lực cho sự phát triển nhanh, bền vững.

Ba là, đổi mới mạnh mẽ phương thức lãnh đạo của Đảng. Phương thức lãnh đạo của Đảng là một hệ thống các phương pháp, hình thức mà chủ thể lãnh đạo tác động vào đối tượng lãnh đạo, xử lý các mối quan hệ và dự báo chiến lược và sự chuyển biến cụ thể. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập đến cách lãnh đạo và nhấn mạnh một số điểm. Đảng cần phải ra quyết định cho đúng. Tổ chức thực hiện cho tốt. Thường xuyên kiểm tra, kiểm soát, giám sát. Coi trọng dự báo, thấy trước. Lắng nghe ý kiến của nhân dân. Chủ trương nào mà dân chúng cho là không đúng, không phù hợp thì cần nghiên cứu, xem xét để sửa chữa.

Trong lãnh đạo rất cần sự phát triển để thấy được cơ hội, thời cơ đồng thời thấy rõ những khó khăn, thách thức, nguy cơ. Chẳng hạn 4 nguy cơ mà Đảng nêu ra từ năm 1994 đến nay vẫn còn hiện hữu, có mặt còn phức tạp, nhất là nguy cơ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; nguy cơ "diễn biến hòa bình", "tự diễn biến", "tự chuyển hóa". Khoa học lãnh đạo và quản lý đòi hỏi nhận thức và xử lý đúng đắn các mối quan hệ và những khả năng diễn biến và phát triển. Cần thiết phải nắm vững quan điểm, phương pháp duy vật biện chứng với sự nhìn nhận khách quan, toàn diện, phát triển. Khắc phục phương pháp chủ quan, nóng vội, duy ý chí, áp đặt, giáo điều hoặc chủ nghĩa kinh nghiệm.

Để thực hiện tốt những mục tiêu định hướng quan trọng, Đại hội XIII nhấn mạnh: "Chúng ta cần tiếp tục nắm vững và xử lý tốt các mối quan hệ lớn: Giữa ổn định, đổi mới và phát triển; giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị; giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa; giữa nhà nước, thị trường và xã hội; giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; giữa xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế; giữa Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ; và đặc biệt, mối quan hệ được bổ sung lần này là mối quan hệ giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội. Đó là những mối quan hệ lớn, phản ánh các quy luật mang tính biện chứng, những vấn đề lý luận cốt lõi về đường lối đổi mới của Đảng ta, cần tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện và phát triển phù hợp với thay đổi của thực tiễn; đòi hỏi chúng ta phải nhận thức đúng và đầy đủ, quán triệt sâu sắc và thực hiện thật tốt, có hiệu quả. Tuyệt đối không được cực đoan, phiến diện".

Sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam gắn liền với thắng lợi của cách mạng trong thời kỳ lịch sử và toàn bộ tiến trình cách mạng. Từ xác định đúng mục tiêu, nội dung nhiệm vụ đền cách thức, phương thức lãnh đạo là những vấn đề căn bản gắn liền khoa học lãnh đạo, quản lý và lý luận xây dựng Đảng được kiểm định từ chính thực tiễn của cách mạng. Để hoàn thành sứ mệnh lịch sử lãnh đạo đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Đảng phải đặt ra và xử lý đúng đắn hàng loạt vấn đề lý luận và thực tiễn đất nước đang đặt ra.

Kính thưa quý vị, chương trình Podcast đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

“Chuyện Bác Hồ với sinh nhật Đảng” là nhan đề bài Podcast của tác giả Ngọc Diệp được đăng tải trên báo Quân đội nhân dân tại trang web nhandan.vn mà chúng tôi muốn gửi đến quý vị và các bạn, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Bài viết:

Ngày 3/2/1930, Bác Hồ chủ trì Hội nghị thành lập Ðảng Cộng sản Việt Nam. Từ đó đến tháng 9/1969, khi về cõi vĩnh hằng, Bác đã trải qua 39 lần kỷ niệm sinh nhật Ðảng, và lần nào cũng để lại dấu ấn sâu sắc. Sau đây, xin nêu lên vài mẩu chuyện tiêu biểu.

Bác kể lại:

Năm 1925, đồng chí Nguyễn Ái Quốc cùng anh em cách mạng Việt Nam ở Quảng Châu (Trung Quốc) tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội. Hội này đưa thanh niên trong nước ra Quảng Châu, huấn luyện họ, rồi phái họ trở về tuyên truyền và tổ chức khắp cả nước.

Năm 1929, trong khi đồng chí Nguyễn Ái Quốc đi vắng, Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí Hội khai mạc toàn quốc Ðại hội ở Hương Cảng. Ðại biểu Bắc Kỳ đề nghị tổ chức Ðảng Cộng sản, bị gạt đi, liền bỏ hội nghị ra về.

Sau đó, trong nước dần dần thành lập ba nhóm cộng sản: Ðông Dương Cộng sản Ðảng, An Nam Cộng sản Ðảng và Ðông Dương Cộng sản Liên đoàn.

Một nước mà ba đảng cộng sản. Cả ba nhóm đều ngầm hiểu như thế là sai. Quần chúng đều hiểu rằng như thế là không đúng. Cả ba nhóm đều tìm cách để đi đến thống nhất. Nhưng bệnh hẹp hòi và cách làm không khéo, cho nên càng muốn gần nhau, lại càng xa nhau.

Cuối năm 1929, đồng chí Nguyễn Ái Quốc trở lại Trung Quốc, cùng với đại biểu các nhóm khai hội ở Hương Cảng.

Ðể giữ bí mật, các đại biểu khai hội bên sân đá banh của người Trung Quốc. Vừa giả xem đá banh, vừa bàn bạc về Ðảng.

Sau cuộc bàn bạc sôi nổi, và sau lời giải thích rõ ràng của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, mọi người đều tán thành thống nhất cả ba nhóm thành một đảng.

Thế là Ðảng ta chân chính thành lập.

Bác Hồ và bài báo "Ðảng ta"

Tháng 1/1949, nhân kỷ niệm lần thứ 19 Ngày thành lập Ðảng, dưới bút danh Trần Thắng Lợi, Bác viết bài báo có nhan đề "Ðảng ta" đăng trên Tập san Sinh hoạt nội bộ, tức Tạp chí Cộng sản ngày nay.

Bác viết: "Ðảng ta tuy trẻ trung, nhưng đã lập được những công trạng rất to tát... Năm nay, Ðảng ta mới 19 tuổi. Nhưng suốt 19 năm ấy, năm nào cũng là một năm đấu tranh dũng cảm. Kinh qua bao nhiêu cơn sóng gió, bao nhiêu bước khó khăn, càng nhiều gian nan, Ðảng ta càng nhiều rèn luyện, càng thêm vững chắc và rộng lớn. Nhờ chính sách đúng, lãnh đạo chắc, kỷ luật nghiêm, nhờ tư tưởng thống nhất, mà Ðảng ta và dân tộc ta được những thắng lợi vẻ vang ngày nay".

Kinh qua bao nhiêu cơn sóng gió, bao nhiêu bước khó khăn, càng nhiều gian nan, Ðảng ta càng nhiều rèn luyện, càng thêm vững chắc và rộng lớn.

Bác không quên nhắc nhở: "Tuy vậy, chúng ta tuyệt đối không được tự kiêu, tự đại. Chúng ta có nhiều thành công, nhưng chúng ta cũng còn nhiều khuyết điểm. Mỗi đồng chí ta cần phải mạnh dạn và thành thật kiểm điểm mình, kiểm điểm đồng chí mình".

Ðáng chú ý là, hai từ "Ðảng ta" trong bài báo của Bác, từ ấy đã đi vào lòng cán bộ, đảng viên và mỗi người dân nước ta như một biểu hiện sâu đậm của tình cảm trìu mến, thân thương, nói lên nhiều điều mà đến tận ngày nay giá trị vẫn còn nguyên vẹn.

Trước hết, đó là vinh dự và trách nhiệm của người chiến sĩ cách mạng được đứng trong hàng ngũ Ðảng tiên phong chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và giải phóng con người. Ðó là mối quan hệ máu thịt giữa Ðảng với nhân dân; Ðảng coi cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, ngược lại, nhân dân coi Ðảng là chính đảng của chính mình.

Bác Hồ với lời khẳng định: Ðảng ta thật là vĩ đại

Phát biểu tại lễ kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Ðảng (1960), Bác Hồ nói:

"Với tất cả tinh thần khiêm tốn của người cách mạng, chúng ta vẫn có quyền nói rằng: Ðảng ta thật là vĩ đại!".

Ðảng ta vĩ đại thật. Vì Ðảng ta là con nòi xuất thân từ giai cấp lao động... Từ ngày bị đế quốc Pháp xâm chiếm, nước ta là một xứ thuộc địa, dân ta là vong quốc nô, Tổ quốc ta bị giày xéo dưới gót sắt của kẻ thù hung ác. Trong mấy mươi năm khi chưa có Ðảng, tình hình đen tối như không có đường ra.

Đoàn Chủ tịch Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III Đảng Lao động Việt Nam, ngày 5/9/1960. (Ảnh: Tư liệu/Báo QĐND)

Từ ngày mới ra đời, Ðảng ta liền giương cao ngọn cờ cách mạng, đoàn kết và lãnh đạo toàn dân ta tiến lên đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp. Mầu cờ đỏ của Ðảng chói lọi như mặt trời mới mọc, xé tan cái màn đêm đen tối, soi đường dẫn lối cho nhân dân ta vững bước tiến lên con đường thắng lợi trong cuộc cách mạng phản đế, phản phong.

Ðảng ta vĩ đại thật... Nhưng thắng đế quốc và phong kiến là tương đối dễ; thắng bần cùng và lạc hậu còn khó hơn nhiều. Ngày nay ở miền Bắc hoàn toàn giải phóng, Ðảng đoàn kết và lãnh đạo nhân dân ta thi đua kiến thiết chủ nghĩa xã hội, xây dựng đời sống vui tươi, no ấm và mỹ tục, thuần phong.

Ðảng ta vĩ đại, vì ngoài lợi ích của giai cấp, của nhân dân, của dân tộc, Ðảng ta không có lợi ích gì khác.

Có lẽ đây là lần đầu tiên, Bác khẳng định Ðảng ta thật là vĩ đại! nhưng cũng sẽ không thừa khi nhắc lại lời Bác trong Báo cáo Chính trị tại Ðại hội II của Ðảng (1951): Chẳng những giai cấp lao động và nhân dân Việt Nam ta có thể tự hào, mà giai cấp lao động và những dân tộc bị áp bức nơi khác cũng có thể tự hào rằng: lần này là lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng của các dân tộc thuộc địa và nửa thuộc địa, một đảng mới 15 tuổi đã lãnh đạo cách mạng thành công, đã nắm chính quyền toàn quốc.

Bác Hồ với việc nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân

Ngày 3/2/1969, nhân kỷ niệm 39 năm Ngày thành lập Ðảng, Báo Nhân Dân đã đăng trang trọng trên trang nhất bài Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân của Bác Hồ, ký tên TL. Nội dung của bài báo chính là ở vấn đề mà Bác thường xuyên quan tâm trong suốt mấy chục năm qua.

Chuyện kể lại: Lần này, sau một thời gian suy nghĩ, ngày 25/1/1969, Bác cho mời đồng chí phụ trách Tuyên huấn của Ðảng đến giao nhiệm vụ chuẩn bị bài viết quan trọng này. Bác nói rõ mục đích, nội dung và nhấn mạnh yêu cầu: Ngắn gọn, tập trung vào chủ đề: "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng". Và đó cũng là tên của bài báo.

Ngày 28/1/1969, Bác sửa lại bài viết rồi cho đánh máy thành nhiều bản gửi đến từng đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị đề nghị tham gia ý kiến.

Chiều 30 tháng Giêng, Bác cùng Văn phòng đọc lại từng ý kiến đóng góp của các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, bổ sung vào bản thảo rồi cho đưa đi đánh máy.

Ba giờ rưỡi chiều ngày 1-2, đồng chí phụ trách Tuyên huấn sang gặp Bác xin bản thảo chính thức để kịp gửi đăng báo. Cầm bản thảo cuối cùng do Bác tự đánh máy, liếc sang bản thảo đầu do Ban Tuyên huấn chuẩn bị, đồng chí cán bộ Tuyên huấn gượng cười thưa với Bác:

- Bác chữa hết cả rồi còn gì nữa đâu ạ!

Bác mỉm cười độ lượng:

- Bác chữa nhưng vẫn còn giữ nguyên ý chính của bài là: "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng". Cái đó là quan trọng nhất.

Ðồng chí phụ trách Tuyên huấn đề nghị với Bác xin sửa lại đầu đề. Ðưa vế "nâng cao đạo đức cách mạng" lên trước, chuyển vế "quét sạch chủ nghĩa cá nhân" ra sau, với lý do là cán bộ, đảng viên ta nói chung là tốt, ưu điểm là cơ bản. Ðồng chí cán bộ Văn phòng cũng nhất trí với ý kiến đó.

Bác Hồ im lặng suy nghĩ, cuối cùng Bác nói:

- Ý kiến của các chú, Bác thấy cũng có lý. Nhưng Bác vẫn còn phân vân điều này: gia đình các chú tiết kiệm mua sắm bàn ghế, giường tủ mới. Vậy trước khi kê vào, các chú có quét dọn hay cứ để rác rưởi bẩn thỉu mà khiêng giường ghế bàn tủ vào.

Hai cán bộ Tuyên huấn và Văn phòng thật sự bất ngờ trước cách đặt vấn đề của Bác, đang lúng túng chưa biết trả lời thế nào thì Bác đã nói:

- Vì cả hai chú đã đề nghị, là đa số. Bác đồng ý nhượng bộ, đổi lại tên đầu bài: "Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân". Nhưng ở trong bài thì dứt khoát phải để nguyên ý của Bác "Quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng".

Bác Hồ là thế đấy. Luôn cẩn trọng trong từng ý, từng lời, từng câu chữ. Chẳng vậy mà gần nửa thế kỷ đã qua, bài báo ấy của Bác vẫn có giá trị để đời cho sự nghiệp xây dựng, chỉnh đốn Ðảng của chúng ta .

Kính thưa quý vị, nội dung Podcast của chúng tôi đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

“Thổi hồn “Nét Việt” trong bộ sưu tập áo dài của Hoa hậu Ngọc Hân trong mùa Xuân Ất Tỵ 2025” là nhan đề bài viết của tác giả Thanh Thảo trong chuyên mục Podcast ngày hôm nay. Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Hà Nội vào những ngày cuối năm, ánh nắng dịu dàng phủ lên từng mái nhà, từng góc phố cổ kính. Trong không gian ấy, một buổi chiều đẹp trời tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hoa hậu Ngọc Hân đã đến nơi đây để tìm kiếm nguồn cảm hứng cho bộ sưu tập áo dài mừng xuân mới. Từng bước chân chậm rãi đưa cô qua những tấm bia đá khắc tên các bậc hiền tài, nơi chứa đựng tinh hoa của dân tộc Việt. Từ trong sự tĩnh lặng của thời gian, một hành trình sáng tạo đã được khơi nguồn, mang theo cả tâm huyết của Ngọc Hân dành cho tà áo dài Việt.

Hoa hậu Ngọc Hân - một cái tên không còn xa lạ với công chúng. Từ ngày đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2010 (dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội) đến nay, Ngọc Hân vẫn luôn gắn bó với hình ảnh người phụ nữ Việt Nam hiện đại, duyên dáng nhưng cũng đầy thông minh, bản lĩnh và trí tuệ. Đặc biệt, trong vai trò nhà thiết kế áo dài, Ngọc Hân không chỉ mang hình ảnh tà áo dài Việt ra thế giới mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa dân tộc qua từng đường kim, mũi chỉ, qua từng câu chuyện được kể lại qua mỗi tà áo dài Việt Nam.

Hành trình từ Văn Miếu đến “nét Việt” trong tà áo dài

Ngọc Hân chia sẻ rằng một lần tình cờ đến Văn Miếu - Quốc Tử Giám vào cuối năm 2024, hôm ấy đã trở thành khởi nguồn cho ý tưởng bộ sưu tập áo dài Xuân Ất Tỵ 2025 của nàng hậu. Trong không gian thanh tịnh, cổ kính ấy, Ngọc Hân dường như bị xao động, cuốn hút bởi những đường nét chạm khắc tinh xảo trên những tấm bia tiến sĩ - biểu tượng của truyền thống hiếu học và trí tuệ dân tộc người Việt tự bao đời.

Tại đây, Ngọc Hân lặng lẽ dừng chân trước từng tấm bia, đọc từng dòng chữ khắc sâu trên đá, như thể phần nào cảm nhận được hơi thở của những thế hệ đã qua với bao thăng trầm xưa cổ. Mỗi tấm bia đá hiện hữu như thoáng xa xôi mà lại vô cùng gần gũi ấy chính là một câu chuyện về quá trình người Việt mạnh mẽ, hùng cường vượt qua khó khăn, thử thách để đạt đến đỉnh cao tri thức. Trong khoảnh khắc sâu sắc cháy bỏng ấy, Ngọc Hân như cảm nhận rõ hơn bao giờ hết trách nhiệm riêng có của bản thân mình với vai trò không chỉ là nhà thiết kế, một Hoa Hậu của mảnh đất Hà thành, mà còn là người con gái Việt tài trí, giàu đam mê sẽ thêm một lần dệt lên câu chuyện kết nối quá khứ - hiện tại, qua những tà áo dài mang hồn cốt và những câu chuyện ý nghĩa của dân tộc.

Hoa hậu Ngọc Hân trong tà áo dài.

Chuyến đi ấy cũng đã mang cơ duyên và may mắn kết nối nàng hậu Ngọc Hân đến với cuốn sách “Nét Việt trên bia tiến sĩ Văn Miếu - Quốc Tử Giám” của hai tác giả Trần Hậu Yên Thế và Trần Trung Hiếu. Những nghiên cứu công phu, tỉ mỉ của hai tác giả với khối kiến thức giàu có trong cuốn sách ấy đã mở ra cho Ngọc Hân cánh cửa tri thức, giúp cô nhìn thấy vẻ đẹp sâu lắng vượt thời gian trong từng họa tiết, từng nét khắc trên văn bia tiến sĩ.

“Tôi bị ấn tượng bởi sự tinh tế và ý nghĩa sâu xa của từng hoa văn trên bia tiến sĩ. Những họa tiết rồng phượng, hoa sen hay mây trời đều mang trong mình câu chuyện về khát vọng vươn lên của dân tộc. Chính từ đó, tôi quyết định đưa những nét đẹp ấy vào từng chiếc áo dài trong bộ sưu tập lần này, đặc biệt là phải cảm ơn những cảm hứng và hình ảnh được lấy từ cuốn sách của hai tác giả giàu tri thức và am hiểu về truyền thống văn hoá dân tộc - Trần Hậu Yên Thế và Trần Trung Hiếu. Hai tác giả dường như đã phục dựng rất rõ nét hồn cốt của nét Việt quan những nghiên cứu và hình ảnh của mình qua cuốn sách đầy giá trị đó”, Ngọc Hân xúc động chia sẻ.

Bộ sưu tập Áo dài Xuân Ất Tỵ 2025 của Hoa hậu Ngọc Hân được đặt tên là “Nét Việt” - một cách trân trọng đặc biệt để tri ân và tái hiện giá trị truyền thống người Việt, đặc biệt là mảnh đất Hà thành ngàn năm Văn Hiến - nơi mà cũng như một kỳ duyên tâm ngộ đã đăng quanh một hoa hậu Ngọc Hân, một cô gái gốc Hà thành sinh ra, lớn lên và gắn bó máu thịt với mảnh đất hùng thiêng này. Các thiết kế trong bộ sưu tập của Ngọc Hân đã được nàng hậu lựa chọn và sử dụng chất liệu tơ tằm tự nhiên, kết hợp kỹ thuật thêu tay tinh xảo để tạo nên những tà áo vừa cổ điển vừa hiện đại. Từng chiếc áo dài qua niềm đam mê, trí tưởng tượng, niềm yêu riêng có của Ngọc Hân thiết kế bỗng chốc như một bức tranh huyền mặc thu nhỏ, kể lại câu chuyện ngàn đời về lịch sử của Văn Miếu - nơi lưu giữ đậm nét văn hoá tinh thần dân tộc qua nhiều thế kỷ.

Áo dài - Hồn cốt của phụ nữ Việt

Đối với Ngọc Hân, áo dài không chỉ đơn giản là một bộ trang phục, mà còn là biểu tượng văn hóa, là “hồn cốt” của phụ nữ Việt Nam mà cô vẫn luôn yêu mến và trân trọng gọi tên là Việt phục. Từ những ngày đầu chập chững bước vào thế giới thời trang, Ngọc Hân đã xác định áo dài sẽ là con đường dài hơi đầy đam mê mà nàng hậu xinh đẹp và đa tài muốn gắn bó lâu dài.

Tình yêu với tà áo dài Việt của Ngọc Hân không chỉ dừng lại ở thiết kế mà còn ở việc đưa tà áo dài ấy ra khắp thế giới. Trong các chuyến công tác nước ngoài, từ châu Âu đến châu Á, Ngọc Hân luôn cố gắng quảng bá hình ảnh người phụ nữ Việt qua những bộ sưu tập áo dài bởi những thiết kế tỉ mỉ, tinh xảo và đầy trân trọng qua từng tấm áo của mình. Các mẫu áo dài do Hoa hậu Ngọc Hân thiết kế đã nhận được sự yêu thích của bạn bè quốc tế nhờ sự tinh tế, thanh lịch và đậm chất truyền thống.

Ngọc Hân tâm sự: “Khi nhìn thấy bất kỳ người nước ngoài của quốc gia nào khoác lên mình chiếc áo dài Việt Nam, tôi cảm thấy tự hào vô cùng. Và cũng khi khoác lên mình tà áo dài Việt trên từng đất nước bạn, tôi lại càng trân trọng và tự hào về đất nước và con người Việt Nam thân yêu của mình nhiều hơn. Đó là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của tà áo dài, cho thấy văn hóa Việt Nam đang dần được biết đến nhiều hơn và trân trọng hơn trên thế giới”.

Ngọc Hân kể về một kỉ niệm khó quên khoảnh khắc một nhà ngoại giao nước ngoài đã khóc vì xúc động khi khoác lên mình chiếc áo dài do chính tay cô thiết kế, những nét hoa văn loài hoa lan tím trên tà áo dài Việt Nam lại là loài hoa biểu trưng của dân tộc, của đất nước sở tại của ông. “Ông ấy nói rằng, trong chiếc áo dài, ông cảm nhận được sự ấm áp, gần gũi như chính tình yêu của người Việt dành cho quê hương, đất nước của mình” - Ngọc Hân nhớ lại với nụ cười ấm áp của ông Nicolas Maduro - Tổng thống Venezuela ngày hôm ấy khi đứng chụp ảnh cùng Ngọc Hân cùng tà áo dài truyền thống Việt Nam.

Văn hóa đọc sách - Ngọn nguồn của cảm hứng sáng tạo của Ngọc Hân

Không chỉ là một nhà thiết kế, Ngọc Hân còn là một người yêu sách và đam mê văn hoá đọc sách. Những cuốn sách nghiên cứu về lịch sử, văn hóa luôn là bạn đồng hành của cô trong mỗi dự án thiết kế, hay cả với những chuyến đi xa và dài ngày của Ngọc Hân. Đối với cô, sách không chỉ mở ra cánh cửa tri thức mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho những ý tưởng mới, sáng tác cho những thiết kế mới của mình.

“Đọc sách giúp tôi hiểu sâu sắc hơn về cội nguồn dân tộc, về những giá trị văn hóa tưởng như đang dần mai một theo thời gian nhưng thật ra vẫn được lưu giữ vô cùng sâu đậm. Những kiến thức thu nhận được từ sách đã giúp tôi rất nhiều trong việc sáng tạo ra những thiết kế áo dài mang đậm dấu ấn Việt” - Ngọc Hân hạnh phúc chia sẻ.

Văn hóa đọc của người Việt Nam từ lâu đã là một phần không thể thiếu trong quá trình hình thành và phát triển tư duy, nhân cách của mỗi cá nhân. Đặc biệt, đối với giới trẻ, việc đọc không chỉ giúp họ tiếp cận với tri thức mới mà còn là cầu nối giữa cánh cửa tri thức truyền thống và hiện tại, giữa các nền văn hóa khác nhau. “Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng như hiện nay, việc duy trì thói quen đọc sách sẽ phần nào giúp giới trẻ rèn luyện khả năng tư duy phản biện, mở rộng hiểu biết và nuôi dưỡng tâm hồn. Đọc sách không chỉ mang lại sự hiểu biết về thế giới, mà còn giúp các bạn trẻ phát triển cảm xúc, xây dựng một thái độ sống tích cực, góp phần làm phong phú thêm tâm hồn và tạo dựng những giá trị bền vững cho xã hội” - Ngọc Hân nói.

Hoa hậu Ngọc Hân đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khuyến khích văn hóa đọc trong thế hệ trẻ. Theo Ngọc Hân, đọc sách không chỉ là phương thức để trau dồi kiến thức mà còn là cách để nuôi dưỡng tình yêu văn hóa, truyền thống và lịch sử. Điều mà bất cứ người Việt nào, đặc biệt là các bạn trẻ cũng nên cần để trang bị cho bản thân những kiến thức thiết yếu và nên có. “Khi bạn hiểu sâu sắc về lịch sử và văn hóa, bạn sẽ biết cách yêu và trân trọng nó hơn” - Ngọc Hân bộc bạch.

Năm Ất Tỵ trò chuyện cùng Hoa Hậu tuổi Kỷ Tỵ

Trong không khí xuân Ất Tỵ 2025, Hoa hậu Ngọc Hân đã vinh dự trở thành khách mời đặc biệt của chương trình Diễn đàn - Đối thoại của Báo Công Thương: Hoa hậu Việt Nam Ngọc Hân sinh năm 1989, nàng hậu xinh đẹp mang tuổi Kỷ Tỵ dường như là một hình ảnh kết nối đặc biệt với năm mới Ất Tỵ 2025.

Là khách mời của chương trình Diễn đàn - Đối thoại của Báo Công Thương, Ngọc Hân cũng không ngừng nhắc đi nhắc lại đến việc quảng bá văn hoá áo dài Việt Nam đến với thế giới. Ngọc Hân cho rằng, một đất nước hội nhập phát triển không thể tách rời những giá trị đặc sắc của nét truyền văn hoá dân tộc được gìn giữ lâu đời, và áo dài chính là một trong những nét văn hoá giúp phụ nữ và hình ảnh người Việt Nam tỏa sáng và đẹp hơn trong mắt bạn bè quốc tế. Áo dài Việt Nam không chỉ là để làm đẹp hơn cho mỗi người, mà còn là cách để thể hiện tình yêu quê hương, tự hào về bản sắc dân tộc.

“Thương yêu và tự hào biết mấy khi mỗi lần được nhắc trên môi hai tiếng “Việt Nam” - Ngọc Hân chia sẻ.

Bài Podcast với nội dung “Thổi hồn “Nét Việt” trong bộ sưu tập áo dài của Hoa hậu Ngọc Hân trong mùa Xuân Ất Tỵ 2025” đến đây xin được tạm dừng, hi vọng những chia sẻ của Hoa hậu Ngọc Hân trong bài viết sẽ mang đến cho quý vị những câu chuyện sâu sắc, ý nghĩa. Thân ái chào tạm biệt quý vị!

“Đi lễ chùa ngày Tết của dân tộc Việt Nam - một nét đẹp văn hóa tâm linh cần gìn giữ” là nhan đề bài viết của PGS. TS. Phan Thị Hồng Xuân mà chúng tôi muốn gửi đến quý vị khán thính giả. Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Hiểu và trân trọng các giá trị văn hóa của việc đi lễ chùa nói chung đi lễ chùa đầu năm nói riêng, hiểu được các giáo lý của Phật giáo sẽ giúp cho người dân nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa văn minh đô thị.

Trong văn hóa Việt Nam, "chùa" là hình ảnh gần gũi, thân quen với đại đa số người dân không kể già trẻ, lớn bé, tôn giáo, tín ngưỡng, thành phần dân tộc. Từ ca dao tục ngữ đến các tác phẩm văn học, các ca khúc, ngôn ngữ từ bình dân đến hàn lâm đều góp phần khẳng định vai trò và ảnh hưởng của Phật giáo trong văn hóa Việt Nam.

Ví như:
"Đồng đăng có phố Kỳ Lừa,
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh".
Hay:
"Em đi nhớ lũy tre làng
Nhớ ngôi chùa cổ, nhớ hàng cau xanh
Đêm rằm trẩy hội cùng anh,
Mãi vui quên tỏ cùng anh đôi lời!".

Tinh thần cầu nguyện của người Phật tử khi đi chùa

Hình ảnh ngôi chùa là hình ảnh gần gũi thân thương nhất của bao tâm hn, bao cảnh đời - mà thơ ca còn ghi dấu lại trong kho tàng văn học Việt Nam. Bên cạnh đó, còn có tác phẩm sân khấu truyền thống như "Quan Âm Thị Kính". Học sinh phổ thông trong chương trình ngữ văn lớp 7 được học, phân tích các nhân vật nữ trong tác phẩm này, trong đó có Thị Kính - một phụ nữ gặp nhiều nghịch duyên oan trái nhưng vẫn kiên tâm nhẫn nhục, giữ tròn đạo hạnh để tu hành theo Phật pháp cho đến khi đắc đạo, trở thành một vị Bồ Tát linh thiêng huyền nhiệm.

Không phải chỉ khi gặp oan trái thì phụ nữ mới lên chùa. Trong bài thơ "Em đi chùa Hương" của Nguyễn Nhược Pháp, Trung Đức phổ nhạc ta bắt gặp hình ảnh người con gái Việt Nam duyên dáng, ăn mặc chỉnh chu đi lễ chùa đầu năm với gia đình:

"Hôm nay em đi chùa Hương,
Hoa cỏ còn mờ hơi sương
Cùng thầy me em vấn đầu soi gương
Khăn nhỏ, đuôi gà cao
Em đeo dải yếm đào
Quần lanh, áo the mới
Tay em cầm chiếc nón quai thao
Chân em đi đôi guốc cao cao...".

Ngoài hình ảnh ngôi chùa Việt trong kho tàng văn học dân gian, bước qua giai đoạn hiện đại nhiều nhạc sĩ Việt Nam mà tiêu biểu và rõ nét nhất là cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn - với hơn 600 nhạc phẩm - đã xây dựng trong tâm trí người nghe một ngôi chùa bằng nhạc trong tâm để mỗi người đều biến thành những con người "hình đồng không xuất gia nhưng tâm niệm lại xuất gia". Những triết lý Phật giáo thấm nhuần trong từng nốt nhạc Trịnh Công Sơn đã góp phần nuôi dưỡng tâm hồn từ bi của nhiều thế hệ người

Việt Nam trong và ngoài nước, đặc biệt là những người yêu thích nhạc của ông. Ví như bài hát "Đợi có một ngày" có câu: "... Đợi xóa sân si dưới bóng bò đề"; "Yêu em lòng chợt từ bi bất ngờ" (Ru em). "Từ bi" có nghĩa là tâm từ (maitri) và tâm bi (karuna), hai đức hạnh mà Phật giáo khuyên tín đồ của mình nên tu dưỡng.

Bên cạnh thế giới văn hóa nghệ thuật, thì thế giới đời thường của người Việt Nam cũng thật gần gũi với tư tưởng và tinh thần của Phật giáo nói chung, hình ảnh ngôi Chùa nói riêng thể hiện qua cách mà người Việt suy nghĩ và diễn đạt. Ví như "cúng Chùa"," vắng như chùa Bà Đanh"; "mượn hoa cúng Phật",...

Những lưu ý khi đi chùa để tránh mắc sai lầm

Trong sự hòa quyện văn hóa dân gian và giáo lý nhà Phật, vào những ngày mùng 1, ngày rằm trong năm, nhiều người dân Việt Nam thường có thói quen đi chùa, thắp nhang cầu an, cầu siêu.... Tuy nhiên, bên cạnh những người đến chùa lễ Phật, hành thiện tích đức, gìn giữ nét văn hóa thanh lịch khi đến cửa chùa thì cũng còn không ít người làm mai một bản sắc văn hóa, gây mất mỹ quan hay nói cách khác làm giảm giá trị văn hóa đích thực khi đi chùa lễ Phật. Qua bài viết dưới góc nhìn văn hóa xã hội, đối chiếu với yêu cầu phát triển của một đô thị văn minh chúng tôi xin được góp thêm một số ý kiến góp phần nâng cao văn hóa ứng xử trong lễ chùa đầu năm của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Bàn về văn hóa đi lễ chùa đầu năm của người Việt
Đi lễ chùa đầu năm mới là một nét đẹp trong đời sống tâm linh luôn được duy trì trong mỗi người dân Việt Nam. Người Việt tin rằng, đi lễ chùa đầu năm là về nơi cửa Phật, không đơn giản chỉ để mong muốn và ước nguyện, mà còn là lòng tin và những khoảnh khắc để con người hòa minh vào chốn tâm linh, bỏ lại phía sau những lo toan vất vả trong cuộc sống mưu sinh.

Tục lệ đi lễ chùa đầu năm của người Việt Nam.

Việc đi lễ chùa không chỉ giúp cho người dân Việt Nam giữ gìn được bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, ghi nhớ công ơn ông bà tố tiên mà còn hướng con người tới chân - thiện - mỹ, làm những việc có ý nghĩa cho gia đình và xã hội. Bên cạnh đó, chức năng tâm lý của tôn giáo cho chúng ta biết rằng khi cuộc sống ngày càng hối hả, tất bật, bon chen, nhiều áp lực... thì con người lại càng muốn tìm về chốn linh thiêng, thanh tịnh.

Đi chùa cầu nguyện để nhận lại điều gì?

Một hình ảnh dễ nhận thấy trong thời gian gần đây đó là vào các mùa lễ, Tết... người dân chen lấn kéo nhau đến chùa, rải tiền lẻ khắp nơi; có một số người đến chùa hái hoa, bẻ cành, lặt trụi hết các chậu hoa, đốt cả bó nhang to, xả rác... chưa kể những cô gái mặc váy ngắn, cười nói to tiếng nơi chốn thanh tịnh làm mất đi tính thiêng liêng của nơi tôn nghiêm.
Rõ ràng, không phải ai đến chùa cũng hiểu được đầy đủ ý nghĩa của việc đi chùa lễ

Phật, hay nói cách khác không phải ai cũng biết cách thực hành nghi lễ ở chùa sao cho đúng. Theo Thượng tọa Thích Thanh Lịch, quan niệm của người xưa, tiền lẻ đặt trong chùa là tiên đóng góp vào hương đăng, hoa quả và dầu đèn. Trải qua thời gian, hiện nay một số người đi chùa đã hiểu sai bản chất tiền dầu đèn, tiền công đức.

Tương tự như vậy hái lộc đầu xuân là một phong tục trong ngày Tết cổ truyền Việt Nam, mang ý nghĩa, giá trị tinh thần với hy vọng một năm mới nhiều may mắn, tốt lành. Tuy nhiên, phong tục này ít nhiều đã bị biến tướng làm mất đi ý nghĩa nhân văn ban đầu.

"Hái lộc" chỉ mang tính tượng trưng nhưng nhận thức của một số người về hái lộc đầu xuân đã sai lệch, mang khía cạnh tiêu cực, lạm dụng và biến tập tục này trở thành hủ tục. Hình ảnh người đi hái lộc cố sức trèo lên cây bẻ cả cành to, chọn lộc to, lộc đẹp, thậm chí mang cả công cụ trợ giúp để "chặt lộc", "cưa lộc" ngày càng trở nên phổ biến.

Việc lạm dụng tục hái lộc đầu xuân phải được lên án vì không những không phù hợp với tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam mà còn góp phần tàn phá, hủy hoại môi trường sinh thái.
Ăn mặc là quyền tự do của mỗi người nhưng ăn mặc sao cho thanh lịch phù hợp với bối cảnh và nơi chốn chính là văn hóa. Khi đến đền, chùa, miếu, phủ phần lớn mọi người đều ăn mặc chỉnh tề, lịch sự. Tuy nhiên, hiện nay nhiều người, nhất là giới trẻ vẫn "vô tư" trinh diễn những bộ trang phục thiếu vải, phản cảm. Hành vi này đến nay tuy chưa bị chế tài nhưng bị điều chỉnh bởi quy phạm đạo đức hay nói cách khác bị xã hội lên án vì sự bất kính với thần Phật, không phù hợp thuần phong mỹ tục của dân tộc.

Một số ý kiến góp phần gìn giữ nét đẹp văn hóa đi lễ chùa ngày tết của dân tộc Việt Nam

Hiểu và thực hành các giá trị văn hóa của việc đi lễ chùa sẽ góp phần nâng cao các giá trị đời sống tâm linh của người dân Việt Nam nói chung, người dân đô thị nói riêng, trong bối cảnh xây dựng văn hóa, nếp sống văn minh đô thị. Mục đích của việc đi chùa là trải nghiệm đời sống văn hóa và tâm linh để thăng hoa nhận thức, sám hối những việc làm chưa đúng, tu tâm tích đức và thông qua đó cải thiện đời sống xã hội. Nếu không hiểu và làm không đúng thì ranh giới giữa văn hóa và phản văn hóa liên quan đến câu chuyện đi lễ chùa rất mong manh. Theo đó, để gìn giữ nét đẹp văn hóa đi lễ chùa ngày Tết của dân tộc Việt Nam, chúng tôi cho rằng:

Về phía người đi lễ chùa

Chỉn chu từ trang phục, lời ăn tiếng nói đến cử chỉ, hành vi nơi chốn tôn nghiêm. Theo đó, việc chọn và khoác lên mình bộ trang phục truyền thống kín đáo vừa thể hiện sự trân trọng văn hóa dân tộc vừa bày tỏ lòng tôn kính và biết ơn đối với các vị thân Phật, các anh hùng dân tộc đã có công dựng nước và giữ nước. Bên cạnh đó, không nói lớn tiếng, văng tục, chửi thề; không chen lấn, xô đẩy tranh nhau xin lộc; không xả rác; không nhét tiền vào tay Phật, không đặt tiền lẻ lên các mãm cúng; thắp vừa đủ số nhang theo quy định và hướng dẫn của nhà chùa,…

Đối với ban quản trị nhà chùa

Cần có bảng hướng dẫn khách thập phương về văn hóa đi lễ chùa; công bố chương trình các lễ hội do chùa tổ chức trong những ngày đầu xuân cùng ý nghĩa giáo lý tốt đẹp của Phật giáo. Không cổ súy cho khách thập phương cúng đốt giấy tiền vàng bạc vì điều này không phải là tinh thần của Phật giáo. Thay vì các thầy chỉ lì xì tiền may mắn (mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng,...) nên thêm vào những câu kinh, kệ có ý nghĩa khuyên răn con người hành thiện, làm những việc có ý nghĩa cho gia đình và xã hội, tránh xa cái ác hướng đến giá trị chân - thiện - mỹ của cuộc sống. Bên cạnh đó việc thiết kế không gian văn hóa tâm linh trong khuôn viên chùa cũng có ý nghĩa quan trọng góp phần nâng cao tính thẩm mỹ, giáo dục văn hóa truyền thống và thực hành nếp sống văn minh đô thị đối với Phật tử và du khách.

Cơ quan quản lý văn hóa

Cũng cần phải quyết liệt hơn nữa trong việc quản lý các ấn phẩm mang màu sắc mê tín dị đoan; có biện pháp chế tài các trang web đi ngược lại với tinh thần tư tưởng của Phật giáo. Tuyên truyền giáo dục người dân thực hành nếp sống văn hóa, văn minh đô thị.

Tóm lại, hiểu và trân trọng các giá trị văn hóa của việc đi lễ chùa nói chung đi lễ chùa đầu năm nói riêng, hiểu được các giáo lý của Phật giáo sẽ giúp cho người dân nãng cao chất lượng cuộc sống, góp phần xây dựng nếp sống văn hóa văn minh đô thị.

Bài Podcast đến đây xin tạm dừng, thân ái chào tạm biệt quý vị!

Nhà máy Z111, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng (CNQP) là một trong những đơn vị quan trọng của ngành quân giới Việt Nam, nhiệm vụ chính là sản xuất và sửa chữa các loại vũ khí bộ binh. Nhà máy đã chế tạo thành công nhiều loại súng mới, công nghệ cao, khẳng định CNQP nước ta tự lực sản xuất được toàn bộ vũ khí bộ binh cho sư đoàn đủ quân. Có được thành công đó phải kể đến việc dám nghĩ, dám làm, tận tâm, tận tụy của tập thể lãnh đạo, chỉ huy, trong đó có Đại tá, TS Phan Thị Hoài Vân - Bí thư Đảng ủy Nhà máy.

Đại tá, TS Phan Thị Hoài Vân

Trưởng thành từ một cán bộ làm nhiệm vụ thương mại quân sự nên công tác xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, được chị Hoài Vân chú trọng. Từ khi về Nhà máy Z111 thì công tác này được chị theo dõi và có những hướng đi hiệu quả. Với cương vị lãnh đạo, Chủ tịch Công ty ở một đơn vị lớn và có bề dày lịch sử, Đại tá, TS Phan Thị Hoài Vân nhận thức rõ trọng trách của mình là vinh dự và là trách nhiệm lớn lao, vì vậy, nó cũng đặt ra cho chị nhiều áp lực. Tận dụng các mối quan hệ truyền thống, Nhà máy nhận được nhiều đơn hàng xuất khẩu, mở rộng thị trường; đời sống cho cán bộ, công nhân viên được nâng lên.

“Văn hóa lì xì và những giá trị truyền thống cần gìn giữ” là nhan đề bài Podcast mà chúng tôi muốn gửi đến quý vị và các bạn, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Văn hoá Lì xì là nét chấm phá ngọt ngào không thể thiếu của Tết Việt, nơi tình thân được trao đi và những giá trị truyền thống mãi được gìn giữ. Những chiếc phong bao đỏ thắm ấy không chỉ gói ghém lời chúc may mắn đầu năm mà còn là sợi dây gắn kết yêu thương giữa các thế hệ.

Khi những tia nắng đầu tiên của mùa xuân lấp lánh trên cành lộc biếc, khi hương trầm dìu dịu hòa cùng tiếng cười rộn rã của những ngày đầu năm, phong bao lì xì đỏ thắm lại xuất hiện như một phần không thể thiếu trong bức tranh ngày Tết của người Việt. Đó không chỉ là món quà nhỏ gửi trao, mà còn là một biểu tượng của sự may mắn, yêu thương và gắn kết.

Những chiếc phong bao ấy chứa đựng nhiều hơn là vài đồng tiền lẻ. Chúng gói ghém lời chúc phúc từ thế hệ này đến thế hệ khác, là cách để người lớn dặn dò con trẻ chăm ngoan, để con cháu tỏ lòng hiếu kính với ông bà, cha mẹ, để mỗi người thân trao nhau niềm tin và hy vọng cho một năm mới an lành. Phong tục lì xì giản dị nhưng sâu sắc ấy đã theo người Việt qua biết bao mùa xuân, giữ cho ngày Tết luôn ngập tràn hơi ấm gia đình và tình nghĩa.
Ý nghĩa văn hóa sâu sắc của lì xì

Nhắc đến văn hóa truyền thống ngày Tết của người Việt, của Tết Việt, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc Hội chia sẻ: “Tết là một dịp vô cùng đặc biệt đối với văn hóa dân tộc và đặc biệt là đối với từng gia đình. Đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi mà cuộc sống vô cùng hối hả, thì Tết là một thời điểm lắng đọng không gian và thời gian lại để cho chúng ta tìm về với gia đình. Vì thế chúng ta vẫn hay gọi Tết là Tết đoàn viên để mọi người cùng về với nhau, chia sẻ những vui buồn, đặc biệt là thực hành những giá trị văn hóa truyền thống.

Lì xì đầu năm - một văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.

Chính vì thế nên những người làm văn hóa như chúng tôi luôn luôn mong muốn rằng chúng ta giữ được cái tinh thần, những cái hồn cốt của giá trị ngày Tết. Từ đó thì chúng ta giữ được văn hóa dân tộc, chúng ta giữ được chủ quyền văn hóa của quốc gia. Rõ ràng rằng khi chúng ta nghĩ về ngày Tết hoặc chúng ta thực hành ngày Tết, chúng ta sẽ thấy rất nhiều những giá trị ý nghĩa trong ngày Tết.
Không chỉ là những giá trị hướng về tổ tiên, nhớ về công lao của bố mẹ, của ông bà, những người đang sống và kể cả những người đã khuất. Khi chúng ta thực hành đạo hiếu như thế, chúng ta sẽ lan tỏa những tinh thần đạo đức quan trọng trong xã hội, xây dựng một xã hội đạo đức. Tạo nên nền tảng cho những giá trị tốt đẹp trong xã hội phát triển.”

Nhắc tới một trong những nét văn hóa ngày Tết - “phong tục lì xì”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn cho rằng: “Lì xì là một phần văn hóa đẹp của Tết Việt Nam, vừa giản dị, vừa sâu sắc, chúng ta cần trân trọng điều đó như một sợi dây gắn kết giữa các thế hệ. Tuy nhiên, tục lì xì không chỉ dừng lại ở việc trao nhau tiền mừng, mà sâu xa hơn là gửi gắm những hy vọng tốt lành, sự động viên tinh thần và lòng yêu thương, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và người lớn tuổi.” Ông nhận định.

Không dừng lại ở việc trao tặng, phong tục lì xì còn là cách thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”. Người lớn lì xì cho con cháu, con cháu lại mừng tuổi cho ông bà, cha mẹ - vòng quay ấy gói trọn sự tôn kính và lòng tri ân, tạo nên một nét đẹp bền vững trong văn hóa ngày Tết Việt Nam.

Những ‘màu xám’ của văn hóa lì xì trong nếp sống hiện đại

Dẫu đẹp đẽ là vậy, văn hóa lì xì trong xã hội hiện đại đôi lúc đã bị biến tướng bởi những giá trị thực dụng đã vô tình len lỏi. Không ít câu chuyện buồn xảy ra khi giá trị của phong bao lì xì bị đánh đồng với số tiền bên trong, dẫn đến áp lực tài chính cho người trao và kỳ vọng không đáng có từ người nhận.

Chia sẻ với Báo Công Thương về nội dung này, danh hài, NSƯT Chí Trung bày tỏ sự trăn trở: “Ngày xưa, những đồng tiền lẻ trong phong bao mang ý nghĩa là lời chúc may mắn, bình an. Nhưng giờ đây, có những người lại coi trọng giá trị vật chất hơn là giá trị tinh thần. Điều đó vô tình làm mất đi cái hồn của phong tục này. Tôi nghĩ, chúng ta cần quay lại những giá trị cốt lõi - trao lì xì để trao yêu thương, may mắn, chứ không phải để so đo nhiều ít hoặc chạy theo hình thức.”

NSƯT Chí Trung cũng nhắc đến câu chuyện giáo dục trẻ em về văn hóa lì xì khi nhiều bậc phụ huynh vô tình gieo vào con trẻ suy nghĩ rằng lì xì chỉ là tiền bạc. Điều đó rất nguy hiểm. “Lì xì phải đi kèm với lời dạy bảo, để các con hiểu rằng mỗi phong bao là một lời chúc, một tấm lòng, chứ không chỉ là con số”, NSƯT Chí Trung bộc bạch.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn thẳng thắn chỉ ra rằng: “Xã hội hiện đại đã vô tình khiến phong tục lì xì bị méo mó trong một số trường hợp. Khi lì xì không còn mang ý nghĩa tinh thần, mà trở thành sự so đo vật chất hoặc công cụ để phô trương địa vị, thì đó là lúc chúng ta phải nhìn nhận lại một cách nghiêm túc”, ông nhấn mạnh. Ông đặc biệt lo ngại khi việc lì xì bị áp lực hóa, khiến nhiều người cảm thấy căng thẳng thay vì vui vẻ. Theo ông, việc chấn chỉnh cần bắt đầu từ việc thay đổi nhận thức trong từng gia đình, từng cá nhân, để trả lì xì về đúng ý nghĩa vốn có của nó trong ngày Tết đón Xuân của mỗi người.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn cũng cho rằng nét tích cực của văn hóa lì xì là một hình thức giáo dục ý nghĩa: “Trong chiếc phong bao đỏ là cả một thế giới của yêu thương, của mối liên kết giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại. Nó là minh chứng cho sức sống bền bỉ của văn hóa Việt Nam, ngay cả trong bối cảnh hội nhập toàn cầu”, ông khẳng định.

Ngoài ra, việc sáng tạo trong cách lì xì cũng giúp phong tục này trở nên ý nghĩa hơn. Thay vì chỉ trao tiền, nhiều gia đình đã kèm theo những tấm thiệp nhỏ ghi lời chúc, hay chọn những món quà tinh thần như sách, tranh vẽ, hoặc các vật phẩm mang giá trị giáo dục.

Danh hài, NSƯT Chí Trung cũng đề xuất một ý tưởng đầy cảm hứng: “Tại sao chúng ta không tạo thêm câu chuyện cho những phong bao lì xì? Hãy viết một lời chúc thật chân thành, kể một câu chuyện Tết để người nhận cảm thấy rằng món quà này không chỉ đơn thuần là vật chất mà là cả một tấm lòng”.
Phong bao lì xì - Sợi dây kết nối tình thân

NSƯT Chí Trung tiếp tục câu chuyện đầu năm mới và chia sẻ rằng: “Phong bao lì xì không chỉ mang theo lời chúc đầu năm mà còn là sợi dây kết nối tình thân. Khi bạn cầm phong bao trên tay, đó không chỉ là vật chất, mà là cả một nền văn hóa, một phần ký ức tuổi thơ, một món quà gửi gắm từ thế hệ này sang thế hệ khác.”

“Cùng nhau dọn dẹp nhà cửa trang trí đón Tết, tục cúng ông Công ông Táo, bữa ăn Tất niên bên gia đình cuối năm, tục lệ “mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy”, hay văn hóa lì xì nhân dịp đầu năm mới lấy may… tất cả những giá trị đó đều có ý nghĩa giáo dục nhân sinh, giáo dục đạo đức, tuyến giáo con người những điều tốt đẹp, cao cả. Đó cũng là một cơ hội để chúng ta tĩnh tại lại. Đặc biệt, cần phải giữ gìn những nét đẹp truyền thống tốt đẹp đúng như ý nghĩa nhân văn ban đầu của nó”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn chia sẻ.

Hãy để phong tục lì xì tiếp tục là ngọn lửa giữ ấm cho ngày Tết, là niềm hân hoan trong ánh mắt trẻ thơ, là sự an nhiên trong nụ cười của người già, và là khoảnh khắc yêu thương trong mỗi gia đình. Đừng để Tết chỉ còn là những phong bao lạnh lùng trao đi cho xong, mà hãy để từng chiếc lì xì là một câu chuyện, một kỷ niệm đẹp trong lòng người nhận.

Tết là dịp để trở về. Dẫu cho guồng quay của đời sống xã hội hiện đại vẫn đang hối hả, vội vã, giữa những đổi thay của xã hội chuyển mình, thì xin hãy vẫn cứ giữ cho những chiếc phong bao đỏ vẻ đẹp nguyên sơ, ý nghĩa như vốn có. Vì sau cùng, ý nghĩa thực sự của Tết không nằm ở những món quà to lớn, mà ở những điều giản dị nhất - một lời chúc đầu xuân, một nụ cười chân thành, một phong bao lì xì nhỏ nhắn, một trái tim đong đầy, của tình thân yêu thương./.

Nội dung Podcast của chúng tôi đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

“Công điện bảo đảm an toàn thực phẩm dịp Tết Nguyên đán và Lễ hội xuân năm 2025” là nhan đề bài Podcast mà chúng tôi muốn gửi tới quý vị và các bạn . Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Ngày 22/1/2025, Phó Thủ tướng Lê Thành Long ký Công điện số 05/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm an toàn thực phẩm dịp Tết Nguyên đán và Lễ hội xuân năm 2025.

Công điện gửi các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; Hội Nông dân Việt Nam.

Nội dung công điện như sau: Hàng năm, vào dịp Tết Nguyên đán, lễ hội đầu xuân, nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của người dân tăng cao; tại các khu vực lễ hội Tết, lễ hội xuân tập trung lượng lớn người tham gia, có nhiều nguy cơ mất an toàn, ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng người tiêu dùng.

Để bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ và lễ hội xuân 2025, phục vụ nhân dân đón Tết, vui xuân an toàn, bảo đảm sức khỏe, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp bảo đảm an toàn thực phẩm theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, trong đó lưu ý một số nội dung trọng tâm sau đây:

1. Các Bộ: Y tế, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công Thương:

- Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao, tập trung chỉ đạo thực hiện hoạt động thông tin, tuyên truyền về nguy cơ mất an toàn thực phẩm, các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm, phòng ngừa ngộ độc thực phẩm; chú trọng tuyên truyền chế tài xử phạt. Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm, công khai các tổ chức, cá nhân vi phạm an toàn thực phẩm theo quy định.

- Bộ Y tế: Chỉ đạo cấp cứu, điều trị kịp thời cho người bị ngộ độc thực phẩm; chuẩn bị phương án cấp cứu, giường bệnh, phương tiện, sẵn sàng điều trị người bệnh trong các sự kiện tập trung đông người, ngộ độc thực phẩm nhiều người mắc.

- Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Hướng dẫn nông dân, các cơ sở trồng trọt, chăn nuôi, thu gom, sơ chế, giết mổ, chế biến, bảo quản nông sản, thuỷ sản thực hiện tốt các quy định bảo đảm an toàn thực phẩm; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm an toàn thực phẩm, tập trung kiểm tra các thực phẩm có mức tiêu thụ cao trong dịp Tết, lễ hội xuân như giò, chả, rau, quả, thịt gia súc, gia cầm, thuỷ sản.

- Bộ Công Thương: Tăng cường kiểm soát việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng rượu, bia; tăng cường kiểm tra, phòng chống thực phẩm giả, gian lận thương mại, chú trọng các mặt hàng có nhu cầu tiêu dùng cao vào dịp Tết, mùa lễ hội.

2. Bộ Công an, Bộ Quốc phòng: Chỉ đạo các lực lượng công an, bộ đội biên phòng phối hợp với lực lượng hải quan, quản lý thị trường và các cơ quan liên quan tăng cường kiểm soát, ngăn chặn, xử lý nghiêm việc nhập khẩu thực phẩm trái phép qua biên giới, hành vi sản xuất, vận chuyển, buôn bán thực phẩm giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Tăng cường kiểm soát, ngăn chặn, xử lý nghiêm việc nhập khẩu thực phẩm trái phép qua biên giới, hành vi sản xuất, vận chuyển, buôn bán thực phẩm giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

3. Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo, đài Trung ương và địa phương tăng thời lượng phát sóng, đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu các biện pháp bảo đảm an toàn thực phẩm, các điển hình sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn, các sản phẩm truyền thống, phổ biến cách nhận diện và phòng ngừa nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm.

4. Đề nghị Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam tham gia truyền thông, giám sát các hoạt động bảo đảm an toàn thực phẩm tại các khu dân cư; phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, kém chất lượng.

5. Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương:

Tăng cường tuyên truyền phổ biến pháp luật, kiến thức về an toàn thực phẩm; vận động nhân dân thay đổi các tập quán ăn uống lạc hậu trong các ngày lễ hội, ngày Tết; không ăn thịt gia súc, gia cầm ốm, chết, không rõ nguồn gốc, chưa qua kiểm dịch, không ăn tiết canh và thức ăn chưa được nấu chín; không uống rượu tự ngâm các loại cây, củ, rễ, nội tạng động vật, mật động vật, rượu không có nguồn gốc xuất xứ, gây ra ngộ độc do rượu, methanol và các độc tố từ các vật ngâm trong rượu; không lạm dụng rượu bia trong ngày Tết, ngày lễ hội.

Đẩy mạnh kiểm tra liên ngành việc thực hiện các quy định bảo đảm an toàn thực phẩm; tăng tần suất kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm có nguy cơ cao, chợ đầu mối, các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm, sản xuất, kinh doanh thịt, cá, mứt, bánh, kẹo, rượu,... Kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với cơ sở vi phạm, thu hồi và xử lý thực phẩm không an toàn theo quy định.

Chính quyền địa phương các đô thị lớn, nơi lễ hội có lượng lớn người tham gia phải tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm, kiểm tra đột xuất các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, kinh doanh thức ăn đường phố, các cơ sở kinh doanh thực phẩm tại các khu lễ Tết, lễ hội xuân. Sẵn sàng phương án, lực lượng và trang thiết bị để triển khai hiệu quả các biện pháp xử lý, khắc phục hậu quả khi xảy ra sự cố về an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm trên địa bàn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp chịu trách nhiệm về sự cố mất an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm quy mô lớn xảy ra trên địa bàn.

Nội dung Podcast của chúng tôi đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị!

Trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay 23/1/2025, XSMT 23/1, KQXSMT 23/1, XSMT 23/1, xổ số miền Trung thứ Năm, xổ số miền Trung hôm nay, link xem trực tiếp kết quả XSMT hôm nay 23/1/2025. KQXSMT 23/1 sẽ được Báo Công Thương cập nhật trực tiếp trên kênh trực tuyến. Kết quả các giải thưởng của XSMT ngày 23/1/2025, KQXSMT sẽ được công bố lần lượt từ giải nhất cho đến giải tám, cuối cùng là giải Đặc biệt. Trong tuần, hằng ngày Báo Công Thương còn cập nhật kết quả xổ số KQXSMT các vùng, miền, tỉnh thành khác trên cả nước.

Kết quả xổ số miền Trung hôm nay 23/1/2025 - Xổ số miền Trung ngày 23 tháng 1 - xổ số miền Trung thứ Năm - Kết quả xổ số hôm nay 23/1/2025 được quay thưởng vào lúc 16 giờ 15 phút ngày 23/1/2025, bắt đầu từ giải tám cho đến giải nhất, cuối cùng là công bố giải Đặc biệt.

Xổ số miền Trung ngày 23 tháng 1 được quay thưởng bắt đầu từ giải nhất cho đến giải tám, cuối cùng là công bố kết quả giải Đặc biệt. Thời gian quay mở thưởng KQXSMT từ 16h15 hàng ngày.

Người chơi cũng có thể dự đoán và nhận định về kết quả xổ số miền Trung qua thống kê của Báo Công Thương về các cặp số giải Đặc biệt trong 5 tuần gần nhất, cụ thể như sau:

Tham khảo thêm những thông tin kết quả xổ số miền Trung hôm nay, tuần rồi, tuần trước được cập nhật nhanh chóng, chính xác trên Congthuong.vn. Cụ thể, xem lại XSMT, KQXSMT, Kết quả Xổ số miền Trung kỳ trước!

XSMT, Xổ số miền Trung ngày 23 tháng 1

Lịch quay thưởng kết quả xổ số miền Trung, XSMT, KQXSMT

Thời gian từ 17h15 đến 17h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số Phú Yên (XSPY), xổ số Thừa Thiên Huế (XSTTH).

• Thứ 3: xổ số Đắk Lắk (XSDLK), xổ số Quảng Nam (XSQNA).

• Thứ 4: xổ số Đà Nẵng (XSDNA), xổ số Khánh Hòa (XSKH).

• Thứ 5: xổ số Bình Định (XSBDI), xổ số Quảng Trị (XSQT), xổ số Quảng Bình (XSQB).

• Thứ 6: xổ số Gia Lai (XSGL), xổ số Ninh Thuận (XSNT).

• Thứ 7: xổ số Đà Nẵng (XSDNA), xổ số Quảng Ngãi (XSQNG), xổ số Đắk Nông (XSDNO).

• CN: xổ số Kon Tum (XSKT), xổ số Khánh Hòa (XSKH), xổ số Thừa Thiên Huế (XSTTH).

Trong tuần, hằng ngày Báo Công Thương Điện tử cập nhật kết quả xổ số các vùng, miền, tỉnh thành như sau:

Kết quả xổ số miền Nam gồm: Xổ số TP Hồ Chí Minh, xổ số An Giang, xổ số Bạc Liêu, xổ số Bình Dương, xổ số Bình Phước, xổ số Bến Tre, xổ số Bình Thuận, xổ số Cần Thơ, xổ số Cà Mau, xổ số Đà Lạt, xổ số Đồng Nai, xổ số Đồng Tháp, xổ số Hậu Giang, xổ số Kiên Giang, xổ số Long An, xổ số Sóc Trăng, xổ số Tây Ninh, xổ số Tiền Giang, xổ số Trà Vinh, xổ số Vĩnh Long, xổ số Bà Rịa Vũng Tàu...

Kết quả xổ số miền Trung gồm các tỉnh thành: Xổ số Đà Nẵng, xổ số Quảng Ngãi, xổ số Đắk Nông, xổ số Bình Định, xổ số Đắk Lắk, xổ số Gia Lai, xổ số Khánh Hoà, xổ số Phú Yên, xổ số Bình Thuận, xổ số Thừa Thiên - Huế, xổ số Kon Tum, xổ số Quảng Trị, xổ số Ninh Thuận…

Kết quả xổ số miền Bắc gồm các tỉnh, thành: Xổ số Hà Nội, xổ số Hải Phòng, xổ số Thái Bình, xổ số Bắc Ninh, xổ số Nam Định, xổ số Quảng Ninh...

Kết quả xổ số Vietlott hôm nay gồm: Xổ số Mega 6/45; xổ số Power 6/55; xổ số Max 3D Pro; xổ số Max 3D…

Lịch quay thưởng các đài xổ số miền Nam: Thời gian từ 16h15 đến 16h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số TP. HCM (XSHCM), xổ số Đồng Tháp (XSDT), xổ số Cà Mau (XSCM)

• Thứ 3: xổ số Vũng Tàu (XSVT), xổ số Bến Tre (XSBTR), xổ số Bạc Liêu (XSBL)

• Thứ 4: xổ số Đồng Nai (XSDN), xổ số Cần Thơ (XSCT), xổ số Sóc Trăng (XSST)

• Thứ 5: xổ số An Giang (XSAG), xổ số Tây Ninh (XSTN), xổ số Bình Thuận (XSBTH)

• Thứ 6: xổ số Bình Dương (XSBD), xổ số Vĩnh Long (XSVL), xổ số Trà Vinh (XSTV)

• Thứ 7: xổ số TP.HCM (XSHCM), xổ số Hậu Giang (XSHG), xổ số Long An (XSLA), xổ số Bình Phước (XSBP)

• CN: xổ số Đà Lạt (XSDL), xổ số Tiền Giang (XSTG), xổ số Kiên Giang (XSKG)

Lịch quay thưởng các đài xổ số Miền Bắc, XSMB, KQXSMB:

Thời gian từ 18h15 đến 18h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số Thủ đô Hà Nội

• Thứ 3: xổ số Quảng Ninh

• Thứ 4: xổ số Bắc Ninh

• Thứ 5: xổ số Thủ đô Hà Nội

• Thứ 6: xổ số Hải Phòng

• Thứ 7: xổ số Nam Định

• CN: xổ số Thái Bình

Thời gian quay số: bắt đầu từ 18h10 hàng ngày tại Cung văn hóa Thể thao Thanh Niên Hà Nội, Số 1 đường Tăng Bạt Hổ, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Lưu ý: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo.

NSƯT Chí Trung: ‘Táo Giao Thông là một vai diễn đẹp trong cuộc đời’ là nhan đề bài viết của tác giả Thanh Thảo mà chúng tôi muốn chuyển đến quý vị khán giả, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Một buổi sáng mùa đông dịp cuối năm, phố phường Hà Nội vẫn đông đúc, hối hả và bộn bề, không khí se lạnh len lỏi, bao trùm khắp nơi. Tôi may mắn có dịp gặp gỡ và trò chuyện cùng danh hài - NSƯT Chí Trung.

Trăn trở với nghề và những vai diễn để lại dấu ấn trong lòng khán giả

Một cuộc gặp gỡ, trò chuyện tuy chỉ được hẹn trước một ngày, không kịch bản, không trao đổi, không thảo luận trước, nhưng sự tiếp đón giản dị, đầy sâu sắc đã giúp tôi hiểu đôi chút thêm về con người và tâm hồn nghệ sĩ của anh, chứ không phải qua những bài báo đã đọc, hay những thông tin hoặc vai diễn của anh trên sóng truyền hình. NSƯT Chí Trung không chỉ là một nghệ sĩ hài nổi tiếng mà còn là người nghệ sĩ luôn nặng lòng trăn trở với nghề, với từng vai diễn mình đảm nhận, mà còn là người đặc biệt quan tâm tới những giá trị văn hóa, truyền thống của dân tộc.

NSƯT Chí Trung không chỉ nổi bật với vai diễn Táo Giao Thông trong chương trình “Gặp nhau cuối năm”, mà anh còn là một nghệ sĩ có một cái tâm yêu nghề sâu sắc. Mỗi lần nhắc đến nghề nghệ sĩ và những vai diễn, anh luôn nhấn mạnh rằng công việc của mình không chỉ là mang đến tiếng cười, mà còn là một cơ hội để làm cầu nối giữa nghệ thuật và những vấn đề xã hội. “Hài không chỉ là tiếng cười đơn thuần, nó phải phản ánh thực tế cuộc sống. Những gì chúng tôi đưa vào các vai diễn đều là những vấn đề mà xã hội đang phải đối mặt”, anh chia sẻ.

NSƯT Chí Trung luôn dành trọn tâm huyết với mỗi vai diễn. “Mỗi lần nhận kịch bản, tôi đều tự hỏi làm thế nào để tạo ra một hình ảnh khác biệt, một thông điệp sâu sắc. Những vai diễn của tôi không chỉ dừng lại ở hài hước, mà phải chứa đựng trong đó những bài học về đạo đức, về xã hội, trong đó có cả sự chia sẻ và chữa lành hướng đến quý vị khán giả của mình” anh bày tỏ. Và tôi rất thích từ “chữa lành” của anh khi được nhắc tới thật nhẹ nhàng, mà sâu sắc.

Vai diễn Táo Giao Thông: Hài hước nhưng cũng đầy sâu cay, hiện thực

Chắc chắn không thể không nhắc đến vai Táo Giao Thông - một trong những vai diễn gắn liền với tên tuổi của danh hài, NSƯT Chí Trung. Được khán giả yêu thích không chỉ vì tính hài hước mà còn vì sự sâu sắc trong cách phản ánh các vấn đề giao thông. “Táo Giao Thông đối với tôi không đơn giản chỉ là một vai diễn để khán giả cười. Đây là cơ hội để tôi lên tiếng về những vấn đề cấp bách của xã hội, như ùn tắc giao thông, sự thiếu ý thức của người tham gia giao thông. Tôi muốn thông qua tiếng cười, khán giả sẽ nhận ra rằng, vấn đề này không thể tiếp tục diễn ra mà không có sự thay đổi”, anh chia sẻ.

"Táo giao thông" - NSƯT Chí Trung. Ảnh: Lạc Thành

Để có được những vai diễn hài hước nhưng cũng đầy ý nghĩa như vậy, Chí Trung đã phải rất nỗ lực tìm tòi, học hỏi và tìm kiếm sự sáng tạo trong từng chi tiết nhỏ. Người nghệ sĩ gạo cội ấy không chỉ dừng lại ở việc mang lại những phút giây thư giãn cho khán giả, mà còn muốn những thông điệp được gửi gắm trong từng câu thoại, hành động phải thật sự gần gũi, dễ tiếp nhận, và cũng dễ hiểu để khiến khán giả bật cười thật thoải mái khi đón xem các Táo Quân với những vai diễn bên nhau cuối năm đầy sức hút.

NSƯT Chí Trung luôn coi những người đồng nghiệp trong chương trình “Táo Quân” là những người bạn trân quý ngoài đời. Anh đặc biệt trân trọng những kỷ niệm đã có với các bạn diễn như các nghệ sĩ Xuân Bắc, Quốc Khánh, Tự Long và Vân Dung, cùng những bạn diễn khác trong ekip Táo Quân gây thương nhớ ấy. “Chúng tôi đã có rất nhiều năm gắn bó với nhau trong các chương trình “Táo Quân”. Mỗi người đều có một cách diễn riêng, một tính cách riêng, nhưng khi kết hợp lại, chúng tôi đã tạo nên một sức mạnh riêng biệt, mang lại cho khán giả những vở hài kịch ý nghĩa”, anh nhớ lại với nụ cười trìu mến.

Ngoài các bạn diễn, NSƯT Chí Trung cũng dành nhiều lời khen ngợi và sự kính trọng đối với các đạo diễn của chương trình. “Đạo diễn Nguyễn Khải Hưng là người đầu tiên tạo ra nền tảng cho “Táo Quân”. Ông là người rất sâu sắc, có thể nhìn thấy những vấn đề nổi bật trong xã hội và đưa chúng vào các vở kịch. Còn Đạo diễn Đỗ Thanh Hải lại có sự sáng tạo vô biên, ông luôn biết cách làm mới chương trình, tạo ra những điều bất ngờ và thú vị. Tuy nhiên, để hoàn thiện một kịch bản Táo Quân là điều không hề dễ dàng và nhanh chóng như thời lượng Táo Quân mà khán giả vẫn thưởng thức trên sóng truyền hình. Đó là sự kết nối, cộng tác có lúc 5-6 biên tập cùng chung tay viết, tạo hình ảnh và sắc thái riêng có cho mỗi táo quân. Sự kiểm soát ngôn từ và cảm xúc khi diễn vừa đủ, vừa duyên, vừa sâu của từng bạn diễn. Hơn nữa phía sau sự thăng hoa của dàn diễn Táo Quân ấy còn là sự hỗ trợ của cả một ekip rất lớn như đạo diễn, quay phim, kĩ thuật, hậu cần… để cùng chung tay cho ra mắt “đứa con tinh thần” ấy”, NSƯT Chí Trung chia sẻ.

Khi nói về niềm vui của các nghệ sĩ khi tham gia chương trình “Táo Quân”, NSƯT Chí Trung không giấu được niềm hạnh phúc chia sẻ: “Tôi luôn cảm thấy rất vui và hạnh phúc khi được cùng các đồng nghiệp tham gia Táo Quân vào những đêm 30 Tết. Đó là một dịp đặc biệt không chỉ để mang đến tiếng cười mà còn là để thể hiện lòng tri ân với khán giả đã luôn ủng hộ chương trình, ủng hộ những cống hiến của mỗi nghệ sĩ, trong đó có cả nụ cười và nước mắt. Mỗi lần được lên sân khấu trong chương trình này, chúng tôi không chỉ cống hiến hết mình mà còn cảm nhận được tình cảm nồng nhiệt từ người xem, từ khán giả. Đó chính là những phần “lì xì” vô cùng lớn lao và có ý nghĩa mà khán giả vẫn luôn dành tặng đến mỗi người nghệ sĩ chúng tôi”.

Niềm vui của các nghệ sĩ, đặc biệt là các Táo Quân, không chỉ đến từ việc được cống hiến những tiết mục hài hước, mà còn là cơ hội để cùng nhau chia sẻ những khoảnh khắc đặc biệt, không thể không lưu nhớ. “Mặc dù mỗi năm chúng tôi có thể phải làm việc cực kỳ căng thẳng, nhưng khi đứng trên sân khấu, nhìn thấy ánh mắt mong chờ của khán giả, tất cả mệt mỏi dường như tan biến. Niềm vui lớn nhất là mang lại tiếng cười cho mọi người, và đêm 30 Tết chính là thời điểm đặc biệt để chúng tôi gắn kết và thể hiện sự sáng tạo và cảm giác hạnh phúc làm nghề của mình” - NSƯT Chí Trung bộc bạch.

Những câu chuyện sâu đậm về Tết cổ truyền Hà Nội

Khi tôi hỏi về Tết cổ truyền của người Hà Nội, NSƯT Chí Trung không khỏi bồi hồi. Anh là người sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, vì thế Tết đối với anh không chỉ là dịp để nghỉ ngơi mà còn là thời gian để mọi người quay về với gia đình, với những giá trị truyền thống.

“Tết xưa của Hà Nội thật sự rất đặc biệt. Những ngày cuối năm, không khí lạnh của mùa đông làm người ta cảm thấy ấm áp hơn khi quây quần bên mâm cơm gia đình. Cây quất, hoa đào, mâm cỗ với bánh chưng, bánh tét là những hình ảnh không thể thiếu trong mỗi gia đình Hà Nội. Đó là những ký ức đẹp, gắn liền với tình cảm gia đình, với những nghi lễ cổ truyền”. NSƯT Chí Trung chia sẻ trong sự xúc động.

Chia sẻ về cảm xúc của mình khi nghĩ về tiết trời Hà Nội vào những ngày cuối năm, NSƯT Chí Trung nhớ lại: “Có lẽ chẳng nơi đâu có được tiết trời mùa đông Hà Nội đặc biệt như vậy. Không phải là cái lạnh cắt da cắt thịt, mà là cái se lạnh dịu dàng, khiến lòng người như chững lại, nhìn lại một năm cũ đã qua. Cái lạnh ấy gợi nhớ đến những khoảnh khắc ấm áp bên gia đình, bạn bè, người thân, đồng nghiệp. Tôi nhớ những ngày Tết, đi dạo phố, ngửi mùi hoa quất, hoa đào, và thưởng thức bát nước chè xanh nóng hổi bên người thân. Hà Nội đẹp lắm trong tiết trời này, nó khiến cho những người con xa quê càng thêm nhớ nhung, yêu quý hơn mảnh đất này đến da diết, cháy bỏng”.

Tuy nhiên, anh cũng nhận ra rằng Tết ngày nay đã có sự thay đổi rất lớn. “Ngày nay, Tết có thể không còn giữ nguyên được những giá trị cổ truyền như xưa, vì sự thay đổi của xã hội và nhịp sống hiện đại. Mọi người bận rộn với công việc, với du lịch, mua sắm, nhưng tôi nghĩ rằng Tết vẫn luôn là dịp để chúng ta nhìn lại năm cũ, tưởng nhớ tổ tiên và hướng về những điều tốt đẹp trong năm mới”, anh nói thêm.

NSƯT Chí Trung cũng chia sẻ rằng, dù Tết ngày nay có sự thay đổi nhưng giá trị cốt lõi của nó vẫn luôn tồn tại. “Tết vẫn là dịp để mỗi người chúng ta dành thời gian cho gia đình, bạn bè, để cùng nhau cầu mong những điều tốt lành trong năm mới. Mặc dù Tết ngày nay có thể không còn giống như ngày xưa, nhưng tôi tin rằng Tết vẫn luôn mang lại những giá trị tinh thần rất sâu sắc. Tết là lúc chúng ta có cơ hội dừng lại nghỉ ngơi đôi chút sau một năm dài bận rộn với những guồng quay cuộc sống hối hả, bộn bề. Tết là lúc để mỗi chúng ta trở về với chính bình, bình lặng thâm tâm lại và yêu thương bản thân hơn, cảm ơn một năm qua bản thân mình đã có nhiều cố gắng” anh tâm sự.

Một độc giả quen thuộc của Báo Công Thương

Là một nghệ sĩ luôn quan tâm đến các vấn đề xã hội, NSƯT Chí Trung dành lời khen ngợi đặc biệt đến Báo Công Thương, cơ quan ngôn luận của Bộ Công Thương. “Tôi rất ấn tượng với những gì Báo Công Thương đã và đang thực hiện. Không chỉ phản ánh sâu sắc các vấn đề kinh tế, thương mại, Báo Công Thương còn là một tờ báo uy tín, nhanh nhạy, hiện đại, thể hiện sự quan tâm đến đời sống kinh tế, pháp luật, văn hóa, nghệ thuật và xã hội. Điều này tạo nên một bức tranh đa dạng, cân bằng và thực sự hữu ích cho mỗi độc giả khi có dịp tìm kiếm và đón đọc thông tin”.

Anh cho rằng báo chí ngày nay, đặc biệt là tờ báo như Báo Công Thương, không chỉ mang trách nhiệm truyền tải thông tin mà còn là người bạn đồng hành với nhiều kiến thức, nội dung hữu ích mà còn giúp mọi người hiểu đúng, làm đúng và sống tích cực hơn.

Kết thúc buổi trò chuyện, NSƯT Chí Trung gửi gắm những tình cảm chân thành đến khán giả Báo Công Thương, những độc giả đã luôn ủng hộ các nghệ sĩ cũng như chương trình Táo Quân trong suốt nhiều năm qua. Anh bày tỏ:

“Nhân dịp năm mới 2025, tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, bình an và thịnh vượng đến tất cả quý độc giả của Báo Công Thương. Mong rằng các bạn sẽ có một cái Tết thật đầm ấm, hạnh phúc bên gia đình và người thân. Năm mới là dịp để chúng ta gạt đi những bộn bề, lo toan cũ, đón chào những hy vọng mới. Hãy tiếp tục đồng hành cùng Báo Công Thương để cập nhật những thông tin bổ ích và kịp thời, vì tôi tin rằng báo chí không chỉ là cầu nối mà còn là ngọn đuốc soi đường trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.”

Cảm ơn sự chia sẻ của anh, NSƯT - danh hài Chí Trung đã dành thời gian tiếp đón và trả lời phỏng vấn trên Báo Công Thương chúng tôi. Một buổi sáng mùa đông se lạnh cuối năm với cảm giác thật “chữa lành”.

Tết 2025 này, NSƯT Chí Trung tiếp tục thu hút sự chú ý với vai diễn mới trong phần 15 của series hài Tết nổi tiếng Đại gia chân đất. Bộ phim, do đạo diễn Bình Trọng thực hiện, được nâng cấp về nội dung và bối cảnh với những điểm quay kỳ công tại Thanh Hóa. Đây là lần đầu tiên Chí Trung góp mặt trong thương hiệu phim hài Tết lâu đời này, đóng chung với những cái tên quen thuộc như NSND Trung Hiếu và NSƯT Quang Tèo. Bộ phim hứa hẹn mang đến những tiếng cười sảng khoái với góc nhìn hài hước về đời sống nông thôn và các thói quen xã hội thời hiện đại .

Bên cạnh đó, NSƯT Chí Trung còn tham gia nhiều dự án nghệ thuật khác, khẳng định sự bền bỉ và phong độ trong sự nghiệp của mình. Anh không chỉ mang lại niềm vui cho khán giả mỗi dịp Tết mà còn góp phần duy trì sức hút của dòng phim hài Việt Nam.

Dẫu năm nay Gala Táo Quân chào Xuân Ất Tỵ 2025 vắng bóng NSƯT Chí Trung - “Táo Giao Thông” huyền thoại, cùng nhiều gương mặt quen thuộc trong dàn Táo cũ, nhưng tình yêu và ký ức đẹp họ để lại vẫn mãi đọng sâu trong lòng khán giả. Những lời chúc yêu thương, niềm tin và sự kỳ vọng vẫn được gửi đến những đồng nghiệp trẻ trung, đầy nhiệt huyết, những người đang viết tiếp câu chuyện Táo Quân với sức sáng tạo mới mẻ. Chúc chương trình năm nay thành công rực rỡ, mang lại tiếng cười ý nghĩa và truyền tải thông điệp sâu sắc đến mọi nhà!./.

Bài Podcast với nội dung “NSƯT Chí Trung: ‘Táo Giao Thông là một vai diễn đẹp trong cuộc đời” đến đây xin được tạm dừng, hi vọng những chia sẻ của danh hài, NSUT Chí Trung trong bài viết sẽ mang đến cho quý vị những câu chuyện ý nghĩa, thân ái chào tạm biệt quý vị!

“Hợp tác thương mại Việt Nam - Czech không ngừng "đơm hoa, kết trái" là nhan đề bài Podcast - TS mà chúng tôi muốn gửi đến quý vị và các bạn! Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Bài viết:

Tại Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Czech, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, hai nước cần hợp tác hiệu quả hơn cả về thương mại, công nghiệp và năng lượng

Ngày 20/1, tại Thủ đô Praha, Czech, Bộ Công Thương Việt Nam đã phối hợp với Bộ Công Thương Czech tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Czech.

Cộng hòa Czech: Đất nước của đổi mới, sáng tạo

Diễn đàn là một trong những sự kiện quan trọng, được tổ chức trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Czech của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam theo lời mời của Thủ tướng Cộng hoà Czech Petr Fiala.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Cộng hòa Czech. Ảnh: Dương Giang

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Bộ trưởng Bộ Công Thương Czech cùng các đồng nghiệp đã phối hợp chặt chẽ, chu đáo để tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam - Czech.

Mở đầu bài phát biểu của mình tại Thủ đô Praha xinh đẹp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chúc mừng những thành tựu về kinh tế mà Cộng hòa Czech đạt được thời gian qua nhờ sự linh hoạt và chiến lược phát triển bền vững nền kinh tế đất nước.

“Các bạn đã và đang khẳng định được vị thế, tầm ảnh hưởng của mình trong khu vực cũng như toàn cầu khi được đánh giá là một trong những nền kinh tế chuyển đổi rất nhanh và thành công ở khu vực Trung và Đông Âu, phát triển ổn định và năng động hàng đầu tại Liên minh Châu Âu.

Cộng hòa Czech là trung tâm sáng tạo công nghệ, khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại, có những thành phố nổi tiếng về công nghệ và dịch vụ IT với sự hiện diện của nhiều tập đoàn quốc tế lớn và có một hệ sinh thái khởi nghiệp sôi động” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ ngưỡng mộ và cho rằng, công nghiệp ô tô, chế tạo máy, công nghiệp năng lượng, hàng không, quốc phòng của Czech có chất lượng, uy tín cao với rất nhiều doanh nghiệp có khả năng làm chủ cuộc chơi và đủ sức tham gia vào chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng còn cho biết, Cộng hòa Czech còn được biết đến là quốc gia có nhiều thành tựu về phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới với các giải pháp năng lượng sạch và công nghệ xanh.

Hợp tác thương mại Việt Nam - Czech không ngừng "đơm hoa, kết trái"

Cũng trong bài phát biểu, giới thiệu về tình hình phát triển kinh tế Việt Nam trong những năm qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên vui mừng cho biết, những năm qua Việt Nam luôn được cộng đồng quốc tế đánh giá là một trong những nền kinh tế năng động, là điểm sáng trong bức tranh kinh tế của khu vực và thế giới, với mức tăng trưởng GDP bình quân từ 6,5% đến 7%/năm. Đồng thời, Việt Nam còn là điểm đến an toàn, hấp dẫn của các doanh nghiệp, đối tác, nhà đầu tư nước ngoài, với tổng mức đầu tư FDI trên 500 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân trên 7%/năm.

Hiện Việt Nam có nền kinh tế lớn thứ 3 ASEAN và thứ 32 thế giới; top 20 về thương mại quốc tế và Top 15 về thu hút FDI hàng đầu thế giới, cùng với không khí đầu tư kinh doanh rất sôi động, và được xem là một trong những “công xưởng” của thế giới, với kim ngạch xuất khẩu hàng hoá hàng năm trên 420 tỷ USD.

Bên cạnh đó, Việt Nam còn có các thế mạnh về dân số đông, chính trị ổn định; an ninh được đảm bảo; có nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, năng động, có khả năng tiếp thu trình độ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới và hội nhập tốt, cùng với lợi thế về mặt bằng sản xuất đã được quy hoạch và chuẩn bị sẵn có. Việt Nam cũng là thị trường tiêu thụ rộng lớn (bao gồm thị trường nội địa trên 100 triệu dân với sức mua khá lớn và thị trường của trên 6 tỷ người tiêu dùng trong 17 Hiệp định thương mại tự do (song phương và đa phương) mà Việt Nam là thành viên).

Thông tin về hợp tác thương mại, đầu tư giữa hai nước Việt Nam - Czech những năm qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, hiện nay Czech là đối tác thương mại lớn thứ 10, nhà đầu tư lớn thứ 13 của Việt Nam tại Liên minh châu Âu. Ở chiều ngược lại, Việt Nam là đối tác và thị trường quan trọng nhất của Czech tại Đông Nam Á.

Thời gian qua, thương mại song phương giữa hai nước luôn tăng trưởng đều đặn ở mức 2 con số (năm 2024 ước đạt hơn 3,8 tỷ USD, tăng 31%). Về đầu tư, tính luỹ kế tới hết tháng 12/2024, Cộng hòa Czech hiện có 41 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký hơn 90 triệu USD.

Các doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp người Czech gốc Việt ước tính cũng đã đầu tư hàng chục triệu USD vào nền kinh tế sở tại.

“Những thành tựu đạt được nêu trên của hai nền kinh tế chúng ta là đáng ghi nhận và tự hào, là minh chứng cho mối quan hệ hợp tác hữu nghị tốt đẹp giữa Việt Nam và Cộng hòa Czech trong 75 năm qua” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Dù vậy, theo Bộ trưởng những kết quả đạt được trong hợp tác về kinh tế vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh của mỗi bên và mối quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước, đặc biệt, khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược.

Thúc đẩy hợp tác thương mại, công nghiệp mang lại những lợi thiết thực

Trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế thế giới tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, rủi ro về gián đoạn chuỗi cung ứng và những khó khăn, thách thức mang tính toàn cầu ngày càng gia tăng, đặt ra mối đe dọa đối với sự ổn định kinh tế của mỗi quốc gia.

"Trước bối cảnh đó, những nền kinh tế mở, hội nhập sâu như Việt Nam và Cộng hòa Czech cần hợp tác chặt chẽ, hiệu quả hơn, nhất là trong lĩnh vực thương mại, công nghiệp và chuyển đổi năng lượng để cùng ứng phó và nâng cao sức chống chịu của mỗi nền kinh tế. Việc tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại song phương cũng như trong khuôn khổ đa phương giữa hai khối ASEAN và EU sẽ mang lại lợi ích to lớn cho cả Việt Nam và Czech" - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Cùng với đó, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng cho biết, hiện nay Việt Nam đang đẩy mạnh thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, rất chú trọng phát triển các ngành công nghiệp có tính nền tảng và các ngành, lĩnh vực công nghệ cao, mới nổi như chíp bán dẫn, dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật, điện toán đám mây... nhằm xây dựng nền công nghiệp theo hướng hiện đại, xanh, sạch và phát triển bền vững; tập trung xây dựng, phát triển hệ thống hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, nhất là hệ thống đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao, tàu điện ngầm, sân bay, cảng biển, trung tâm tài chính quốc tế.

Trong lĩnh vực năng lượng, Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu theo hướng xanh hóa, phát triển năng lượng tái tạo và các nguồn năng lượng mới; tái khởi động Chương trình phát triển điện hạt nhân nhằm đa dạng, ổn định nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Để đáp ứng được mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% đến 10% thì tăng trưởng điện năng của Việt Nam phải đạt mức từ 12-16%/năm trở lên. Giai đoạn từ nay đến năm 2030, Việt Nam cần 14-16 tỷ USD/năm để đầu tư vào năng lượng (gồm cả nguồn và truyền tải).

Đây là những lĩnh vực mà Cộng hòa Czech có thế mạnh với bề dày kinh nghiệm và công nghệ hiện đại. Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên mong muốn và kỳ vọng, các cơ quan chức năng và cộng đồng doanh nghiệp hai nước sẽ tăng cường hợp tác, trao đổi kinh nghiệm, qua đó đưa quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, năng lượng giữa Việt Nam và Cộng hòa Czech ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả, đem lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên.

“Chính phủ, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành, cơ quan chức năng của Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Chính phủ, các cơ quan chức năng của Czech để bảo trợ và làm cầu nối hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước triển khai các hoạt động hợp tác đầu tư trong tương lai” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tiếp tục khẳng định Bộ Công Thương cũng như Chính phủ Việt Nam cam kết sẽ luôn chia sẻ, đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất theo quy định của pháp luật Việt Nam và tương xứng với mối quan hệ hợp tác hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai nước để hỗ trợ các doanh nghiệp của Czech đầu tư, sản xuất, kinh doanh hiệu quả, bền vững tại Việt Nam, bởi thành công của các bạn cũng chính là thành công của chúng tôi.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam cũng mong muốn Chính phủ và các cơ quan chức năng của Czech tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các doanh nhân người Czech gốc Việt trong quá trình kinh doanh, đầu tư và phát triển sản xuất ở đất nước tươi đẹp của các bạn.

Chương trình Podcast đến đây xin được tạm dừng, thân ái chào tạm biệt quý vị!

Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay 20/1/2025, XSMB 20/1, KQXSMB 20/1, XSMB 20/1, xổ số miền Bắc Thứ hai, xổ số miền Bắc hôm nay, link xem trực tiếp kết quả XSMB hôm nay 20/1/2025. KQXSMB 20/1 sẽ được Báo Công Thương cập nhật trực tiếp trên kênh trực tuyến. Kết quả các giải thưởng của XSMB ngày 20/1/2025, KQXSMB sẽ được công bố lần lượt từ giải nhất cho đến giải bảy, cuối cùng là giải Đặc biệt. Trong tuần, hằng ngày Báo Công Thương còn cập nhật kết quả xổ số KQXSMB các vùng, miền, tỉnh thành khác trên cả nước.

Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay 20/1/2025 - Xổ số miền Bắc ngày 20 tháng 1 - xổ số miền Bắc Thứ hai - Kết quả xổ số hôm nay 20/1/2025 được quay thưởng vào lúc 16 giờ 15 phút ngày 20/1/2025, bắt đầu từ giải bảy cho đến giải nhất, cuối cùng là công bố giải Đặc biệt.

XSMB, Kết quả xổ số miền Bắc hôm nay 19/1/2025, XSMB 19/1, Xổ số miền Bắc ngày 19/1

Xổ số miền Bắc ngày 20 tháng 1 được quay thưởng bắt đầu từ giải nhất cho đến giải bảy, cuối cùng là công bố kết quả giải Đặc biệt. Thời gian quay mở thưởng KQXSMB từ 16h15 hàng ngày.

Người chơi cũng có thể dự đoán và nhận định về kết quả xổ số miền Bắc qua thống kê của Báo Công Thương về các cặp số giải Đặc biệt trong 5 tuần gần nhất, cụ thể như sau:

Tham khảo thêm những thông tin kết quả xổ số miền Bắc hôm nay, tuần rồi, tuần trước được cập nhật nhanh chóng, chính xác trên Congthuong.vn. Cụ thể, xem lại XSMB, KQXSMB, Kết quả Xổ số miền Bắc kỳ trước!

XSMB, Xổ số miền Bắc ngày 20 tháng 1

Lịch quay thưởng kết quả xổ số miền Trung, XSMT, KQXSMT

Lịch quay thưởng các đài xổ số miền Nam: Thời gian từ 16h15 đến 16h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số TP. HCM (XSHCM), xổ số Đồng Tháp (XSDT), xổ số Cà Mau (XSCM)

• Thứ 3: xổ số Vũng Tàu (XSVT), xổ số Bến Tre (XSBTR), xổ số Bạc Liêu (XSBL)

• Thứ 4: xổ số Đồng Nai (XSDN), xổ số Cần Thơ (XSCT), xổ số Sóc Thuận (XSBTH)

• Thứ 6: xổ số Bình Dương (XSBD), xổ số Vĩnh Long (XSVL), xổ số Trà Vinh (XSTV)

• Thứ 7: xổ số TP.HCM (XSHCM), xổ số Hậu Giang (XSHG), xổ số Long An (XSLA), xổ số Bình Phước (XSBP)

• CN: xổ số Đà Lạt (XSDL), xổ số Tiền Giang (XSTG), xổ số Kiên Giang (Trăng (XSST)

• Thứ 5: xổ số An Giang (XSAG), xổ số Tây Ninh (XSTN), xổ số Bình

XSKG)

Trong tuần, hằng ngày Báo Công Thương Điện tử cập nhật kết quả xổ số các vùng, miền, tỉnh thành như sau:

Kết quả xổ số miền Nam gồm: Xổ số TP Hồ Chí Minh, xổ số An Giang, xổ số Bạc Liêu, xổ số Bình Dương, xổ số Bình Phước, xổ số Bến Tre, xổ số Bình Thuận, xổ số Cần Thơ, xổ số Cà Mau, xổ số Đà Lạt, xổ số Đồng Nai, xổ số Đồng Tháp, xổ số Hậu Giang, xổ số Kiên Giang, xổ số Long An, xổ số Sóc Trăng, xổ số Tây Ninh, xổ số Tiền Giang, xổ số Trà Vinh, xổ số Vĩnh Long, xổ số Bà Rịa Vũng Tàu...

Kết quả xổ số miền Trung gồm các tỉnh thành: Xổ số Đà Nẵng, xổ số Quảng Ngãi, xổ số Đắk Nông, xổ số Bình Định, xổ số Đắk Lắk, xổ số Gia Lai, xổ số Khánh Hoà, xổ số Phú Yên, xổ số Bình Thuận, xổ số Thừa Thiên - Huế, xổ số Kon Tum, xổ số Quảng Trị, xổ số Ninh Thuận…

Kết quả xổ số miền Bắc gồm các tỉnh, thành: Xổ số Hà Nội, xổ số Hải Phòng, xổ số Thái Bình, xổ số Bắc Ninh, xổ số Nam Định, xổ số Quảng Ninh...

Kết quả xổ số Vietlott hôm nay gồm: Xổ số Mega 6/45; xổ số Power 6/55; xổ số Max 3D Pro; xổ số Max 3D…

Lịch quay thưởng kết quả xổ số Miền Trung, XSMT, KQXSMT

Lịch quay thưởng các đài xổ số miền Trung. Thời gian từ 17h15 đến 17h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số Phú Yên (XSPY), xổ số Thừa Thiên Huế (XSTTH).

• Thứ 3: xổ số Đắk Lắk (XSDLK), xổ số Quảng Nam (XSQNA).

• Thứ 4: xổ số Đà Nẵng (XSDNA), xổ số Khánh Hòa (XSKH).

• Thứ 5: xổ số Bình Định (XSBDI), xổ số Quảng Trị (XSQT), xổ số Quảng Bình (XSQB).

• Thứ 6: xổ số Gia Lai (XSGL), xổ số Ninh Thuận (XSNT).

• Thứ 7: xổ số Đà Nẵng (XSDNA), xổ số Quảng Ngãi (XSQNG), xổ số Đắk Nông (XSDNO).

• CN: xổ số Kon Tum (XSKT), xổ số Khánh Hòa (XSKH), xổ số Thừa Thiên Huế (XSTTH).

Lịch quay thưởng các đài xổ số Miền Bắc, XSMB, KQXSMB:

Thời gian từ 18h15 đến 18h35 hằng ngày

• Thứ 2: xổ số Thủ đô Hà Nội

• Thứ 3: xổ số Quảng Ninh

• Thứ 4: xổ số Bắc Ninh

• Thứ 5: xổ số Thủ đô Hà Nội

• Thứ 6: xổ số Hải Phòng

• Thứ 7: xổ số Nam Định

• CN: xổ số Thái Bình

Thời gian quay số: bắt đầu từ 18h10 hàng ngày tại Cung văn hóa Thể thao Thanh Niên Hà Nội, Số 1 đường Tăng Bạt Hổ, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Lưu ý: Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo.

Báo Công Thương chúc các bạn may mắn!

“Việt Nam - Ba Lan hướng đến cân bằng thương mại song phương”, kính thưa quý vị, trên đây là tiêu đề bài viết của tác giả Nguyên Minh đưa tin trực tiếp từ Warsaw, Ba Lan trong chuyến công tác do Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm trưởng đoàn. Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Ngày 16/1/2025, đoàn công tác Ba Lan và Việt Nam đã tổ chức cuộc họp tham vấn kinh tế song phương lần thứ 2 tại Warsaw, Ba Lan.

Đoàn công tác Việt Nam do Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên làm trưởng đoàn. Tháp tùng Bộ trưởng tham dự Phiên họp về phía Bộ Công Thương, có lãnh đạo các Cục, Vụ: Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công nghiệp, Văn phòng Ban chỉ đạo liên ngành hội nhập quốc tế về kinh tế, Báo Công Thương... và một số Bộ ngành liên quan, Thương vụ Việt Nam tại Ba Lan.
Về phía Ba Lan, đoàn đại biểu Ba Lan dẫn đầu là Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế và Công nghệ Krystof Paszyk cùng các cán bộ của Bộ Phát triển Kinh tế và Công nghệ Ba Lan; đại diện Bộ Công nghiệp, Bộ Khí hậu và Tài nguyên, Bộ Công sản Nhà nước...
Cuộc họp tham vấn được thực hiện trong khuôn khổ các điều khoản Bản ghi nhớ giữa Bộ Phát triển Kinh tế và Tài chính Ba Lan và Bộ Công Thương Việt Nam ký ngày 28/11/2017.
Tại cuộc họp, hai Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác giữa hai nước trong bối cảnh kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Ba Lan và Việt Nam. Hai Bên ghi nhận mối quan hệ lâu dài và hữu nghị sâu sắc giữa hai nước và nhất trí tăng cường hơn nữa quan hê kinh tế song phương, thúc đẩy thương mại và đầu tư, mở thêm những lĩnh vực hợp tác mới hai Bên cùng có lợi.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Krystof Paszyk ký kết biên bản cuộc họp.

Hai Bộ trưởng đã cùng nhau thảo luận về các lĩnh vực hợp tác như thương mại, công nghiệp, khai thác khoáng sản, đổi mới sáng tạo, phát triển công nghiệp bán dẫn, chuyển đổi số, nông sản, dược phẩm và bày tỏ quan điểm về hợp tác trong tương lai trong các lĩnh vực này.
Đặc biệt, hai Bên đã trao đổi thông tin về các xu hướng mới nhất trong thương mại song phương và các giải pháp để thuận lợi hoá cho thương mại và đầu tư, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường hơn nữa các cuộc tiếp xúc giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp và tham gia các hội chợ, triển lãm, các sự kiện xúc tiến thương mại của nhau.
Hai Bộ trưởng nhấn mạnh, cần tận dụng hiệu quả Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) tạo điều kiện cho hàng hóa có thế mạnh của mỗi nước thâm nhập thị trường của nhau. Điều này sẽ tạo nền tảng vững chắc cho việc thúc đẩy tăng trưởng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Ba Lan trong thời gian tới.
Việt Nam - Ba Lan hướng đến cân bằng thương mại song phương
Theo Bộ trưởng Krzysztof Paszyk, Việt Nam đang là đối tác thương mại quan trọng nhất của Ba Lan trong số các nước ASEAN và là một trong những điểm đầu tư hàng đầu của các doanh nghiệp Ba Lan ở châu Á - Thái Bình Dương. Ngài Bộ trưởng cũng thông báo Ba Lan đã bắt đầu thủ tục nội bộ phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam và Liên minh châu ÂU (EVIPA).
Đáng chú ý, trao đổi với Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Krzysztof Paszyk mong muốn, thương mại hai nước sẽ hướng đến sự cân bằng và mở rộng các mặt hàng thương mại.
Bộ trưởng Krzysztof Paszyk cho biết, năm 2023, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 5,5 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, xuất khẩu của Ba Lan sang Việt Nam tăng 16% đạt giá trị 581 triệu USD. Xuất khẩu của Việt Nam sang Ba Lan tăng gần 12% đạt gần 5 tỷ USD. Kết quả, Ba Lan ghi nhận thâm hụt thương mại đáng kể là 4,4 tỷ USD. Tương tự, trong năm 2024, sau 10 tháng, xuất khẩu Ba Lan sang Việt Nam đạt 339 triệu USD nhưng nhập khẩu đạt 4,7 tỷ USD, dẫn đến nhập siêu ở mức 4,4 tỷ USD.
Đánh giá sự tiến bộ trong việc mở rộng tiếp cận thị trường cho các sản phẩm nông sản thực phẩm của Ba Lan có thể giúp góp phần cân bằng thương mại song phương giữa hai nước. Năm 2023, Ba Lan ghi nhận cán cân thương mại thâm hụt 133,2 triệu USD đối với các sản phẩm nông sản thực phẩm từ Việt Nam (sau 10 tháng năm 2024, mức thâm hụt lên tới 161,8 triệu USD).
Phía Ba Lan hy vọng rằng, việc tăng cường các cuộc đối thoại giữa các tổ chức kiểm dịch thực vật và thú y sẽ giúp mở cửa thị trường Việt Nam cho các sản phẩm nông sản chất lượng cao của Ba Lan.
Bộ trưởng Krzysztof Paszyk cũng cho biết, Ba Lan đánh giá cao kết quả cuộc họp lần thứ 3 của Nhóm Công tác Ba Lan - Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp đã mở cửa thị trường cho sản phẩm việt quất của Ba Lan.
Bộ trưởng Krzysztof Paszyk kỳ vọng, phía Việt Nam sẽ cập nhật thường xuyên danh sách các cơ sở của Ba Lan và danh sách các sản phẩm Ba Lan thuộc diện kiểm soát thú y. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Krzysztof Paszyk cũng hy vọng Việt Nam sớm hoàn tất các yêu cầu xuất khẩu đối với các sản phẩm có nguồn gốc động vật từ Ba Lan.
Ngoài ra, liên quan đến thương mại nông sản giữa hai nước, Bộ trưởng Krzysztof Paszyk cũng đề nghị Việt Nam sẽ tiếp tục mở cửa thị trường cho các sản phẩm nông sản chất lượng cao của Ba Lan.
10 nội dung Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trao đổi tại tham vấn
Cũng trong cuộc họp tham vấn, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã thông tin tới Bộ trưởng Krzysztof Paszyk về những kết quả tốt đẹp trong cuộc gặp hẹp và hội đàm giữa Thủ tướng hai nước Việt Nam - Ba Lan diễn ra trong sáng 16/1.
Trong buổi gặp hẹp, hội đàm, hai Thủ tướng đã nhất trí xem xét sớm nâng cấp quan hệ lên tầm chiến lược trên cơ sở tin cậy chính trị cao và các thành tựu tốt đẹp của mối quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Ba Lan với bề dày lịch sử 75 năm. Đồng thời, hai Thủ tướng cũng nhất trí tiếp tục triển khai hiệu quả các khuôn khổ hợp tác, các các thỏa thuận đã ký kết giữa hai nước; đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực quốc phòng - an ninh, thương mại - đầu tư, khoa học - công nghệ, giao thông vận tải, kết nối đường sắt, dược phẩm, giáo dục - đào tạo, văn hóa - du lịch và giao lưu nhân dân, đồng thời mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực tiềm năng như năng lượng tái tạo, chuyển đổi số, công nghệ thông tin, lao động, nông nghiệp… Hai Thủ tướng cũng nhất trí sẽ hỗ trợ, làm cửa ngõ cho hàng hóa của nhau vào thị trường ASEAN và EU.
Liên quan đến những đề xuất từ Bộ trưởng Krzysztof Paszyk, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhất trí và tin rằng, những đề xuất của Bộ trưởng Krzysztof Paszyk sẽ giúp thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam - Ba Lan; hiện nay, dư địa cho phát triển thương mại, đầu tư giữa hai nước vẫn còn rất lớn, hai nước có thể tiếp tục gặt hái những kết quả tốt đẹp trong tương lai.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, hai nước có tiềm năng tận dụng tốt hơn Hiệp định EVFTA để Ba Lan trở thành cầu nối cho hàng hóa Việt Nam xâm nhập và phát triển ở thị trường EU, cũng như hàng hóa Ba Lan thông qua thị trường Việt Nam tiếp cận thị trường các nước ASEAN và các nước mà Việt Nam đã ký kết các Hiệp định thương mại tự do.
Trao đổi với Bộ trưởng Krzysztof Paszyk về tình hình hợp tác thương mại hai nước, trước hết, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong năm 2023, nền kinh tế Việt Nam cũng đã chịu ảnh hưởng rất nhiều từ những khó khăn chung của nền kinh tế toàn cầu, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân của Việt Nam có sự tụt giảm xuống 5,05%. Tuy nhiên năm 2024, kinh tế - xã hội Việt Nam đã khởi sắc trên hầu hết các lĩnh vực. Hoạt động sản xuất, kinh doanh tăng trưởng mạnh mẽ, nhiều ngành đã khôi phục mạnh mẽ và đạt mức tăng trưởng cao như: công nghiệp chế biến, chế tạo; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng; xuất khẩu hàng hóa. Tăng trưởng GDP đạt 7,09% cho năm 2024.
Nhấn mạnh, thương mại song phương giữa hai nước vẫn luôn tăng trưởng trong thập kỷ qua, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, năm 2022-2023, mặc dù chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19 và cuộc xung đột địa chính trị giữa Nga và Ukrania, nhưng tổng kim ngạch thương mại giữa hai nước vẫn có sự tăng trưởng nhẹ, năm 2022 là 3,5% và năm 2023 là 5,9%.
Theo thống kê của Tổng cục Hải quan Việt Nam, năm 2024 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Ba Lan đạt 3,4 tỷ USD tăng 21,7% so với năm 2023. Trong đó, xuất khẩu đạt hơn 3 tỷ USD, tăng 24,4% và nhập khẩu đạt 387 triệu USD tăng 3,8%. Tuy có sự tăng trưởng, nhưng con số này vẫn chưa tương xứng và chưa phản ánh đúng tiềm năng và lợi thế của các bên.
Hai là, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao hoạt động của Nhóm công tác về nông nghiệp giữa hai nước. Kết quả cuộc họp Nhóm công tác về nông nghiệp lần thứ 3 được tổ chức tại Việt Nam vào tháng 11/2024 đã góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hai nước và thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng nông sản, thực phẩm của hai nước sang thị trường mỗi bên. Việt Nam đề xuất hai Bên thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực đóng tàu phục vụ nghiên cứu nguồn lợi hải sản,
Ba là, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, hợp tác thương mại và đầu tư trong lĩnh vực dược phẩm rất tiềm năng. Tuy nhiên, để tận dụng điều này còn phụ thuộc nhiều vào việc tuân thủ quy định của hai nước và các Điều ước quốc tế mà hai nước là thành viên. Việt Nam khuyến khích các công ty nước ngoài: Đầu tư nghiên cứu và sản xuất thuốc, vắc xin, sinh phẩm tại Việt Nam; Chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc mới, thuốc biệt dược, và thuốc sinh học tại các cơ sở sản xuất thuốc Việt Nam; Hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, kỹ thuật trong điều trị, sản xuất dược phẩm và mỹ phẩm; Chuyển giao công nghệ và đầu tư sản xuất trang thiết bị y tế tại Việt Nam.
Bốn là, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên hoan nghênh đề xuất của phía Ba Lan trong việc mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực như công nghệ bán dẫn, nông nghiệp, khai thác mỏ, năng lượng, môi trường, các giải pháp công nghệ bền vững và thân thiện với môi trường cho nền kinh tế tuần hoàn và quản lý nước thải.
Để thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, hai nước cần tiếp tục tăng cường trao đổi, hỗ trợ lẫn nhau trong thích ứng với biến đổi khí hậu và thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.
Năm là, trong lĩnh vực chuyển đổi số, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Việt Nam khuyến khích hai bên hợp tác, trao đổi thông tin và chia sẻ kinh nghiệm trong việc xây dựng chính sách, chiến lược, giải pháp, mô hình và công nghệ để thúc đẩy chuyển đổi số.
Bộ trưởng gợi mở, hai bên có thể hợp tác phát triển nền tảng số; Đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI); Đào tạo nguồn nhân lực số; Phát triển các giải pháp an ninh mạng; Thúc đẩy hợp tác thương mại số; Triển khai các dự án thí điểm ứng dụng công nghệ chuyển đổi số trong các ngành như nông nghiệp thông minh, sản xuất, dịch vụ.
Sáu là, khẳng định rằng biến đối khí hậu là một thách thức nghiêm trọng toàn cầu. Việt Nam với tư cách là một quốc gia đang phát triển đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi những tác động của biến đổi khí hậu. Tại COP 26, Việt Nam đã đưa ra những cam kết mạnh mẽ để đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Do vậy, Việt Nam mong muốn hợp tác với Ba Lan để trao đổi kinh nghiệm trong chuyển đổi năng lượng và chuyển giao công nghệ về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Bảy là, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị Ba Lan hỗ trợ Việt Nam vận động Ủy ban châu Âu dỡ bỏ thẻ vàng đối với ngành thủy sản Việt Nam, qua đó có thể thúc đẩy kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Ba Lan.
Tám là, vui mừng khi Ba Lan đã bắt đầu thủ tục nội bộ phê chuẩn Hiệp định EVFTA, Bộ trưởng đề nghị Ba Lan tiếp tục quá trình phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư EVIPA tại Ba Lan.
Chín là, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường hợp tác trong hoạt động xúc tiến thương mại giữa hai Bên. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các sản phẩm có thế mạnh của Việt Nam tiếp cận thị trường Ba Lan, đồng thời tạo điều kiện cho các sản phẩm có ưu thế của Ba Lan thâm nhập thị trường Việt Nam một cách hiệu quả.
Mười là, để thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị, hai Bên cần phối hợp chặt chẽ nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc mở rộng mạng lưới phân phối hàng hóa thông qua hệ thống siêu thị, bán lẻ tại cả Ba Lan và Việt Nam, bao gồm: Cung cấp thông tin, giới thiệu các tập đoàn phân phối Ba Lan đặt hiện diện thương mại tại Việt Nam, hợp tác đưa hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào các mạng phân phối của các tập đoàn tại Ba Lan/các nước thuộc EU, nhất là hàng hóa mang thương hiệu Việt Nam;
Cùng với đó, khuyến khích các tập đoàn phân phối đa quốc gia của Ba Lan/EU liên kết, hợp tác với các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam để phát triển nguồn hàng cho mạng phân phối toàn cầu của tập đoàn, doanh nghiệp đó, xây dựng Việt Nam thành trung tâm cung ứng của khu vực;
Mặt khác, đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi số và phát triển xuất khẩu hàng hóa dựa trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới của Việt Nam và nước ngoài.
Trước bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động, những nền kinh tế mở, hội nhập sâu như Việt Nam và Ba Lan cần hợp tác chặt chẽ, hiệu quả hơn nữa, nhất là trong lĩnh vực thương mại, công nghiệp và chuyển đổi năng lượng để cùng ứng phó và nâng cao sức chống chịu của mỗi nền kinh tế. Việc tăng cường hợp tác kinh tế, thương mại song phương cũng như trong khuôn khổ đa phương giữa hai khối ASEAN và EU sẽ mang lại lợi ích to lớn cho cả Việt Nam và Ba Lan.
Dự kiến cuộc họp tham vấn kinh tế song phương lần thứ 3 sẽ được tổ chức tại Hà Nội vào năm 2027.
Sau cuộc họp tham vấn kinh tế lần thứ 2 Việt Nam - Ba Lan, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên và Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế và Công nghệ Ba Lan Krystof Paszyk đã ký kết biên bản cuộc họp, thống nhất nhiều nội dung quan trọng để thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cùng đoàn công tác Bộ Công Thương tháp tùng Thủ tướng và Phu nhân trong chuyến công tác.

Bên cạnh việc tháp tùng Thủ tướng tham dự các hoạt động đối ngoại song phương tại Ba Lan, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cùng đoàn công tác Bộ Công Thương cũng sẽ có các cuộc gặp gỡ, làm việc tiếp xúc song phương với các đối tác.

Nội dung Podcast của chúng tôi đến đây xin được tạm dừng, thân mến chào tạm biệt quý vị

“Thủ tướng nêu rõ mục tiêu xây dựng xong nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận trong 5 năm”, kính thưa quý vị, trên đây là tiêu đề bài Podcast của tác giả Nguyễn Hạnh, kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Trưa 15/1, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân đã chủ trì phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn; lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan, thành viên Ban Chỉ đạo.

Sau khi nghe các báo cáo, ý kiến, phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần khẩn trương triển khai công việc, vừa chạy vừa xếp hàng, vừa làm vừa hoàn thiện dần, không cầu toàn, không nóng vội, bởi chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển ngành khoa học công nghệ hạt nhân đã rất rõ, trong đó có chủ trương xây dựng nhà máy điện hạt nhân, góp phần đáp ứng nhu cầu điện sạch, nhất là với mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 2 con số thì tăng trưởng điện phải từ 15-18%.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Nhật Bắc

Đồng thời, trong kỷ nguyên mới của dân tộc, kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng thì phải có các ngành, lĩnh vực khoa học công nghệ đột phá, trong đó có lĩnh vực công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình, gồm điện hạt nhân, y học hạt nhân…

Thủ tướng nêu rõ mục tiêu xây dựng xong nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận trong 5 năm, từ đó xác định lộ trình, công việc của từng năm để tới năm 2030 kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, chúng ta có nhà máy điện hạt nhân.

Thủ tướng nhấn mạnh, có mục tiêu, lộ trình rồi thì tư tưởng phải thông, quyết tâm phải cao, nỗ lực phải lớn, hành động phải quyết liệt, hiệu quả, làm việc nào dứt việc đó; phân công rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm. Phải xây dựng kế hoạch 5 năm, kế hoạch hằng năm, các công việc của mỗi năm; các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan phải hình dung, đề xuất công việc, nhiệm vụ cụ thể của mình gửi Bộ Công Thương để tổng hợp.

Chỉ đạo một số việc cần làm ngay, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương khẩn trương điều chỉnh, bổ sung các quy hoạch cần thiết, hoàn thành trước ngày 28/2.

Về nhân lực, hiện Việt Nam đã có khoảng 400 nhân lực trong lĩnh vực điện hạt nhân, EVN và các cơ quan cần tập trung ngay đội ngũ nhân lực này, đồng thời xác định rõ nhu cầu đào tạo và báo cáo, đề xuất ngay.

Cùng với đó, phải hình thành tổ chức chuyên trách, chuyên nghiệp để triển khai dự án nhà máy điện hạt nhân này và chuẩn bị cho các dự án khác trong tương lai. Rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền về xây dựng cơ chế đặc thù, hoàn thiện thể chế về thuế, tín dụng, đất đai, thu hút nhân lực…

Về nhiệm vụ chuẩn bị hạ tầng, Thủ tướng giao Ninh Thuận làm chủ đầu tư, kêu gọi hợp tác công tư, thu hút đầu tư… để khai thác dân dụng sân bay Thành Sơn (Ninh Thuận). Cùng với đó, cần chuẩn bị hạ tầng giao thông, điện, nước, văn hóa, giáo dục, thể thao… để đáp ứng nhu cầu xây dựng nhà máy và phục vụ đội ngũ nhân lực triển khai dự án.

Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cho các cơ quan trong triển khai hợp tác với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA); Ninh Thuận đề xuất và triển khai các công việc liên quan giải phóng mặt bằng, chính sách cho người dân nhường mặt bằng cho dự án.

Nhấn mạnh yêu cầu coi trọng thời gian, trí tuệ và sự quyết đoán là những yếu tố quyết định thành công, Thủ tướng đề nghị các thành viên Ban Chỉ đạo phát huy tinh thần trách nhiệm, khẩn trương triển khai các công việc, tiếp tục kế thừa những kết quả đã làm trước đây và bổ sung cho phù hợp với tình hình mới, chuẩn bị cho phiên họp thứ 2 của Ban Chỉ đạo dự kiến trong trung tuần tháng 2.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 72/QĐ-TTg ngày 10/1/2025 thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

Bài Podcast với nội dung “Thủ tướng nêu rõ mục tiêu xây dựng xong nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận trong 5 năm” đến đây xin được tạm dừng, thân ái chào tạm biệt quý vị!

“Cuộc xâm lăng tĩnh lặng - Bài 3: Quốc gia có nền văn hóa vững chắc sẽ vượt qua mọi thử thách” , kính thưa quý vị, trên đây là tiêu đề bài viết thứ 3, cũng là bài viết cuối cùng của tác giả Nguyễn Hòa, trong chuỗi bài viết được đăng tải trong chuyên mục Phòng, chống “tự diễn biến, tự chuyển hóa” - trên báo Quân đội nhân dân điện tử tại trang web qdnd.vn. Kính mời quý vị cùng lắng nghe.

Tại hội thảo cấp quốc gia “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943-2023)-Khởi nguồn và động lực phát triển” tổ chức ngày 27-2-2023, nhấn mạnh tính cấp bách trong cuộc chiến chống xâm lăng văn hóa, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: “Cần kiên quyết chống lại mọi sự xâm lăng về văn hóa, bài trừ các hình thức văn hóa lai căng, mê tín, dị đoan, ảnh hưởng xấu đến thuần phong mỹ tục”.

Sức mạnh văn hóa Việt Nam

Theo thống kê của Bộ Công an Việt Nam, hằng năm, có hàng nghìn tài liệu chiến tranh tâm lý phá hoại tư tưởng; hàng chục nghìn thư ân xá quốc tế xâm nhập, tán phát, đưa vào bằng nhiều con đường khác nhau. Những điều này đặt ra vấn đề, chúng ta phải có những giải pháp cụ thể nào chống lại hiện tượng “xâm lăng văn hóa” trong chiến lược “diễn biến hòa bình” và “sức mạnh mềm văn hóa” của các cường quốc đang tác động trực diện đến tư tưởng, suy nghĩ của người dân trong nước, đặc biệt là thanh niên Việt Nam hiện nay, nhằm nâng cao sức đề kháng, khả năng chủ động đấu tranh, phản bác những quan điểm sai trái, thù địch.

Đại tá, PGS, TS Nguyễn Thanh Tú, nguyên Phó Tổng biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội cho rằng: Nền văn hóa Việt Nam có sức mạnh riêng. Nền văn hóa ấy trải qua hàng nghìn năm đấu tranh, chưa bao giờ khuất phục trước các nước lớn có sức mạnh lấn át về kinh tế hay sức mạnh quân sự. Đặc trưng lớn của văn hóa Việt Nam là sức mạnh tự thân. Vừa chống lại mạnh mẽ, vừa tiếp nhận, tiếp biến có ý thức, khiến cho các cuộc tấn công từ ngoại bang đều thất bại.

Cũng về vấn đề này, PGS, TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng, văn hóa đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tiến trình phát triển của một quốc gia, đặc biệt là những quốc gia như Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển tiếp từ trình độ phát triển trung bình đến cao. Văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần mà còn là động lực và nguồn lực thúc đẩy sự phát triển bền vững về mọi mặt: Kinh tế, xã hội, khoa học, giáo dục...

Trong quá trình chuyển tiếp này, văn hóa giúp định hình bản sắc dân tộc, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống, đồng thời tạo ra sự ổn định xã hội và sự đồng thuận trong các chính sách phát triển. Một quốc gia có nền văn hóa vững mạnh sẽ có khả năng vượt qua các thử thách trong quá trình toàn cầu hóa, giữ vững được bản sắc trước những thay đổi nhanh chóng về mặt kinh tế và công nghệ.

Nghề dệt truyền thống được đồng bào các dân tộc tại tỉnh Gia Lai gìn giữ, phát huy và giúp nhiều người thoát nghèo. Ảnh: Hoa Huyền.

Bên cạnh đó, văn hóa còn là yếu tố then chốt trong việc xây dựng niềm tin, tinh thần cộng đồng, và động lực làm việc của người dân. Văn hóa không chỉ là yếu tố truyền tải giá trị tinh thần mà còn là công cụ định hướng, quản lý sự thay đổi trong xã hội. Đối với các quốc gia đang phát triển như chúng ta, văn hóa có thể là chìa khóa để xây dựng nền tảng vững chắc, bảo đảm sự phát triển toàn diện, hài hòa giữa các lĩnh vực và nâng cao đời sống của nhân dân.

PGS, TS Bùi Hoài Sơn còn nhấn mạnh, để phát triển văn hóa trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chiến thắng các thế lực thù địch muốn áp đặt văn hóa, xâm lăng văn hóa, chúng ta cần xây dựng và củng cố nền văn hóa vừa giữ vững được bản sắc truyền thống, vừa thích ứng và phát triển cùng những thay đổi nhanh chóng của thời đại. Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, bản sắc văn hóa dân tộc như một ngọn lửa thiêng cần được gìn giữ và trao truyền. Giữa dòng chảy mạnh mẽ của các luồng văn hóa ngoại nhập, bảo vệ bản sắc dân tộc không phải là sự khép kín mà là cách khẳng định lòng tự tôn, bản lĩnh và sự độc đáo của dân tộc ta. Bản sắc ấy là tâm hồn, là cội nguồn của sự phát triển, giúp chúng ta đứng vững và không bị hòa tan giữa những biến động của thế giới.

Văn hóa cần được đặt vào vị trí trung tâm của sự phát triển

Muốn đánh bại các thủ đoạn nô dịch, xâm lăng văn hóa của các thế lực thù địch thì văn hóa phải thực sự đóng vai trò trong việc định hình các chuẩn mực xã hội, tạo ra tinh thần đồng thuận, nuôi dưỡng những giá trị cốt lõi như lòng nhân ái, tinh thần sáng tạo và ý thức cộng đồng. Một quốc gia có nền văn hóa vững chắc là một quốc gia có khả năng vượt qua mọi thử thách, duy trì sự ổn định và đồng lòng để tiến bước.

Văn hóa với vai trò là nền tảng tinh thần của xã hội, cần được đặt vào vị trí trung tâm của sự phát triển trong kỷ nguyên mới. Đó không chỉ là một khía cạnh phụ trợ cho kinh tế hay xã hội mà là yếu tố cốt lõi định hình bản sắc, tạo dựng giá trị và thúc đẩy sự phát triển bền vững. Nếu coi kinh tế là xương sống thì văn hóa chính là linh hồn, là nguồn năng lượng tinh thần giúp xã hội phát triển hài hòa, toàn diện. Văn hóa phải thực sự là ánh sáng “soi đường cho quốc dân đi”. Văn hóa là sức mạnh vô hình nhưng bền vững, là nền tảng vững chắc để xây dựng một xã hội thịnh vượng cả về vật chất lẫn tinh thần.

Vậy phải làm gì để bản sắc văn hóa của dân tộc không bị mai một, hòa tan, trộn lẫn vào các dòng văn hóa khác của các nước hay các trào lưu mới trên thế giới, khi chúng ta hội nhập với thế giới ngày càng sâu hơn? TS Nguyễn Ánh Hồng, nguyên Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền cho rằng: “Để ngăn chặn tình trạng xâm lăng văn hóa, đặc biệt trên mạng xã hội thì chúng ta phải trang bị cho cộng đồng và trước hết là các bạn trẻ những hiểu biết về văn hóa giao tiếp, ứng xử trên mạng xã hội. Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội phải được trang bị và đưa vào trong chương trình giáo dục. Tôi nhấn mạnh rằng, nếu các bạn trẻ tăng cường hiểu biết những giá trị của văn hóa truyền thống, hiểu biết được hệ giá trị trong tâm thức của văn hóa Việt Nam và luôn có lòng tự hào, tự tôn dân tộc, có ý thức và có trách nhiệm để bảo vệ các giá trị văn hóa đó, họ sẽ có sức đề kháng trước những tác động của văn hóa ngoại lai”.

Đánh giá cao phương án phải giáo dục cho thế hệ trẻ từ sớm, PGS, TS Bùi Hoài Sơn cũng nhấn mạnh: Giáo dục văn hóa cần phải trở thành trọng tâm. Bắt đầu từ gia đình, trường học cho đến cộng đồng. Giáo dục văn hóa không chỉ là việc truyền dạy lý thuyết mà còn là sự trải nghiệm thực tế thông qua các hoạt động nghệ thuật, lễ hội, phong tục, tập quán. Khi văn hóa trở thành một phần tự nhiên trong đời sống hằng ngày, nó sẽ không bị lãng quên hay pha loãng.

Gìn giữ bản sắc văn hóa, lan tỏa giá trị cốt lõi

Vậy cần làm gì để giữ vững bản sắc văn hóa trong dòng chảy toàn cầu hóa? PGS, TS Bùi Hoài Sơn cho rằng: Trước hết, điều căn bản là xác định rõ giá trị cốt lõi của văn hóa dân tộc. Chúng ta cần hiểu sâu sắc về lịch sử, phong tục, tập quán, triết lý sống và những giá trị truyền thống đã được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử. Đây là nền tảng không thể thay thế, là căn cốt của bản sắc dân tộc.

Sáng tạo không có nghĩa là thay đổi bản chất của văn hóa, mà là tìm kiếm những cách thức mới để biểu đạt và truyền tải những giá trị ấy. Việc biến văn hóa thành một "tài sản" không chỉ giúp bảo tồn mà còn phát triển và quảng bá văn hóa dân tộc ra thế giới. Hội nhập với thế giới là điều tất yếu, nhưng giữ gìn bản sắc văn hóa là nhiệm vụ quan trọng hơn bao giờ hết, để dân tộc ta luôn có một bản ngã riêng biệt, tự tin bước ra thế giới với một vị thế đáng tự hào.

PGS, TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh: Để văn hóa thực sự là nền tảng cho sự phát triển bền vững, chúng ta cần hành động quyết liệt và đồng bộ trên cả phương diện lý luận, thực tiễn và đầu tư. Về lý luận, trước tiên, chúng ta cần xây dựng một hệ thống lý luận về phát triển văn hóa hiện đại nhưng vẫn giữ được tính bản sắc dân tộc. Bên cạnh đó, việc xây dựng và phát triển lý thuyết liên ngành là cực kỳ quan trọng. Văn hóa không thể tách rời với kinh tế, chính trị hay môi trường. Ngoài ra, làm tốt công tác phối hợp giữa văn hóa và các lĩnh vực như kinh tế, chính trị, ngoại giao, quốc phòng, an ninh. Mối quan hệ này cần được xử lý trên tinh thần kết nối và tương hỗ lẫn nhau. Điều này có thể nhìn từ cách thức phối hợp tổ chức, uy tín, thông điệp tích cực của Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024 vừa diễn ra cách đây ít ngày. Văn hóa đã len lỏi vào mọi lĩnh vực, và ngược lại trong mọi lĩnh vực đều có yếu tố văn hóa.

Về đầu tư, văn hóa cần được đầu tư xứng tầm cả về tài chính lẫn nguồn nhân lực. Nguồn nhân lực văn hóa phải đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng con người mới cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, bởi con người chính là chủ thể của mọi sự phát triển, đặc biệt trong một thế giới đầy biến động và cạnh tranh. Văn hóa giúp tạo ra những công dân có trách nhiệm, có lòng yêu nước và ý thức tự hào về bản sắc dân tộc; sống có đạo đức, lòng nhân ái và ý thức cộng đồng.

Những giá trị này không chỉ tạo nên một cá nhân hoàn thiện mà còn góp phần xây dựng một xã hội đoàn kết, bền vững và mạnh mẽ. Trong kỷ nguyên mới, khi công nghệ và toàn cầu hóa tác động mạnh mẽ, nền tảng văn hóa chính là yếu tố giúp con người giữ vững bản sắc, tránh bị cuốn theo những trào lưu hay ảnh hưởng tiêu cực từ bên ngoài. Đây là cái gốc để chiến thắng trước văn hóa ngoại lai, lai căng, xâm lăng văn hóa.

Đặc biệt, cần nhìn văn hóa như một yếu tố chiến lược trong việc nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế, biến văn hóa thành “sức mạnh mềm” để hội nhập một cách chủ động, tự tin đánh bại âm mưu, ý đồ của các thế lực muốn đồng hóa, xâm lăng văn hóa. Hành động quyết liệt từ sớm, từ xa, để đừng bao giờ "văn hóa bị lâm nguy" như lời cảnh tỉnh của đại văn hào Nga M.Gorki.

Kính thưa quý vị! Chương trình Podcast - Chính luận 35 của Báo Công Thương đến đây xin được tạm dừng. Cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi và lắng nghe. Rất mong quý vị sẽ luôn đồng hành cùng chương trình của chúng tôi. Xin kính chào tạm biệt và hẹn gặp lại trong những bài Podcast tiếp theo.