Sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế: Hướng đến thêm quyền lợi cho người tham gia

Những kết quả tích cực bước đầu

Đánh giá kết quả thực hiện Luật Bảo hiểm y tếgiai đoạn 2009-2023, đại diện Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết: Bộ Y tế, các Bộ đã xây dựng ban hành hoặc trình ban hành theo thảm quyền các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Bảo hiểm y tế: Nghị định; Thông tư liên tịch; Thông tư, Quyết định.

Bảo hiểm Xã hội Việt Nam cũng đã ban hành một số văn bản hướng dẫn về mẫu mã thẻ và quản lý thẻ bảo hiểm y tế, tổ chức thu bảo hiểm y tế, quy trình giám định. Các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện Luật Bảo hiểm y tế được ban hành kịp thời, đồng bộ, đảm bảo chất lượng và đáp ứng các yêu cầu trong tổ chức thực hiện chính sách bảo hiểm y tế.

Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng còn tổ chức hội nghị phổ biến Luật Bảo hiểm y tế và các văn bản hướng dẫn; đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền về bảo hiểm y tế hộ gia đình, bảo hiểm y tế học sinh sinh viên.... Với hình thức thông tin tuyên truyền đa dạng, phong phú, tạo được điểm nhấn, thu hút sự quan tâm của đông đảo tầng lớp nhân dân, người lao động.

Minh chứng cho sự thay đổi tích cực này: Nếu như năm 2009 - năm đầu tiên thực hiện Luật Bảo hiểm y tế, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế là 58% dân số, tăng 11% so với năm 2008. Đến năm 2015, năm thực hiện Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi bổ sung, số người tham gia bảo hiểm y tế 68,5 triệu người đạt tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế 74,9% dân số. Tính đến ngày 31/12/2023, tổng số người tham gia bảo hiểm y tế đạt 93,628 triệu người, tương ứng tỷ lệ bao phủ 93,35% dân số.

Đáng chú ý, quyền lợi về khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tương đối toàn diện và ngày càng được mở rộng. Danh mục thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật được sử dụng theo năng lực chuyên môn, tuyến chuyên môn kỹ thuật vừa để đảm bảo quyền lợi của người có thẻ khi đến cơ sở y tế, vừa là yêu cầu nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật của cơ sở y tế...

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả tích cực đã đạt được, Vụ Bảo hiểm y tế cũng thẳng thắn nhìn nhận vẫn còn những bất cập, đó là: Một số quy định chưa thống nhất, đồng bộ giữa các Luật Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các văn bản hướng dẫn: Thời hạn hợp đồng lao động tham gia bảo hiểm y tế; về xác định hợp đồng lao động làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Còn tình trạng văn bản ban hành thiếu đồng bộ hoặc có những quy định đã không còn phù hợp nhưng chưa được sửa đổi, bổ sung kịp thời. Một số văn bản hướng dẫn về bảo hiểm y tế chưa rõ ràng, dẫn đến cách hiểu và thực hiện không thống nhất, gây lúng túng, khó khăn khi triển khai.

Thực tế triển khai trên địa bàn Hà Nội, đại diện Sở Y tế Hà Nội cho hay, tính đến hết năm 2023, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 94% dân số Thủ đô, vượt 0,5% chỉ tiêu được HĐND, UBND thành phố giao. Số người tham gia bảo hiểm y tế trên địa bàn thành phố 7.988.832 người, tăng 250.620 người, tăng 3,24% so với năm 2022. 100% bệnh viện đã triển khai việc tiếp đón người bệnh bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân gắp chíp.

Tuy vậy còn một số khó khăn, tồn tại như: Tỷ lệ truy cập thành công bằng căn cước công dân còn thấp, do người sử dụng chưa tích hợp thông tin thẻ bảo hiểm y tế trên thẻ căn cước công dân. Tình trạng bệnh nhân ngoại tỉnh đến khám chữa bệnh tại Hà Nội tăng cao. Cơ sở khám chữa bệnh thực hiện tự chủ tài chính, gắn với phương thức thanh toán theo phí dịch vụ như hiện nay dẫn đến nhiều cơ sở khám chữa bệnh còn có tình trạng chỉ định bệnh nhân vào viện nội trú rộng rãi, chỉ định vào viện đối với các bệnh nhân nhẹ có thể khám cấp thuốc ngoại trú, tình trạng kéo dài ngày điều trị, chỉ định rộng rãi, vượt quá mức cần thiết đối với xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng và các dịch vụ y tế trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ngày càng phổ biến, phức tạp…

Thêm quyền lợi cho người tham gia

Vì vậy, Bộ Y tế đề xuất sửa Luật Bảo hiểm y tế với 5 nhóm chính sách, bao gồm: Điều chỉnh đối tượng tham gia bảo hiểm y tế đồng bộ với các quy định của pháp luật có liên quan; điều chỉnh phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế phù hợp với mức đóng, cân đối quỹ bảo hiểm y tế và yêu cầu chăm sóc sức khỏe trong từng giai đoạn; điều chỉnh các quy định bảo hiểm y tế có liên quan theo cấp chuyên môn kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh và phát huy vai trò của y tế cơ sở trong chăm sóc sức khỏe ban đầu và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế; nâng cao hiệu quả quản lý trong giám định và thực hiện hợp đồng khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế; phân bổ sử dụng quỹ bảo hiểm y tế hiệu quả.

Theo đó, một trong các nội dung điều chỉnh phạm vi quyền lợi khi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, Bộ Y tế đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định về phạm vi được hưởng, mức hưởng và điều chỉnh tỷ lệ chi trả bảo hiểm y tế đối với một số trường hợp không đúng cấp chuyên môn kỹ thuật khám chữa bệnh. Cụ thể, trong trường hợp người dân khám chữa bệnh trái tuyến cấp cơ bản (bệnh viện tỉnh hạng 2 và hạng 1 là các bệnh viện không được phân loại tuyến cuối), Bộ Y tế đề xuất phương án 1: Người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được chi trả 60% chi phí nội trú và 40% chi phí ngoại trú, trừ các cơ sở thuộc huyện là 100% nội và ngoại trú. Phương án 2: Giữ nguyên theo quy định hiện hành, hưởng 100% chi phí điều trị nội trú và không thanh toán chi phí khám chữa bệnh ngoại trú.

Bên cạnh đó, trong trường hợp được tự "vượt tuyến" điều trị, Bộ Y tế đề xuất một số trường hợp vẫn được hưởng đầy đủ quyền lợi bảo hiểm y tế, không phải theo trình tự, thủ tục khám chữa bệnh bảo hiểm y tế phân cấp chuyên môn kỹ thuật.

Quan điểm của Bộ Y tế, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế để giải quyết các vướng mắc, bất cập phát sinh có tính cấp bách nhằm tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả quỹ bảo hiểm y tế, bảo đảm thống nhất với Luật khám bệnh, chữa bệnh số 15/2023/QH15 và các luật có liên quan để kịp thời có hiệu lực từ ngày 1/1/2025.

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế sẽ giúp bảo đảm quyền lợi bảo hiểm y tế phù hợp với nhu cầu của người dân trong chăm sóc sức khỏe, sự phát triển của xã hội, khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm y tế; nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và quản lý, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế; tạo công bằng, thuận lợi cho việc cung ứng, sử dụng dịch vụ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế; nâng cao hiệu quả hoạt động của y tế cơ sở, quan tâm đến chăm sóc sức khỏe ban đầu, quản lý toàn diện sức khỏe người dân.

Theo TS.BS Nguyễn Trọng Khoa – Phó Cục trưởng, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế): Thời gian tới, ngành y tế sẽ tập trung các nguồn lực để xây dựng mạng lưới quản lý chất lượng, an toàn người bệnh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong khám chữa bệnh; tập huấn, hướng dẫn và tư vấn giải quyết khó khăn trong quá trình thực hiện; thay đổi văn hoá xử lý sự cố y khoa; tập trung nghiên cứu khoa học, học tập kinh nghiệm triển khai của quốc tế...