Nhật Bản sẵn sàng tăng lãi suất cao nhất trong 17 năm

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản dự kiến điều chỉnh tăng lãi suất vào ngày 24/1, trừ khi có cú sốc thị trường khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhậm chức, đẩy chi phí vay ngắn hạn lên mức cao nhất kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008.

Việc thắt chặt chính sách sẽ nhấn mạnh quyết tâm của ngân hàng trung ương trong việc tăng lãi suất từ mức 0,25% hiện tại lên gần 1% - mức mà các nhà phân tích cho rằng sẽ không làm nguội hay quá nóng nền kinh tế Nhật Bản.

Lần đầu tăng lãi suất kể từ tháng 7/2024

Theo các nguồn tin của Reuters, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản có thể điều chỉnh tăng lãi suất chính sách ngắn hạn lên 0,5% tại cuộc họp hai ngày sẽ kết thúc vào ngày 24/1, trừ khi bài phát biểu nhậm chức và các sắc lệnh hành pháp của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump làm đảo lộn thị trường tài chính.

Đây sẽ là lần đầu tiên Ngân hàng Trung ương Nhật Bản điều chỉnh tăng lãi suất kể từ tháng 7 năm ngoái, khi động thái này, kết hợp với dữ liệu việc làm yếu kém của Mỹ, đã làm chấn động các nhà giao dịch và gây ra một cuộc tháo chạy trên thị trường toàn cầu vào đầu tháng 8.

Để tránh sự tái diễn, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho thị trường với những tín hiệu rõ ràng từ Thống đốc Kazuo Ueda và Phó thống đốc của ông vào tuần trước rằng việc tăng lãi suất là khả thi. Những phát biểu này đã khiến đồng Yên phục hồi khi thị trường dự đoán xác suất tăng lãi suất vào ngày 24/1 là khoảng 80%.

Mặc dù Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã quyết định không tăng lãi suất tại cuộc họp ngày 18-19 tháng 12 năm ngoái, thành viên hội đồng quản trị, ông Naoki Tamura, đã đề xuất tăng lãi suất. Một số đồng nghiệp của ông cũng cho rằng các điều kiện đã chín muồi cho việc tăng lãi suất ngay lập tức, theo biên bản cuộc họp.

Với việc thắt chặt chính sách trong tuần này được coi là gần như chắc chắn, sự chú ý của thị trường đang chuyển sang cuộc họp báo của Thống đốc Ueda sau cuộc họp để tìm kiếm manh mối về thời gian và tốc độ của các đợt tăng lãi suất tiếp theo.

Khi lạm phát đã vượt qua mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản trong gần ba năm và đồng Yên yếu đã giữ chi phí nhập khẩu ở mức cao, Thống đốc Ueda có thể sẽ nhấn mạnh quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách trong việc tiếp tục tăng lãi suất.

Những lo ngại về tăng trưởng và lạm phát

Mặc dù Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã điều chỉnh nâng dự báo tăng trưởng toàn cầu cho năm 2025, nhưng các chính sách của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể gây bất ổn thị trường và gia tăng sự bất định về triển vọng nền kinh tế Nhật Bản vốn phụ thuộc vào xuất khẩu.

Bất ổn chính trị trong nước cũng có thể gia tăng, khi liên minh thiểu số của Thủ tướng Shigeru Ishiba có thể gặp khó khăn trong việc thông qua ngân sách tại quốc hội và giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thượng viện dự kiến vào tháng 7.

Tác động kinh tế do những đợt tăng lãi suất không thành công trong quá khứ cũng vẫn là nỗi ám ảnh đối với các nhà hoạch định chính sách của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản. Ngân hàng này đã kết thúc chính sách nới lỏng định lượng vào năm 2006 và đẩy lãi suất ngắn hạn lên 0,5% vào năm 2007. Những động thái này đã gây ra một "làn sóng" chỉ trích chính trị vì bị cho là trì hoãn việc kết thúc tình trạng giảm phát.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã cắt giảm lãi suất từ 0,5% xuống 0,3% vào tháng 10 năm 2008, rồi xuống 0,1% vào tháng 12 năm đó, khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đẩy Nhật Bản vào suy thoái. Kể từ đó, các biện pháp không chính thống đã giữ chi phí vay gần như bằng không.

Ông Jeffrey Young, giám đốc điều hành của DeepMacro, cho biết: "Nhật Bản có tỷ lệ tăng trưởng, tỷ lệ lạm phát và mức lãi suất thường xuyên thấp. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và cộng đồng doanh nghiệp vẫn tự hỏi - liệu chúng ta đã thực sự thoát khỏi điều đó chưa?".

"Ngân hàng Trung ương Nhật Bản sẽ phải giải thích rất cẩn thận rằng, họ đang tăng lãi suất để thoát khỏi chính sách đặc biệt mà họ đã áp dụng", ông nói thêm.