Nhanh chóng nắm bắt quy định an toàn thực phẩm xuất khẩu vào Mỹ

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại diễn đàn

Đây là vấn đề được các đại biểu quan tâm thảo luận tại Diễn đàn An toàn thực phẩm toàn cầu với chủ đề "Phát triển thị trường cho hàng Việt Nam", do Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham Vietnam) và Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức ở TP. Hồ Chí Minh ngày 28/8.

Tại diễn đàn, bà Nguyễn Thị Kim Tiến- Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, vấn đề an toàn thực phẩm luôn được Việt Nam quan tâm và chú trọng, trong đó các quy định, tiêu chuẩn về chất lượng hàng hóa ngày càng được nâng cao và kiểm soát chặt chẽ vì đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, quyền lợi người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Bộ Y tế cũng thường xuyên rà soát và bổ sung những cơ chế chính sách, thông tin hỗ trợ DN xuất khẩu. Thông qua diễn đàn lần này, Bộ Y tế mong muốn tiếp thu những ý kiến, kiến nghị của các tổ chức quốc tế, hiệp hội ngành hàng và DN để có những giải pháp điều chỉnh cơ chế chính sách phù hợp hơn trong tình hình mới, đáp ứng những đòi hỏi về an toàn thực phẩm của các thị trường xuất khẩu.

Dưới góc độ cơ quan quản lý nhà nước về khoa học công nghệ (KHCN), ông Trần Văn Tùng- Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ- cho biết, trước tình hình nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đang gặp khó khăn tại một số thị trường nước ngoài do chưa kịp thời nắm bắt các quy định an toàn thực phẩm, Bộ KH-CN đang tích cực hỗ trợ các đơn vị sản xuất kinh doanh phát triển nhiều mặt hàng xuất khẩu đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Thực tế cho thấy, ngành nông nghiệp, thủy hải sản và thực phẩm chiếm khoảng 46% lực lượng lao động của Việt Nam, đem lại giá trị xuất khẩu đáng kể cho Việt Nam. Chỉ riêng ngành hải sản đã đạt 7 tỷ USD trong kim ngạch xuất khẩu Việt Nam năm 2016.

Tuy nhiên, theo quy định mới về an toàn thực phẩm dành cho sản phẩm nhập khẩu, dựa vào Luật Hiện đại hóa an toàn thực phẩm, FDA và sự dịch chuyển trách nhiệm trong điều tra nhập khẩu cá da trơn từ FDA sang Bộ Nông nghiệp (USDA) thì nhiều mặt hàng thủy sản của Việt Nam xuất sang thị trường Hoa Kỳ đang gặp phải nhiều rào cản.

Do đó, các chuyên gia quan ngại rằng, việc thiếu hiểu biết các quy định mới có thể gây ra sự giảm sút đáng kể về kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp và thực phẩm của Việt Nam vào Mỹ. Do đó DN Việt Nam cần nhanh chóng nắm bắt để có thể tuân thủ những quy định mới này, từ đó duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất khẩu đối với mặt hàng nông sản, thực phẩm giữa Việt Nam và Mỹ.

Ông Mark Gillin - Phó Chủ tịch AmCham Vietnam tại TP. Hồ Chí Minh cho biết: Theo quy định mới trong Luật Hiện đại hóa an toàn thực phẩm, tất cả các nhà máy đăng ký phải gia hạn đăng ký sau mỗi hai năm, bắt đầu từ năm 2016, trong khoảng thời gian từ ngày 1/10 đến 31/12. Trong tháng 12/2016, có 1.845 nhà máy thực phẩm ở Việt Nam đăng ký với FDA để xuất khẩu vào Mỹ nhưng trong tháng 1/2017 con số này rớt xuống còn 806 nhà máy. Nguyên nhân là do hơn 1.000 công ty Việt Nam không biết quy định mới này và không gia hạn đăng ký nên rớt khỏi danh sách và hiện nay không thể xuất khẩu hàng vào Mỹ. Ngoài ra, AmCham quan ngại rằng, việc thiếu hiểu biết các quy định mới có thể gây ra sự giảm sút đáng kể về kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp và thực phẩm của Việt Nam vào Mỹ.

Đại diện nhiều DN Việt Nam có hàng hóa xuất khẩu đi Mỹ cho biết, để xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Mỹ vốn đã không phải là điều dễ dàng đối với DN Việt Nam, vì thị trường này luôn có những quy định rất khắt khe đối với những mặt hàng nhập khẩu. Song song đó, DN Việt Nam cũng lúng túng khi nắm bắt kịp thời những thay đổi về tiêu chuẩn hàng hóa do FDA cập nhật, do đó ngày càng nhiều DN vướng luật này và nằm trong danh sách cảnh báo của Mỹ.

Để tháo gỡ khó khăn cho DN Việt Nam, ông Vũ Văn Tám- Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, giai đoạn năm 2016 - 2017 là thời gian quan trọng triển khai các chương trình hành động về an toàn thực phẩm, đặc biệt là tổ chức sản xuất kinh doanh sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm theo chuỗi liên kết giữa người sản xuất với DN và thị trường. Trong đó, tăng cường nâng cao thực thi pháp luật như Luật An toàn thực phẩm, thú y và sắp tới là đối với ngành hàng thủy hải sản. Đồng thời, kết nối tuyên truyền các địa chỉ cung cấp sản phẩm nông sản an toàn đến người tiêu dùng.

Cũng ở góc độ đơn vị quản lý Nhà nước, bà Trần Việt Nga- Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho biết, đối với quản lý thực phẩm xuất khẩu, khi có yêu cầu của nước nhập khẩu, Việt Nam sẽ cấp chứng nhận CFS, HC, CO hoặc giấy chứng nhận khác có liên quan. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục triển khai cấp độ 4 đối với thủ tục hành chính cho sản phẩm xuất khẩu, nhằm tạo điều kiện tối đa cho các DN Việt Nam thâm nhập và mở rộng các thị trường xuất khẩu.

Về phía hiệp hội, bà Vũ Kim Hạnh, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cho biết, nhằm giúp DN đáp ứng những đòi hỏi trong quy định mới về an toàn thực phẩm tại các thị trường xuất khẩu, hội đã đưa ra sáng kiến xây dựng Bộ tiêu chí mới "Hàng Việt Nam chất lượng cao - Chuẩn hội nhập". Phương thức xây dựng Bộ Tiêu chí này được dựa trên nền tảng cơ sở tuân thủ hệ thống văn bản pháp lý về chất lượng sản phẩm của Việt Nam, tổng hợp những tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng quốc tế có tính phổ quát phù hợp hoặc tương đương.