Luật dầu khí (sửa đổi): Hình thành cơ chế đặc thù thu hút đầu tư nước ngoài hiệu quả

Giải quyết được xung đột, chồng chéo

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Hồng Nguyên – đoàn Bình Thuận bày tỏ nhất trí cao với Tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tếvề sự cần thiết ban hành Luật dầu khí (sửa đổi). Theo đó, việc xây dựng dự án Luật này đáp ứng yêu cầu đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, gắn với xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn của nền kinh tế nhất là về năng lượng; bảo vệ, khai thác hiệu quả tài nguyên, chủ quyền quốc gia; tăng cường năng lực quản lý nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, tránh lợi ích cục bộ của các bộ, các ngành.

Quan tâm đến vấn đề áp dụng Luật dầu khí và các luật có liên quan, đại biểu Trần Hồng Nguyên cho rằng, dự thảo Luật sửa đổi lần này cần phải giải quyết được xung đột, chồng chéo trong Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật quản lý, sử dụng vốn nhà nước. Trong đó, cần quy định rõ pháp luật nào được áp dụng đối với các nội dung về hoạt động dầu khí, vì điều tra cơ bản về dầu khí, về dự án dầu khí theo chuỗi đồng bộ thuộc phạm vi điều chỉnh của dự án luật này.

Về quyền lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, đại biểu chỉ ra, theo quy định tại Khoản 2 Điều 4 của dự thảo luật: Trường hợp có quy định khác nhau giữa Luật Dầu khí và luật khác đã được ban hành trước ngày Luật Dầu khí có hiệu lực thi hành về thẩm quyền, trình tự, thủ tục, điều kiện thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí; lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí thì thực hiện theo quy định của Luật Dầu khí.

Cùng với đó, khoản 2 Điều 13 của dự thảo Luật quy định: Tổ chức, cá nhân tiếp cận, tham khảo, khai thác và sử dụng các thông tin, dữ liệu kết quả về điều tra cơ bản về dầu khí phải bảo mật thông tin theo quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước.

Do đó, đại biểu Trần Hồng Nguyên đề nghị bổ sung quy định liên quan đến lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa, dịch vụ phục vụ hoạt động dầu khí tương tự như quy định của Luật Dầu khí hiện hành, tinh thần của Luật Đấu thầu theo hướng đảm bảo nguyên tắc công bằng, cạnh tranh, minh bạch, quy định rõ pháp luật trong trường hợp hợp đồng dầu khí có sự tham gia của cả nhà thầu nước ngoài, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và doanh nghiệp 100 % vốn của PVN để tránh chồng chéo.

Liên quan tới Luật Dầu khí (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Anh Trí – đoàn Hà Nội cho rằng, quá trình sửa đổi Luật Dầu khí lần này cần lưu ý, quan tâm đến đảm bảo tính ổn định, tầm nhìn khi dự thảo Luật được ban hành. Bởi xu thế năng lượng trên thế giới thời gian tới sẽ có nhiều thay đổi, tập trung vào phát triển năng lượng xanh, giảm phát khí thải; nhu cầu, hành vi sản xuất và tiêu thụ cũng sẽ có sự thay đổi…

Do vậy, Luật Dầu khí (sửa đổi) ra đời cần bắt kịp xu thế quốc tế chung, các quy định trong Luật cần được xem xét kỹ lượng cho phù hợp.

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng nhấn mạnh, những quy định sửa đổi cũng cần kết hợp với sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc biệt là chuyển đổi số nhằm tạo động lực, cơ hội mới cho các cơ sở, doanh nghiệp dầu khí hiện nay.

“Dự thảo Luật cũng cần làm rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động dầu khí quốc gia, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, vừa hiệu quả vừa thuận tiện trong quản lý, điều hành, đặc biệt là xóa bỏ được những rào cản, rủi ro pháp lý làm mất cơ hội đầu tư sản xuất kinh doanh…”- vị đại biểu này lưu ý.

Ưu tiên thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế về lĩnh vực dầu khí

Góp ý kiến tại hội trường, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai – đoàn Hà Nội cho rằng, dầu khí là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá và nếu xét về vai trò trong phát triển kinh tế, tài nguyên dầu khí chỉ đứng thứ hai sau đất đai, những đóng góp của ngành dầu khí thời gian qua là rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh, việc khai thác dầu khí là quá trình vô cùng khó khăn.

Về định hướng sửa đổi dự thảo Luật này, đại biểu nêu, một trong những định hướng sửa đổi quan trọng là cần hình thành cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư nước ngoài. “Đây là định hướng hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, cũng cần đề cao tính thận trọng bởi trên thực tế dầu khí là nguồn tài nguyên không tái tạo và trong những năm qua giá dầu khí luôn tăng cao”- đại biểu nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, trên thực tế thời gian qua nước ta không có trường hợp đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực dầu khí, nếu có cũng phải trả giá rất cao. Vì vậy, trên cơ sở cân nhắc lợi ích quốc gia, đại biểu Vũ Thị Lưu Mai đề nghị xem xét kỹ và không đầu tư lĩnh vực này bằng mọi giá.

Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Đức Thắng – đoàn Quảng Trị cho rằng, thực tế chúng ta đã có các quan hệ hợp tác với nước ngoài, thu hút đầu tư khu vực tư nhân, hoạt động dầu khí, kể cả đầu tư ra ngoài nước trong lĩnh vực dầu khí, liên doanh, liên kết khai thác, sản xuất, chế biến dầu khí.

“Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa thể hiện rõ nét được quan điểm, chủ trương, chính sách này. Mặc dù một số nội dung có đề cập rải rác trong dự thảo Luật nhưng còn rất đơn giản, chưa thể hiện được các quan hệ hợp tác quốc tế cũng như xã hội hóa đầu tư, liên doanh, liên kết trong lĩnh vực dầu khí”- đại biểu lưu ý.

Trước những lý do trên, đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị cần thiết kế dành riêng một chương về việc thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế về lĩnh vực dầu khí theo hướng quy định đầy đủ về chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, liên doanh, liên kết, hợp tác quốc tế về lĩnh vực dầu khí.