Loạt hồ chứa thuỷ điện ở Nghệ An xuống mực nước chết, nguy cơ thiếu điện

Tại Nghệ An, trong tháng 4 và đầu tháng 5 vừa qua, tình hình nắng nóng và khô hạn đã diễn ra trên phạm vi rộng, nhiều hồ thủy điện trên ở Nghệ An có lưu lượng nước về hồ rất kém so với trung bình nhiều năm, dẫn đến hầu hết các hồ chứa thủy điện đều ở mực nước thấp. Trong đó có Bản Vẽ- công trình thủy điện lớn nhất khu vực Bắc miền Trung với dung tích hồ chứa 1,83 tỷ m3. Bên cạnh nhiệm vụ phát điện, nhà máy còn có nhiệm vụ khác là cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt đối với vùng hạ du tỉnh Nghệ An.

Ngay từ đầu mùa khô năm 2023, công ty đã chủ động làm việc với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An, Chi cục Thủy lợi Nghệ An để thống nhất kế hoạch điều tiết cấp nước cho hạ du phục vụ sản xuất và sinh hoạt trên tinh thần đảm bảo hài hòa giữa hai mục tiêu cấp nước và phát điện.

Bên cạnh đó, công ty cũng đã phối hợp với Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia khai thác tổ máy phát điện đảm bảo lưu lượng cấp nước hạ du theo cam kết và sử dụng hiệu quả nguồn nước qua máy phát điện, do đó từ đầu năm 2023 đến nay, Nhà máy thủy điện Bản Vẽ đã đảm bảo đủ nguồn nước cấp cho hạ du tỉnh Nghệ An.

Tính đến 9 giờ ngày 25/5/2023, hồ chứa thủy điện Bản Vẽ chỉ đạt 162,37 m và còn cách mực nước chết 7,37 m. Vì vậy việc đảm bảo chạy máy phát điện các tháng mùa khô cho hệ thống điện Quốc gia và đảm bảo cho sản xuất nông nghiệp hạ du tỉnh Nghệ An là một nhiệm vụ đặt ra khá khó khăn.

Nhà máy thủy điện Hủa Na tại xã Đồng Văn, huyện Quế Phong (tỉnh Nghệ An), có công suất 180MW, lòng hồ thiết kế có dung tích chứa khoảng 400 triệu m3 nước. Tuy nhiên, với thời tiết nắng nóng kéo dài, lượng mưa từ đầu mùa rất thấp đã khiến cho lòng hồ thuỷ điện cạn trơ đáy. Trong khi đó lưu lượng nước sông Chu đổ về chỉ đạt 20 m3/s, đạt 30% cùng kỳ năm ngoái, và đạt 50% so với cùng kỳ các năm trước đó.

Ông Đoàn Văn Trường - Phó Giám đốc Công ty CP Thuỷ điện Hủa Na cho biết: “Tính đến trưa nay ngày 25/5, nước trong hồ chứa chỉ xấp xỉ 10-15 cm hiện đang chạy trong mực nước chết. Để vận hành cung cấp điện cho hệ thống lưới điện Quốc gia, nhà máy thuỷ điện Hủa Na có 2 tổ máy nhưng thời điểm này chỉ có thể chạy với công suất tối thiểu 1 tổ máy 70MW với thời lượng 5 giờ/1 ngày, phát điện khoảng 0,3 triệu kWh, chỉ đạt 1/5 kế hoạch. Chính vì vậy, trong cuối tháng 5 này và qua tháng 6 tình hình sẽ rất khó khăn trong vận hành của hệ thống điện Quốc gia…”.

Không chỉ có thuỷ điện Hủa Na, Bản Vẽ mà các công trình thủy điện nhỏ ở Quế Phong và Quỳ Châu như Nậm Giải, Bản Cốc ở xã Châu Kim; Nhạn Hạc ở xã Mường Nọc; Sao Va ở xã Tiền Phong; Sông Quàng ở xã Châu Thôn và Nhà máy thuỷ điện Châu Thắng ở huyện Quỳ Châu cũng đang trong tình trạng tương tự.

Hồ chứa đang xuống dưới mực nước chết, trong khi đó các nhà máy vẫn giữ mức xả để đảm bảo duy trì dòng chảy môi trường hạ lưu theo quy định vận hành mà các thuỷ điện cam kết. Việc vận hành của các nhà máy thuỷ điện trên địa bàn các huyện này hoàn toàn phụ thuộc vào thời tiết. Chính vì vậy với thời tiết nắng nóng như hiện nay các thuỷ điện trên địa bàn chỉ duy trì vận hành từ 4-5 tiếng/ngày vì vậy việc thiếu điện sinh hoạt và sản xuất là khó tránh khỏi.

Dưới đây là hình ảnh hàng loạt hồ của một số nhà máy thuỷ điện đã khô cạn, về mực nước chết hoặc đang thiếu nước:

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thuỷ văn Quốc gia: Hiện tượng EL Nino có khả năng sẽ xuất hiện vào cuối tháng 5, đầu tháng 6 và có thể kéo dài sang đầu năm 2024, làm cho nền nhiệt độ tăng cao và lượng mưa giảm thấp so với trung bình nhiều năm - điều này có thể dẫn đến lưu lượng nước về các hồ trong thời gian tới sẽ tiếp tục kém.

Trong khi, nắng nóng nhiều và gay gắt hơn, đồng nghĩa nhu cầu sử dụng điện lại tăng cao hơn. Tình trạng này đã từng xảy ra trong các mùa hè trước nhưng sẽ trở nên căng thẳng trong mùa hè năm nay.