Liên minh châu Âu kỷ niệm 30 năm hình thành thị trường chung

EU đã thành lập thị trường chung vào ngày 1/1/1993 bằng cách dỡ bỏ các rào cản đối với sự di chuyển của hàng hóa, dịch vụ, lao động và vốn sau khi ký Đạo luật chung năm 1987 và Hiệp ước Maastricht năm 1992.

Phó chủ tịch điều hành của Ủy ban châu Âu Margrethe Vestager cho biết thị trường chung đã là nền tảng của EU trong 30 năm, đã mang lại cơ hội cho hàng triệu doanh nghiệp cũng như người tiêu dùng ở châu Âu.

Trong một sự kiện khởi động ở Praha vào đầu tháng 12/2022, Ủy viên Thierry Breton đã đánh giá việc thành lập thị trường chung như một “cú sốc điện”. Cuối cùng, thị trường chung mang lại cho châu Âu phương tiện để định hình vận mệnh chính trị và kinh tế của mình. Thông cáo của Ủy ban châu Âu cũng nhấn mạnh rằng thị trường chung “đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của các quốc gia thành viên mới gia nhập EU”.

Nhà kinh tế học André Sapir, thành viên cấp cao của Viện nghiên cứu chính sách kinh tế Bruegel, đồng ý rằng thị trường chung là một “thành công lớn”, đặc biệt là đối với các quốc gia ở Trung và Đông Âu đã gia nhập EU sau khi thị trường này được thành lập. Một bài báo phân tích do Ủy ban châu Âu công bố vào tháng 12 cho thấy thị trường chung đã đặc biệt thành công trong việc tích hợp thị trường hàng hóa. Thương mại hàng hóa giữa 28 quốc gia hình thành thị trường chung cho đến khi Brexit tăng cả về tỷ trọng GDP của EU và thương mại hàng hóa của các quốc gia này với phần còn lại của thế giới. Trong khi thương mại dịch vụ giữa 28 quốc gia cũng tăng theo tỷ trọng GDP của EU, thì thương mại dịch vụ với phần còn lại của thế giới cũng tăng với mức tương tự.

Tuy nhiên, những thành tựu của thị trường chung không thể được coi là điều hiển nhiên và nó phải “tiến một bước táo bạo” để giúp EU vượt qua các cuộc khủng hoảng phía trước. Thị trường chung phải trở thành một công cụ để thực hiện các mục tiêu và giá trị chính sách, từ việc chống khủng hoảng khí hậu đến bảo vệ dân chủ của châu Âu. Đối với năm 2023, Ủy ban và Nghị viện châu Âu đã lên kế hoạch cho nhiều hoạt động để đánh dấu kỷ niệm 30 năm, chẳng hạn như một cuộc tranh luận tại phiên họp toàn thể của quốc hội vào tháng 1, thông qua một tuyên bố của Ủy ban về chủ đề này và một cuộc triển lãm du lịch.

Tham vọng của thị trường chung là hội nhập các nền kinh tế châu Âu bằng cách đảm bảo sự di chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, con người và vốn. Tuy nhiên, điều này hoạt động tốt hơn trong một số lĩnh vực so với những lĩnh vực khác. Dịch vụ nổi tiếng là khó tự do hóa hơn so với thương mại hàng hóa và vẫn còn những trở ngại đối với sự di chuyển tự do trong tất cả các lĩnh vực của thị trường chung. Hơn nữa, không phải tất cả mọi người đều được hưởng lợi từ thị trường chung ở mức độ như nhau. Sự di chuyển tự do của người dân đã trở thành một chủ đề tranh luận sôi nổi ở nhiều nước châu Âu, nổi bật là các cuộc khủng hoảng di cư liên tiếp và việc Anh rời khỏi EU.

Trong khi tranh cãi về sự di chuyển tự do của lao động dường như đã lắng xuống một chút, thì thách thức tiếp theo hiện ra trước mắt của thị trường chung dường như là sự quay trở lại rầm rộ của chính sách công nghiệp khi làn sóng thay đổi sau nhiều thập kỷ đồng thuận về chính sách thị trường tự do. Với căng thẳng địa chính trị gia tăng và thời gian chuyển đổi xanh đang trôi qua, các khoản trợ cấp của nhà nước đã quay trở lại trò chơi như một lựa chọn chính sách khả thi làm tăng khả năng xảy ra những thay đổi trong thị trường chung.