Nền kinh tế Mỹ có khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định trong quý 3 khi lạm phát giảm và tiền lương tăng mạnh đã thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đầy căng thẳng xoay quanh các vấn đề chính trị có tác động tài chính tới người dân và doanh nghiệp.
Ước tính ban đầu của Bộ Thương mại Mỹ về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) quý 3 sẽ được công bố chưa đầy một tuần trước khi người Mỹ đi bỏ phiếu vào ngày 5 tháng 11 để lựa chọn giữa Phó Tổng thống Kamala Harris, ứng viên của Đảng Dân chủ và cựu Tổng thống Donald Trump. Các cuộc thăm dò cho thấy, cuộc đua này đang rất cân bằng.
 |
| Người dân mua sắm tại chợ Eastern ở Washington, D.C., Hoa Kỳ, ngày 9 tháng 8 năm 2024. Reuters/Umit Bektas/Ảnh tư liệu |
Người dân Mỹ, những người coi kinh tế là một trong những vấn đề hàng đầu của cuộc bầu cử, đã bức xúc trước chi phí thực phẩm và nhà ở cao, dù nền kinh tế vẫn bất chấp các dự báo suy thoái và tiếp tục vượt trội so với các đối tác toàn cầu.
Các cuộc khảo sát cử tri liên tục cho thấy Trump có lợi thế khi được hỏi ai sẽ là người quản lý nền kinh tế tốt hơn, bao gồm cả kết quả từ cuộc thăm dò mới nhất của Reuters/IPSOS công bố hôm thứ Ba.
Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn duy trì sức bền bỉ bất chấp việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tăng lãi suất 5,25 điểm phần trăm trong các năm 2022 và 2023 nhằm kiềm chế lạm phát.
“Có vẻ như nền kinh tế Mỹ sẽ có một kết thúc mạnh mẽ ngay trước cuộc bầu cử” - Christopher Rupkey, nhà kinh tế trưởng tại FWDBONDS, cho biết: “Có một số yếu tố đối nghịch, nhưng nền kinh tế chắc chắn đang tốt hơn so với 4 năm trước và không có dấu hiệu chậm lại".
GDP có khả năng đã tăng với tốc độ hàng năm 3,0% trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 9, tương đương với tốc độ của quý từ tháng 4 đến tháng 6, theo khảo sát của Reuters với các nhà kinh tế. Các ước tính dao động từ 2,0% đến 3,5%.
Cuộc khảo sát được hoàn tất trước khi dữ liệu vào thứ Ba cho thấy thâm hụt thương mại hàng hóa tăng vọt lên mức cao nhất trong 2 năm rưỡi vào tháng 9, khiến Cục Dự trữ Liên bang Atlanta hạ ước tính GDP quý vừa qua xuống còn 2,8%, so với dự báo ban đầu là 3,3%.
Tốc độ tăng trưởng này vẫn sẽ cao hơn nhiều so với mức tăng trưởng mà các quan chức Fed cho là không gây lạm phát, khoảng 1,8%. Báo cáo này sẽ bổ sung vào các điều chỉnh hàng năm được công bố vào tháng trước, cho thấy nền kinh tế mạnh hơn nhiều so với các ước tính trước đây.
 |
| Khách hàng mua sắm tại các cửa hàng ở Oculus và Westfield trong dịp mua sắm Black Friday tại Thành phố New York, Hoa Kỳ, ngày 24 tháng 11 năm 2023. Reuters/Brendan McDermid/Ảnh tư liệu |
Các điều chỉnh gần như đã xóa bỏ khoảng cách giữa GDP và tổng thu nhập quốc nội (GDI), một thước đo tăng trưởng thay thế, tính đến quý 2. Trước khi điều chỉnh, một số nhà kinh tế cho rằng khoảng cách này cho thấy hoạt động kinh tế có thể đã được đánh giá quá cao.
Khi lạm phát gần đạt mục tiêu 2% của Fed, Ngân hàng Trung ương Mỹ hiện đang nới lỏng chính sách và tháng trước đã bắt đầu chu kỳ đó với một đợt cắt giảm lãi suất lớn bất thường nửa điểm phần trăm. Việc giảm chi phí vay này, lần đầu tiên kể từ năm 2020, đã đưa lãi suất chính sách của Fed xuống phạm vi 4,75 - 5,00%.
Một số nhà kinh tế coi khả năng chống chịu của nền kinh tế là dấu hiệu cho thấy chính sách tiền tệ có lẽ không thắt chặt như nhiều người nghĩ. Họ cũng cho rằng, sức mạnh tiếp tục của nền kinh tế có phần đến từ sự tăng năng suất lao động, giúp hấp thụ chi phí lao động cao hơn.
Yếu tố hỗ trợ cho các hộ gia đình thu nhập thấp
Mặc dù thị trường lao động đã chậm lại, nhưng số lượng sa thải vẫn ở gần mức thấp kỷ lục và tiền lương tiếp tục tăng ổn định. Tài sản ròng của các hộ gia đình đã tăng nhờ sự bùng nổ của thị trường chứng khoán và giá nhà cao hơn. Tiết kiệm vẫn ở mức cao và lạm phát đã giảm đáng kể, mang lại sự hỗ trợ cho các hộ gia đình, đặc biệt là các gia đình thu nhập thấp.
Chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE), không bao gồm các thành phần thực phẩm và năng lượng biến động - một chỉ số được Fed theo dõi chặt chẽ - được dự báo đã tăng ở mức 2,1% trong quý 3, giảm mạnh từ mức 2,8% trong quý 2.
“Khi chúng ta bước vào chu kỳ giảm lạm phát, tiền lương đã tăng lên, vì vậy, bạn đang thấy mức tăng lương thực tế” - Brian Bethune, giáo sư kinh tế tại Đại học Boston" cho biết. Đó chắc chắn là một yếu tố giữ cho nền kinh tế tiếp tục tiến triển. Hai yếu tố khác là giá nhà, vốn đã chững lại, và thị trường chứng khoán.
Chi tiêu tiêu dùng, chiếm hơn 2/3 hoạt động kinh tế, được một số nhà kinh tế ước tính đã tăng ở mức ít nhất 3,5%, từ mức 2,8% trong quý 2. Tuy nhiên, có những lo ngại rằng, phần lớn sự tăng trưởng này đang được thúc đẩy bởi các hộ gia đình có thu nhập trung bình và cao, những người có nhiều lựa chọn linh hoạt và thay thế trong tiêu dùng hơn.
Chi tiêu kinh doanh, đặc biệt là về máy bay, cũng được coi là đóng góp vào tăng trưởng GDP. Các công ty có khả năng đã tăng cường đầu tư vào công nghệ, chủ yếu là trí tuệ nhân tạo. Chi tiêu của chính phủ cũng dự kiến sẽ góp phần vào tăng trưởng.
Tuy nhiên, hàng tồn kho có thể sẽ ở mức trung bình, trong khi đầu tư vào bất động sản, bao gồm xây dựng nhà và bán nhà, có khả năng đã giảm quý thứ 2 liên tiếp. Thương mại có thể là yếu tố kéo GDP giảm 3 quý liên tiếp.
Các cơn bão Helene và Milton, cũng như cuộc đình công tại Boeing, có thể đã có tác động tối thiểu đến tăng trưởng GDP trong quý vừa qua, mặc dù ảnh hưởng có thể lớn hơn trong quý từ tháng 10 đến tháng 12.
Một số nhà kinh tế tin rằng, sự bền bỉ của nền kinh tế có thể khiến Fed áp dụng lộ trình nới lỏng chính sách dần dần hơn so với dự kiến vào tháng trước.
“Nếu nền kinh tế thể hiện khả năng chống chịu và chúng ta chỉ thấy một số dấu hiệu giảm nhẹ trong thị trường lao động, thay vì sự sụt giảm đáng kể, thì Fed sẽ không cần phải cắt giảm lãi suất nhiều như dự đoán trong bản tóm tắt dự báo kinh tế của mình. Chúng ta sẽ có một lộ trình cắt giảm lãi suất dần dần dẫn đến một điểm kết thúc cao hơn cho lãi suất quỹ của Fed so với dự đoán của Fed” - Conrad DeQuadros, cố vấn kinh tế cao cấp tại Brean Capital, cho biết.
