Kinh tế cửa khẩu: Trụ cột, động lực phát triển tỉnh Quảng Ninh

Tạo lực đẩy phát triển kinh tế

Để phát triển kinh tế bền vững, nhiều năm qua, tỉnh Quảng Ninh đã đẩy mạnh đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế trên địa bàn. Trong đó, đặc biệt chú trọng việc đầu tư, phát triển hạ tầng, nâng cao hiệu quả đầu tư công đối với nhiều dự án, công trình ở các khu kinh tế cửa khẩu, từ đó góp phần tạo ra “lực đẩy” lớn để phát triển kinh tế ở khu vực này.

Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, hiện tỉnh có 3 khu kinh tế cửa khẩu nằm trong Quy hoạch phát triển được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã có quyết định thành lập với tổng diện tích trên 144.75ha bao gồm: khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái gắn với cửa khẩu Móng Cái với diện tích 121.197ha; khu kinh tế cửa khẩu Hoành Mô - Đồng Văn với tổng diện tích 14.236ha; khu kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh với tổng diện tích là 9.302ha.

Thời điểm trước năm 2010, kết cấu hạ tầng của tỉnh chưa đủ sức hấp dẫn để thu hút các thành phần kinh tế, các tổ chức, doanh nghiệp lớn, đủ mạnh trong và ngoài nước tham gia đầu tư phát triển, nhất là hệ thống hạ tầng giao thông, đường cao tốc chưa được đầu tư đồng bộ.

Tuy nhiên, với quan điểm phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại là một trong 3 khâu đột phá chiến lược, tỉnh đã huy động nguồn lực lớn, tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông chiến lược đồng bộ, hiện đại, bảo đảm liên thông tổng thể, thúc đẩy kết nối vùng, liên vùng, nội vùng.

Đơn cử, từ ngày 1/9/2022, cao tốc Vân Đồn - Móng Cái chính thức được đưa vào khai thác, kết nối với cao tốc Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn tạo thành chuỗi cao tốc dài nhất Việt Nam, rút ngắn thời gian di chuyển từ thủ đô Hà Nội tới Cửa khẩu quốc tế Móng Cái chỉ còn 3 giờ so với 6 giờ trước đây, đã đóng góp quan trọng vào phát triển liên vùng và giao thương giữa các nước ASEAN, được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội.

Hay Dự án cải tạo, nâng cấp đường tỉnh 341 (Quốc lộ 18C) từ khu kinh tế Cửa khẩu Móng Cái đến khu kinh tế Cửa khẩu Bắc Phong Sinh (huyện Hải Hà) vừa được khánh thành ngày 1/9/2023. Sau khi tuyến đường được đưa vào sử dụng, rút ngắn thời gian di chuyển giữa 2 cửa khẩu từ gần 1, 5 giờ xuống còn hơn 25 phút đã giúp tăng năng lực cho kinh tế cửa khẩu Quảng Ninh.

Ngoài ra, tỉnh Quảng Ninh còn thực hiện đầu tư đồng bộ, nâng cấp cơ sở hạ tầng tại khu vực cửa khẩu, lối mở trên địa bàn tỉnh, như: Xây dựng cầu thay thế ngầm tràn tại cửa khẩu Hoành Mô, cửa khẩu Bắc Phong Sinh; xây dựng cầu phao tại lối mở biên giới km3+4; cầu Bắc Luân II; khởi công xây dựng cảng Vạn Ninh; đầu tư dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật dịch vụ thương mại Trạm kiểm soát liên ngành cầu Bắc Luân II gắn với khu thương mại, dịch vụ tại phường Hải Hòa (TP Móng Cái) giai đoạn 1...

Theo lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh, những công trình đó đã và đang mở ra không gian và dư địa phát triển mới mang tính đột phá, tạo nên hành lang kinh tế, hành lang đô thị gắn với các khu công nghiệp, khu kinh tế trọng điểm trên địa bàn tỉnh như: Quảng Yên, Vân Đồn, Móng Cái và Khu Kinh tế cửa khẩu Bắc Phong Sinh, Hoành Mô - Đồng Văn.

Giữ vững “điểm sáng, vùng xanh an toàn” tại các cửa khẩu

Ngoài việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, tỉnh Quang Ninh còn triển khai nhiều giải pháp đẩy phát triển kinh tế vùng biên giới, đẩy mạnh xuất khẩu. Theo Sở Công Thương Quảng Ninh, giai đoạn 2020 - 2022, tỉnh là điểm sáng về sự chủ động trong phòng, chống dịch bệnh.

“Với sự chỉ đạo quyết liệt và sát sao của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các sở, ngành địa phương đã triển khai thực hiện có hiệu quả “vùng xanh an toàn” tại các cửa khẩu biên giới. Thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19 ở mức cao nhất nhằm giữ vững an toàn khu vực cửa khẩu, lối mở, là tiền đề quan trọng để duy trì và thúc đẩy hoạt động thông quan hàng hóa” - lãnh đạo Sở Công Thương Quảng Ninh nhấn mạnh.

Nhờ giữ vững địa bàn “an toàn, ổn định, phát triển trong trạng thái bình thường mới”, năm 2022, kim ngạch xuất khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ước đạt 2.783 triệu USD, tăng 8,58% so với năm 2021. Một số mặt hàng xuất khẩu chủ yếu: xơ, sợi bông; dăm gỗ; đất hiếm; quần áo; clinker;... Kim ngạch nhập khẩu của các doanh nghiệp trong tỉnh ước đạt 3.047 triệu USD, tăng 9,6% so với năm trước.

8 tháng năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp trong tỉnh ước đạt 1,993 tỷ USD tăng 13,8% cùng kỳ; kim ngạch nhập khẩu của các doanh nghiệp trong tỉnh 8 tháng ước đạt 2,068 tỷ USD, tăng 4,7% cùng kỳ.

“Để có được những kết quả như trên, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao. Các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có Sở Công Thương Quảng Ninh luôn song hành cùng doanh nghiệp và đặc biệt cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã linh hoạt, nỗ lực trong quá trình sản xuất, kinh doanh” - lãnh đạo Sở Công Thương Quảng Ninh khẳng định.

Bên cạnh đó, ngành Công Thương cũng thường xuyên chủ động làm việc, nắm bắt tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Phối hợp tạo mọi điều kiện thuận lợi để ngành điện, than, doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo tăng tối đa sản lượng sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ, xuất khẩu.

Đáng chú ý, trong những tháng đầu năm 2023, Sở Công Thương tỉnh Quảng Ninh và Sở Công Thương các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng (Việt Nam) và Sở Thương mại Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) đã ký kết thỏa thuận khung về hợp tác tăng cường thuận lợi hóa thông quan trong tình hình mới (ký ngày 22/02/2023). Việc ký thỏa thuận khung hợp tác tăng cường thỏa thuận thông quan trong tình hình mới góp phần triển khai thực hiện hiệu quả thông cáo chung về tăng cường hơn nữa, làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt - Trung. Các thỏa thận được ký kết và thực hiện đã góp phần đảm bảo vận hành cửa khẩu đồng bộ, an toàn, ổn định, đẩy mạnh thông suốt thương mại cửa khẩu biên giới, tạo thuận lợi thông quan hàng hóa giữa 3 tỉnh Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng (Việt Nam) với Quảng Tây (Trung Quốc) trong tình hình mới.