Giá gạo toàn cầu giảm ngay sau động thái nới lỏng hạn chế xuất khẩu gạo của Ấn Độ

Ngày 30/9, giá gạo toàn cầu đã giảm ngay sau khi Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo số 1 thế giới, đã bật đèn xanh cho việc tiếp tục xuất khẩu, thúc đẩy nguồn cung toàn cầu và giúp những người nghèo ở châu Á và châu Phi được mua gạo giá cả phải chăng hơn.

Ngày 28/9, Ấn Độ đã cho phép xuất khẩu gạo trắng non-basmati. Quyết định này được đưa ra một ngày sau khi New Delhi cắt giảm thuế xuất khẩu đối với gạo đồ xuống còn 10%, nhờ vào vụ thu hoạch mới sắp tới và lượng hàng tồn kho cao hơn trong các kho của nhà nước. Các nhà cung cấp từ Thái Lan, Việt Nam và Pakistan đang phản ứng với động thái của Ấn Độ bằng cách hạ giá xuất khẩu vì các nhà xuất khẩu đều đang cố gắng duy trì sức cạnh tranh để giữ vững vị thế của mình trên thị trường.

Giá gạo toàn cầu đã tăng vọt lên mức cao nhất trong hơn 15 năm sau quyết định của Ấn Độ vào năm ngoái về việc cấm xuất khẩu gạo trắng và áp thuế 20% đối với gạo đồ xuất khẩu. Các biện pháp hạn chế xuất khẩu do Ấn Độ áp dụng vào năm ngoái đã cho phép các nhà cung cấp cạnh tranh như Việt Nam, Thái Lan, Pakistan và Myanmar tăng thị phần và nắm giữ mức giá cao hơn trên thị trường toàn cầu.

Ngày 30/9, giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ được báo ở mức 500-510 USD một tấn, giảm so với mức 530-536 USD của tuần trước. Giá gạo trắng 5% tấm của Ấn Độ được chào bán ở mức khoảng 490 USD một tấn. Các nhà xuất khẩu ở Việt Nam, Pakistan, Thái Lan và Myanmar cũng đã hạ giá ít nhất 10 USD một tấn vào ngày 30/9. Philippines, Nigeria, Iraq, Senegal, Indonesia và Malaysia nằm trong số những nước nhập khẩu gạo chính của châu Á.

Người mua và người bán đang đánh giá tác động tiềm tàng của việc tăng nguồn cung gạo của Ấn Độ, theo đó giá sẽ ổn định trong tuần đầu tháng 10. Ấn Độ chiếm hơn 40% lượng gạo xuất khẩu của thế giới vào năm 2022, đạt kỷ lục 22,2 triệu tấn trong tổng số 55,4 triệu tấn thương mại toàn cầu.

Giá gạo Thái Lan được báo ở mức 540-550 USD vào ngày 30/9, giảm so với mức 550-560 USD một tấn của tuần trước. Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết giá gạo xuất khẩu của Thái Lan có thể giảm do nguồn cung trên thị trường tăng, nhưng mức độ giảm sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm cả việc đồng tiền Thái Lan tăng giá. Giá gạo đã bắt đầu điều chỉnh, ngay cả ở Việt Nam, nhưng các thương nhân cảnh báo rằng tác động đầy đủ của nguồn cung từ Ấn Độ vẫn chưa được rõ ràng.

Tại sao việc Ấn Độ nới lỏng hạn chế xuất khẩu lại quan trọng đối với thương mại gạo toàn cầu? Ấn Độ đã dỡ bỏ hầu hết các hạn chế xuất khẩu áp dụng đối với các lô hàng gạo vào năm 2023 có hiệu lực ngay lập tức, vì lượng mưa gió mùa cao hơn mức trung bình dự kiến ​​sẽ thúc đẩy năng suất cây trồng trong bối cảnh kho dự trữ của nhà nước tràn ngập.

Một số điều giải thích tầm quan trọng của Ấn Độ đối với thương mại gạo toàn cầu: Ấn Độ chiếm hơn 40% lượng gạo xuất khẩu của thế giới vào năm 2022, đạt kỷ lục 22,2 triệu tấn trong tổng số 55,4 triệu tấn. Lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ lớn hơn tổng lượng gạo xuất khẩu của bốn nước xuất khẩu lớn tiếp theo trên thế giới: Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Mỹ. Ấn Độ xuất khẩu gạo sang hơn 140 quốc gia. Những người mua gạo non-basmati của Ấn Độ hàng đầu bao gồm: Benin, Bangladesh, Angola, Cameroon, Djibouti, Guinea, Bờ Biển Ngà, Kenya và Nepal.

Iran, Iraq và Ả Rập Xê Út chủ yếu mua gạo basmati cao cấp từ Ấn Độ. Các hạn chế vào năm 2023 đã cắt giảm 20% lượng gạo xuất khẩu của Ấn Độ xuống còn 17,8 triệu tấn và lượng gạo xuất khẩu trong bảy tháng đầu năm 2024 đã giảm một phần tư so với cùng kỳ năm trước. Lượng gạo xuất khẩu giảm của Ấn Độ đã buộc người mua châu Á và châu Phi chuyển sang Thái Lan, Việt Nam, Pakistan và Myanmar. Nhu cầu tăng đột biến trong bối cảnh thặng dư hạn chế đã đẩy giá xuất khẩu ở các quốc gia này lên mức cao nhất trong hơn 15 năm.