EU đạt được thỏa thuận đầu tiên trên thế giới về thuế carbon

Cái gọi là cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) sẽ phản ánh giá carbon trong nước của chính EU, do đó bảo vệ ngành công nghiệp châu Âu khỏi các sản phẩm rẻ hơn, gây ô nhiễm hơn được nhập khẩu từ nước ngoài. Ban đầu, thỏa thuận sẽ áp dụng cho hàng nhập khẩu bao gồm sắt thép, xi măng, nhôm, phân bón và điện cũng như hydro.

Thỏa thuận được ký kết một ngày sau khi nhóm các quốc gia công nghiệp G7 tuyên bố thành lập một “câu lạc bộ khí hậu quốc tế”, nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp xanh hơn. Pascal Canfin, chủ tịch ủy ban môi trường của Nghị viện châu Âu cho biết: Lần đầu tiên, EU sẽ đảm bảo đối xử công bằng với các doanh nghiệp, những công ty phải trả giá carbon ở châu Âu và các đối thủ nước ngoài của họ, những công ty không trả giá. Đây là một bước quan trọng sẽ cho phép EU làm nhiều hơn cho khí hậu trong khi bảo vệ các doanh nghiệp và việc làm.

CBAM sẽ là một trụ cột quan trọng của các chính sách khí hậu châu Âu. Đó là một trong những cơ chế duy nhất mà EU có để khuyến khích các đối tác thương mại khử cacbon trong ngành sản xuất của họ. Jozef Síkela, bộ trưởng công nghiệp và thương mại của Cộng hòa Séc, người điều hành các cuộc đàm phán thay mặt cho 27 quốc gia thành viên EU cũng hoan nghênh thỏa thuận này như một phần quan trọng trong hành động khí hậu của châu Âu.

Cơ chế này thúc đẩy việc nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp ngoài EU vào EU, đáp ứng các tiêu chuẩn cao về khí hậu áp dụng ở 27 quốc gia thành viên EU. Điều này sẽ đảm bảo đối xử cân bằng đối với hàng nhập khẩu như vậy và được thiết kế để khuyến khích các đối tác của EU trên thế giới tham gia các nỗ lực về khí hậu của EU. Khoản thuế này sẽ được áp dụng vào ngày 1/10/2023 trong một giai đoạn thử nghiệm chỉ áp dụng các nghĩa vụ báo cáo đối với việc nhập khẩu hàng hóa thuộc phạm vi của chương trình này. Sau giai đoạn chuyển tiếp này, toàn bộ thuế sẽ có hiệu lực. Tuy nhiên, thời điểm kết thúc giai đoạn thử nghiệm vẫn chưa được quyết định và sẽ được thảo luận trong các cuộc đàm phán tiếp theo.

Khoản thuế này sẽ bao gồm việc nhập khẩu sắt thép, xi măng, nhôm, phân bón và điện, phù hợp với đề xuất ban đầu của Ủy ban châu Âu được đưa ra vào tháng 7/2021. Theo thỏa thuận đạt được ngày 13/12, nó cũng sẽ bao gồm hydro, khí thải gián tiếp trong một số điều kiện nhất định và một số sản phẩm hạ nguồn. Bất kỳ công ty nào nhập khẩu những thứ này vào EU sẽ phải mua giấy chứng nhận để chi trả lượng khí thải carbon có trong chúng trừ khi họ có thể chứng minh rằng chúng đã được tính đến theo luật khí hậu ở quốc gia sản xuất.

Theo thời gian, khoản thuế này sẽ thay thế các khoản trợ cấp bị chỉ trích nhiều mà các ngành công nghiệp của EU hiện đang nhận được miễn phí theo thị trường carbon của khối, Chương trình mua bán khí thải (ETS). Đây là một giải pháp thay thế cho các biện pháp rò rỉ carbon hiện tại của EU, sẽ cho phép EU áp dụng nguyên tắc người gây ô nhiễm phải trả tiền cho ngành công nghiệp.

Trong các cuộc đàm phán, Nghị viện châu Âu đã thúc đẩy mở rộng số lượng lĩnh vực chịu thuế ngoài những gì mà Ủy ban châu Âu đã đề xuất vào năm 2021. Các nhà lập pháp đã thành công trong việc bao gồm hydro, loại khí chủ yếu được sản xuất từ than đá ở các nước ngoài EU. Mặc dù lượng hydro nhập khẩu hiện khá thấp, nhưng chúng được dự đoán sẽ tăng lên trong những năm tới và “việc đưa hydro vào có vẻ ít phức tạp hơn so với việc đưa vào các lĩnh vực khác đang được xem xét gia hạn”.

Nghị viện châu Âu cũng đã thành công trong việc đưa vào các sản phẩm đã qua chế biến, chẳng hạn như ốc vít và bu lông và các sản phẩm tương tự làm từ sắt hoặc thép. Các sản phẩm hạ nguồn khác có thể được thêm vào sau khi đánh giá được thực hiện trước khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp. Việc đưa vào các hóa chất hữu cơ và nhựa cũng sẽ được đánh giá trước khi kết thúc giai đoạn chuyển tiếp.

Cùng với những điều này, Nghị viện châu Âu muốn bao gồm cả phát thải gián tiếp - những phát thải gây ra bởi việc sản xuất năng lượng được sử dụng trong quá trình sản xuất. Điều này đã chứng tỏ một điểm mấu chốt trong cuộc đàm phán kéo dài 10 giờ cuối cùng. Cuối cùng, phát thải gián tiếp sẽ được đưa vào “trong một số trường hợp nhất định”, với nhiều công việc cần thiết hơn để hoàn thiện các chi tiết. Hai trong số các yếu tố chính của thuế vẫn chưa được quyết định. Đây là mốc thời gian về thời điểm thuế có hiệu lực và liệu có bù đắp cho hàng xuất khẩu của EU hay không, vốn sẽ không được bảo vệ bởi thuế quan.

Cả hai điều này sẽ được thảo luận trong một vòng đàm phán vào cuối tuần này như một phần của các cuộc đàm phán nhằm cải cách thị trường carbon của EU. CBAM là nhân tố thay đổi cuộc chơi của EU đối với thương mại bền vững và sẽ có tác động tích cực trong mục tiêu của EU là đạt được mục tiêu của Thỏa thuận Paris.

Trong khi đó, ngành đang nỗ lực hết sức để từng bước loại bỏ các khoản trợ cấp miễn phí và hỗ trợ xuất khẩu, đồng thời cảnh báo rằng nếu không có điều này, thuế sẽ không thể ngăn cản các doanh nghiệp chuyển ra khỏi EU. AEGIS Europe, một nhóm ngành tập hợp hơn 20 hiệp hội sản xuất châu Âu, cho biết: Một CBAM mạnh mẽ giúp ngành cạnh tranh có nghĩa là chuyển đổi dần dần từ các khoản trợ cấp miễn phí sang chứng nhận CBAM đầy đủ.