Đề xuất giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử

Ngày 18/4, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội tổ chức Phiên họp Thường trực Ủy ban mở rộng để thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân dự kiến sửa 24 điều liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; sửa đổi 22 điều về điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử, đặc biệt từ thời hạn cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử là 42 ngày; sửa đổi, bổ sung 6 điều, khoản liên quan đến công tác bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp có vướng mắc, bất cập và có tính cấp bách, phát sinh qua thực tiễn 2 cuộc bầu cử gần đây.

Trong đó, về sửa đổi các quy định liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, dự thảo Luật sửa đổi các quy định liên quan theo hướng không quy định Hội đồng nhân dân cấp huyện; đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện; Ủy ban nhân dân cấp huyện; các tổ chức phụ trách bầu cử cấp huyện; đơn vị bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện; trường hợp huyện không có đơn vị hành chính xã, thị trấn; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp huyện và hội nghị hiệp thương ở cấp huyện.

Dự thảo Luật điều chỉnh bỏ thẩm quyền phê chuẩn việc xác định khu vực bỏ phiếu của Ủy ban nhân dân cấp huyện (khoản 4 Điều 11); giao Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu, đồng thời bổ sung quy định “Trường hợp cần thiết, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có quyền điều chỉnh việc xác định khu vực bỏ phiếu”.

Tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Hoàng Anh Công nêu rõ, đối với các quy định liên quan đến việc tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, đa số ý kiến Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với quy định giao Ủy ban nhân dân cấp xã quyết định việc xác định khu vực bỏ phiếu, nhằm tăng tính chủ động cho cấp xã.

Tuy nhiên, đề nghị làm rõ hơn ngay trong dự thảo Luật về trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc xác định khu vực bỏ phiếu.

Về việc sửa đổi các quy định nhằm điều chỉnh giảm thời gian thực hiện quy trình, thủ tục bầu cử, dự thảo Luật điều chỉnh giảm 28 ngày kể từ thời điểm cuối cùng nộp hồ sơ ứng cử đến ngày diễn ra bầu cử (còn 42 ngày so với 70 ngày của Luật hiện hành) theo hướng rút ngắn thời gian đối với một số bước, công đoạn của quy trình bầu cử.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với đề xuất của cơ quan chủ trì soạn thảo, nhằm phục vụ cuộc bầu cử sớm, góp phần tiết kiệm thời gian, ngân sách cho nhà nước cũng như chi phí chung của toàn xã hội. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu, cân nhắc rút ngắn thời gian cụ thể ở một số bước để đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tế.

Có ý kiến cho rằng, mục tiêu của việc điều chỉnh giảm thời gian nhằm phục vụ cuộc bầu cử sớm nhiệm kỳ 2026-2031; các cuộc bầu cử tiếp theo cần được xem xét tùy vào tình hình thực tế. Do đó, đề nghị nghiên cứu chỉ quy định trong Luật về nguyên tắc nội dung này và khoảng thời gian tối thiểu, tối đa cho từng bước, công đoạn để giao Hội đồng bầu cử quốc gia hướng dẫn chi tiết cho từng cuộc bầu cử.