Đạn lượn Geran-2 và 'cú đấm nhiệt áp', thách thức phòng không Ukraine

Từ tháng 3/2024, Nga đã triển khai máy bay không người lái Geran-2 phiên bản nâng cấp tại Ukraine, với đầu đạn nhiệt áp mới giúp gia tăng đáng kể hiệu quả tác chiến. Nâng cấp này đã tăng trọng lượng đầu đạn từ 50kg lên 90kg, khiến Geran-2 trở thành mối đe dọa nghiêm trọng hơn đối với các vị trí kiên cố của Ukraine. Geran-2, dựa trên mẫu Shahed 136 của Iran, giờ đây được trang bị thêm các khả năng và thiết bị công nghệ hiện đại, tạo lợi thế lớn cho Nga trong việc gây sức ép dài hạn lên phòng thủ của đối phương.

Geran-2 được thiết kế ban đầu như một loại đạn lượn với cấu trúc tổ ong, nhưng hiện đã cải tiến đáng kể. Nga đã thay thế vật liệu cấu trúc bằng sợi thủy tinh gia cố sợi carbon, dễ dàng sản xuất hàng loạt và chi phí thấp, phù hợp với chiến lược chi tiêu quốc phòng tối giản. Quan trọng nhất, đầu đạn nhiệt áp giúp Geran-2 phá hủy các công trình kiên cố và đường hầm ngầm hiệu quả hơn, nhờ sóng xung kích cực mạnh và nhiệt độ cao gây tổn hại đáng kể trong không gian hẹp, tiêu diệt mục tiêu ẩn náu trong các hầm trú.

Về động cơ, Geran-2 tích hợp loại MD 550 mã lực, cho phép hoạt động trong phạm vi 2.000 km ở tốc độ 180 km/h. Máy bay có kích thước khá khiêm tốn với chiều dài 3,5 mét và sải cánh 2,5 mét, dễ dàng di chuyển và tấn công linh hoạt trên chiến trường rộng lớn. Hệ thống định vị cũng được cải tiến khi thay GPS bằng Kometa-M, giúp Geran-2 tương thích với GLONASS và ít phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Ngoài ra, khả năng định vị dựa trên mạng GSM sử dụng rơle di động tại các khu đô thị giúp tăng độ chính xác lên đến 200m.

Những cải tiến về thông tin liên lạc với các thiết bị do Nga và Trung Quốc cung cấp cho phép Geran-2 truyền tải dữ liệu thời gian thực. Một số model còn có thể gửi hình ảnh trực tiếp, tạo điều kiện cho việc thu thập tình báo sâu trong lãnh thổ Ukraine. Dữ liệu này không chỉ hỗ trợ việc tấn công mà còn giúp quân đội Nga điều chỉnh chiến thuật hiệu quả hơn. Tuy nhiên, chức năng trinh sát không có trên tất cả các model; chỉ một số được trang bị camera PTZ thương mại, tạo nên sự linh hoạt tùy thuộc vào nhiệm vụ cụ thể.

Ngoài đầu đạn nhiệt áp, Geran-2 còn có phiên bản sử dụng đầu đạn thuốc nổ mạnh, mặc dù làm giảm tầm hoạt động nhưng không ảnh hưởng đáng kể đến khả năng tiếp cận các vị trí chiến lược do chiến tuyến gần kề. Bên cạnh đó, các model nâng cấp còn có modem 4G, cho phép chia sẻ thông tin chiến trường theo thời gian thực. Với những cải tiến này, Geran-2 có thể chuyển tiếp dữ liệu về các hệ thống phòng không của Ukraine ngay cả khi bị đánh chặn, giúp các đợt tấn công sau đó chính xác và hiệu quả hơn.

Chiến lược của Nga với Geran-2 là bão hòa hệ thống phòng thủ của Ukraine, gây áp lực thông qua các đợt tấn công đều đặn và tiết kiệm. Khả năng điều hướng dựa trên GSM và liên lạc 4G giúp Geran-2 tránh các khu vực có phòng không cao và xác định quỹ đạo linh hoạt, tối ưu hóa cho các nhiệm vụ đa dạng. Thậm chí, Nga đang thử nghiệm khả năng trang bị mồi nhử radar bằng ống kính Luneberg cho Geran-2 để thu hút hỏa lực của phòng không Ukraine, khiến đối phương phải tiêu tốn tài nguyên vào mục tiêu giả.

Với chi phí sản xuất khoảng 20.000-30.000 USD mỗi chiếc, Geran-2 là loại đạn lượn chi phí thấp nhưng hiệu quả cao. Sự đơn giản trong thiết kế và khả năng sản xuất hàng loạt giúp Nga tăng cường đáng kể số lượng thiết bị này. Điều này phản ánh qua kế hoạch sản xuất của nhà máy Alagaga tại Tatarstan, dự kiến chế tạo tới 6.000 chiếc vào năm 2024. Tốc độ sản xuất này cho thấy Nga đang nhắm tới việc tận dụng Geran-2 như một phương tiện trấn áp số lượng lớn, làm cạn kiệt hệ thống phòng thủ của Ukraine thông qua chiến lược tiêu hao.

Geran-2 đã phát triển thành một vũ khí linh hoạt, không chỉ là tên lửa hành trình đơn giản mà còn đóng vai trò trinh sát hiệu quả. Khả năng tác chiến của nó cùng với chi phí thấp, sản xuất dễ dàng đã khiến Geran-2 trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược của Nga tại chiến tranh Nga - Ukraine.